Pogromca Arabów. Władca, który zatrzymał islam w Europie

Karol Młot był nieślubnym synem Pepina z Heristalu i jego konkubiny Alpaidy. Pepin dowolnie osadzał i strącał nieudolnych i rzadko dochodzących do pełnoletności królów frankijskich pochodzących z dynastii Merowingów.

W 687 roku Pepin z Heristalu zdołał pokonać po ciężkiej walce króla Teuderyka III w bitwie pod Terty. Zwycięstwo zapewniło mu przejęcie pełnej kontroli nad państwem Franków jako majordom Austrazji, Neustrii i Burgundii.

Po śmierci Pepina (714) Karol Młot został wtrącony do więzienia przez przedsiębiorczą macochę, Plektrudę, zabiegającą o władzę dla swego 8-letniego wnuka Teudolda. Możni frankijscy nie chcieli jednak, aby rządziło nimi dziecko, stąd otwarcie wypowiedzieli posłuszeństwo wdowie po Pepinie. Oznaczało to wybuch trwającej kilka lat wojny domowej.

W ostatecznym rozrachunku Plektruda musiała uznać się za pokonaną. Do jej przegranej przyczynił się w głównej mierze Karol Młot, który najpierw uciekł z więziennego lochu, a następnie stanął na czele buntu możnych z Austrazji, którzy ogłosili go majordomem królestwa (715).

W kolejnych latach Karol Młot zdobywał coraz większe wpływy w osłabionym państwie Franków. W bitwach pod Amblève (716) i Vincy (717) dwukrotnie rozbił armię neustryjską, dowodzoną przez majordoma Ragenfrieda i króla Chilperyka II. W 718 roku Karol w zamian za uznanie królem Franków Chilperyka uzyskał pełną władzę nad wojskiem, finansami i administracją. Rzeczywiste rządy Karola nad państwem stały się w ten sposób faktem.

Zwycięstwo w wojnie domowej pozwoliło Karolowi Młotowi w podjęciu kolejnych wojen, w wyniku których państwo Franków wzbogaciło się o nowe terytoria. W 718 roku synowi Pepina z Heristalu udało się rozciągnąć zwierzchnictwo nad Sasami, których pokonał w Lesie Teutoburskim.

Rok później (719) Karol Młot obezwładnił Fryzów, po czym na ich ziemie wysłał misjonarzy. Kilka lat później (723) wódz Franków zmusił do posłuszeństwa księcia Bawarów i księcia Alamanów (730).

Jednym z najważniejszych wrogów Karola Wielkiego byli Arabowie, którzy po opanowaniu na początku VIII wieku Hiszpanii zaczęli coraz częściej zapuszczać się na południowe obszary dzisiejszej Francji. W 721 roku muzułmanów pobił na głowę książę Akwitanii Odon w bitwie pod Tuluzą.

W 732 roku przeciwko Frankom wyruszyła kolejna wielka ekspedycja zbrojna Arabów pod wodzą emira Kordoby Abd ar-Rahmana. Trasę swojego pochodu innowiercy znaczyli ruinami i zgliszczami, uciekały przed nimi w popłochu całe rodziny.

Kres pochodowi wyznawców Allaha powstrzymał Karol Młot, rozbijając najeźdźców w bitwie pod Poitiers. Wojska Arabów poniosły wówczas druzgocącą klęskę, zaś ich wódz poległ na placu boju.

Śmierć Abd ar-Rahmana pod Poitiers próbował pomścić jego syn, najeżdżając w 736 roku Narbonne. Plany wojsk arabskich pokrzyżował jednak ponownie Karol Młot, bijąc je na głowę pod Arles. Zwycięskie starcie pozwoliło Frankom na odbicie z rąk innowierców szeregu zajętych przez nich wcześniej twierdz.

Po śmierci w 737 roku króla Teuderyka IV Karol nie ogłosił żadnego z ówcześnie żyjących Merowingów królem. Od tego momentu zaczął tytułować się księciem Franków.

Ostatnie lata życia upłynęły Karolowi Młotowi pod znakiem drobnych walk z przeciwnikami wewnętrznymi, próbującymi zrzucić krępujące ich zwierzchnictwo Franków. Poza tym władca nie miał większych powodów do zmartwień. Symptomatyczne, iż w 739 roku, kiedy zwrócił się do niego papież Grzegorz III, by pomógł mu w walce z bitnymi Longobardami, Karol nie kiwnął nawet palcem i nie wysłał ani jednego rycerza do Italii.

Karol Młot rozstał się z tym światem 22 października 741 roku w Quierzy-sur-Oise. Miał wówczas 55 lat. Jego ciało pochowano w Saint-Denis.

Wkrótce po śmierci Karola państwo Franków podzielono pomiędzy jego synów. Pepin otrzymał we władanie Akwitanię, Burgundię i Neustrię, zaś Karloman – Alemanię, Austrazję i Bawarię.

Karol Młot żenił się dwukrotnie. Najpierw związał się ze zmarłą w 724 roku Chrotrudą, która urodziła mu dwójkę dzieci: starszego Pepina Krótkiego, ojca przyszłego cesarza Karola Wielkiego, oraz młodszego Karlomana (zm. 754).

Drugą żoną Karola Młota była Swanhilda. Wywodziła się ona z bawarskiego rodu Agilolfingów i na dwór Franków trafiła jako łup wojenny po wyprawie Karola do Bawarii w 725 roku. Swanhilda urodziła władcy jedno dziecko, syna Grifa, który po śmierci ojca nie otrzymał żadnego dziedzictwa.

Informacje źródłowe poświadczają również związek Karola Młota z konkubiną o imieniu Ruodhaid. Wiadomo o niej niewiele. Doczekała się z mężem trójki dzieci: Hironima, Bernarda i Remigiusza. Również o nich praktycznie nic nie wiemy.

·       Barkowski R. F., Poitiers 732, Warszawa 2016.

·       Faber G., Merowingowie i Karolingowie, przekł. Z. Jaworski, Warszawa 1994.

·       Zientara B., Historia powszechna średniowiecza, Warszawa 2006.