Po jakie przekąski sięgamy, gdy mamy duży wybór?

Nowe badanie z wykorzystaniem technologii śledzenia ruchu gałek ocznych sugeruje, że czas spędzony na patrzeniu na poszczególne produkty może w pomagać w podjęciu decyzji. Wyniki pokazały, że ludzie mieli tendencję do wybierania przekąsek, na które patrzyli dłużej - czasem nawet kosztem tych, które oceniali wyżej.

- Całkiem nieźle potrafiliśmy przewidzieć, co ludzie wybiorą, bazując tylko na ich ocenach dostępnych przekąsek. Ale mogliśmy to zrobić jeszcze lepiej, uwzględniając, jak długo patrzyli na każdy produkt - mówi prof. Ian Krajbich z Uniwersytetu Stanowego Ohio.

- Jednak czas patrzenia na poszczególne przedmioty to nie cała historia tego, jak ludzie podejmują decyzje, gdy mają wiele alternatyw. To trochę bardziej skomplikowane - zaznacza prof. Krajbich.W testach wzięło udział 49 osób, które zadeklarowały, że lubią przekąski, i które powstrzymywały się przed jedzeniem przez co najmniej cztery godziny przed eksperymentem - aby upewnić się, że zadanie będzie dla nich istotne.Na ekranie komputera uczestnikom pokazywano zestawy 9, 16, 25 lub 36 różnych przekąsek i proszono, by wybrali tę, którą najbardziej chcieliby zjeść na koniec eksperymentu. Czynność tę powtarzano wielokrotnie w trakcie badania. Aparatura śledząca ruch oczu rejestrowała dokładnie, gdzie uczestnicy patrzyli w czasie podejmowania decyzji.Po eksperymencie uczestnicy oceniali, jak bardzo lubią wszystkie 80 proponowanych przekąsek.Wyniki pokazały, że ludzie nie oglądali uważnie wszystkich produktów przed dokonaniem wyboru, ani też nie zatrzymywali się na pierwszej ulubionej przekąsce. Zamiast tego patrzyli w sposób, który na pierwszy rzut oka wyglądał na losowy, ale w rzeczywistości zależał zarówno od położenia przedmiotów na ekranie, jak i od tego, jak bardzo je lubili.- Działa tu pewien peryferyjny proces selekcji - ludzie uczą się unikać nawet patrzenia bezpośrednio na przekąski, których naprawdę nie lubią. Nie obserwujemy tego, jeśli uczestnicy mają tylko dwie opcje. To zjawisko występuje tylko wtedy, gdy mają wiele możliwości - wskazuje prof. Krajbich.Jedna z popularnych teorii wśród badaczy mówi, że kiedy ludzie mają wiele wyborów, skanują je do momentu, aż znajdą coś "wystarczająco dobrego" - w tym przypadku przekąskę, którą chętnie zjedzą, nawet jeśli nie jest ich ulubiona.Ale to nie tak się działo. Gdyby model "zadowalania się" był prawdziwy, ludzie przestawaliby szukać natychmiast po znalezieniu wystarczająco dobrej opcji. Tymczasem wyniki pokazały, że uczestnicy wybierali ostatnią oglądaną przekąskę tylko w ok. 45 proc. przypadków.Zamiast tego najczęściej wyglądało to tak, że ludzie oglądali produkty, wracając do nich kilkakrotnie, aż jeden z nich szczególnie się wyróżnił - często właśnie ten, na który patrzyli najdłużej.- Ludzie podejmowali decyzję, gdy uznali, że najlepsza opcja jest wystarczająco lepsza od kolejnej w rankingu - wyjaśnia prof. Krajbich.

Położenie przekąsek na ekranie - z lewej czy prawej, u góry czy na dole - nie odgrywało większej roli w procesie decyzyjnym. Uczestnicy często zaczynali oglądanie od górnego lewego rogu i przesuwali wzrok od lewej do prawej, z góry na dół - ale tylko do pewnego momentu.

Na podstawie:

How people decide when they have so many choices