Ponad 21 milionów złotych na zabezpieczenie osuwisk na Podkarpaciu

Osuwiska to jedne z najpoważniejszych geozagrożeń występujących w Polsce. Co roku powodują zniszczenia w infrastrukturze, uprawach i środowisku naturalnym. Najbardziej zagrożonym obszarem są Karpaty – na ich terenie, stanowiącym zaledwie kilka procent powierzchni kraju, znajduje się ponad 90 proc. wszystkich osuwisk zarejestrowanych w Polsce.

Według danych Systemu Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO), prowadzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny, na Podkarpaciu zarejestrowano aż 46 548 osuwisk i 2239 terenów zagrożonych ruchami osuwiskowymi (dane z 18 czerwca 2025 r.). To najwięcej w Polsce – na dalszych miejscach znajdują się województwa: małopolskie (36 687), śląskie (6599) i pomorskie (1096).

Najwięcej osuwisk w regionie stwierdzono w powiatach:

• rzeszowskim – 5388,
• sanockim – 5308,
• przemyskim – 4872,
• brzozowskim – 4234,
• bieszczadzkim – 4058,
• leskim – 3606,
• dębickim – 3461,
• jasielskim – 3432.

W 2025 roku zaplanowano:

• 7 zadań dotyczących dokumentacji geologiczno-inżynierskiej,
• 5 projektów budowlanych,
• 6 wykonawstw obejmujących roboty stabilizacyjne.

Wszystkie 18 projektów otrzymało łączne wsparcie w wysokości 21 621 520 zł. Dodatkowo planowane jest objęcie dofinansowaniem 5 kolejnych zadań (cztery dokumentacyjne i jeden wykup nieruchomości) na łączną kwotę 692 tys. zł.

– Aktualnie prowadzone są działania, aby w tym roku dofinansowaniem z budżetu państwa objętych zostało dodatkowo 5 zadań osuwiskowych – poinformowała wojewoda podkarpacki Teresa Kubas-Hul.

Wnioski o zawarcie umów dotacyjnych składają samorządy po zakończeniu procedur przetargowych i wyborze wykonawców. Do 18 czerwca zawarto 7 takich umów, a kolejne 7 jest w trakcie weryfikacji.

Dotacje z budżetu państwa można przeznaczyć m.in. na:

• wykonanie dokumentacji i projektów,
• zakup materiałów i urządzeń,
• wykonanie robót budowlanych,
• wykup nieruchomości,
• przeniesienie infrastruktury komunalnej poza teren osuwiska (gdy stabilizacja nie jest możliwa lub jest nieopłacalna).

Wysokość dofinansowania może wynieść do 80 proc. kosztów kwalifikowanych. Warunkiem uzyskania wsparcia jest zgłoszenie potrzeb do wojewody, spełnienie wymogów formalnych i pozytywna opinia wojewódzkiego zespołu osuwiskowego.

W latach 2010–2024 samorządy województwa podkarpackiego otrzymały i wykorzystały w sumie ponad 211 mln zł dotacji na zabezpieczenie i przeciwdziałanie skutkom osuwisk.

Program będzie kontynuowany – zgodnie z aktualnymi przepisami, nabór wniosków jest prowadzony w sposób ciągły. Ostateczną decyzję o przyznaniu środków podejmuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.