WAŻNE
TERAZ

Prokuratura reaguje na oburzające słowa Brauna

Powstanie Nika. Największy bunt w historii Bizancjum

W styczniu 532 roku w Konstantynopolu wybuchła rebelia, której nikt się nie spodziewał. Zwykły wyścig rydwanów przerodził się w pięciodniową rewoltę, która niemal obaliła cesarza Justyniana i pogrążyła Bizancjum w chaosie. Miasto płonęło, a tysiące ludzi zginęło na arenie Hipodromu.

Cesarzowa Teodora na Hipodromie Cesarzowa Teodora na Hipodromie
Źródło zdjęć: © Domena publiczna
Przez Wieki

Sport, polityka i fanatyzm

W VI wieku Konstantynopol (stolica Bizancjum) żyła wyścigami rydwanów. Dwie główne frakcje – "Niebiescy" i "Zieloni" – dzieliły miasto nie tylko na trybunach Hipodromu, ale i w codziennym życiu. Byli czymś więcej niż kibicami: to były potężne organizacje społeczne, które potrafiły wpływać na politykę, religię i porządek publiczny.

Władcy często wykorzystywali poparcie jednej z grup do umacniania swojej pozycji, ale rywalizacja bywała brutalna, a konflikty regularnie przeradzały się w uliczne starcia.

W 532 roku napięcie sięgnęło zenitu. Po jednym z wyścigów kilku członków obu frakcji zostało aresztowanych za udział w zabójstwach. Cesarz Justynian I, chcąc pokazać siłę, skazał ich na śmierć przez powieszenie.

Egzekucja się jednak nie powiodła – dwóch skazanych przeżyło i schroniło się w kościele. To wydarzenie stało się iskrą, która podpaliła lont społecznego niezadowolenia.

Iskra buntu

Zgromadzeni wokół świątyni ludzie, zarówno Niebiescy, jak i Zieloni, zjednoczyli się przeciwko władzy. Zaczęli skandować "Nika!" – po grecku "Zwyciężaj!" lub "Zdobywaj!".

Przez pięć dni Konstantynopol pogrążył się w zamieszkach. Tłum nie domagał się już tylko ułaskawienia dla swoich – żądał zmian, niższych podatków i końca autokratycznych rządów Justyniana. Wśród powstańców pojawiły się nawet głosy o wyborze nowego cesarza, Hypatiusa, siostrzeńca byłego władcy.

Miasto stanęło w ogniu. Płonęły pałace, domy, sklepy i świątynie. Zniszczono m.in. słynną Hagia Sophia, która była jednym z najważniejszych kościołów chrześcijańskiego świata. Szacuje się, że straty materialne były ogromne, a chaos ogarnął niemal połowę metropolii.

Dramatyczna decyzja Justyniana

Justynian był bliski poddania się. Miał już przygotowane statki, by uciec z rodziną i majątkiem. Jednakże cesarzowa Teodora, która słynęła z odwagi i determinacji, odmówiła ucieczki.

W słynnym przemówieniu do rady powiedziała, że "królewski purpurowy całun jest najpiękniejszym pogrzebowym okryciem", przekonując męża, by nie opuszczał tronu. Jej słowa stały się legendą i punktem zwrotnym całego kryzysu.

Pod wpływem żony Justynian postanowił walczyć. Zwołał lojalnych generałów – Belizariusza i Mundusa – i nakazał brutalnie stłumić bunt. Plan był prosty: zwabić powstańców do Hipodromu pod pretekstem negocjacji, a następnie otoczyć ich i zaatakować.

Rzeź na Hipodromie

Do Hipodromu zwabiono tysiące ludzi. Gdy tłum był już zgromadzony, do akcji wkroczyły oddziały cesarskie. Belizariusz i Mundus nie mieli litości – w ciągu kilku godzin wymordowano około 30 000 osób.

To była jedna z największych masakr w historii miasta. Krwawa pacyfikacja złamała opór i zakończyła zamieszki. Hypatius, wybrany przez rebeliantów na cesarza, został pojmany i stracony.

Skutki zamieszek

Po stłumieniu buntu Justynian umocnił swoją władzę. Zlikwidował wpływy frakcji sportowych, przeprowadził reformy i rozpoczął odbudowę miasta.

Największym symbolem tych zmian stała się nowa Hagia Sophia – arcydzieło architektury, które do dziś zachwyca rozmachem i pięknem. Budowa trwała zaledwie pięć lat i była wyrazem triumfu cesarza nad chaosem.

Zamieszki Nika stały się przestrogą dla wszystkich władców Bizancjum. Pokazały, jak cienka granica dzieli porządek od rewolty i jak potężną siłą mogą być tłumy zjednoczone przeciwko władzy. Dla Justyniana był to moment próby. Wyszedł z niej zwycięsko, ale ceną była krew i zgliszcza.

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Pomoc po ulewach: już 13 gmin z Podkarpacia otrzymało wsparcie
Pomoc po ulewach: już 13 gmin z Podkarpacia otrzymało wsparcie
Będą zmiany organizacji ruchu w centrum Tarnowa. Ulica Batorego w całości będzie jednokierunkowa! Nowe rozwiązanie ma zostać na stałe!
Będą zmiany organizacji ruchu w centrum Tarnowa. Ulica Batorego w całości będzie jednokierunkowa! Nowe rozwiązanie ma zostać na stałe!
Kękę, Paluch, Kayah, Skolim, Olga Szomańska i nie tylko. Oto imprezy w Kielcach i okolicy w weekend 11-13 lipca 2025
Kękę, Paluch, Kayah, Skolim, Olga Szomańska i nie tylko. Oto imprezy w Kielcach i okolicy w weekend 11-13 lipca 2025
Bydgoszcz: "Dziadek do orzechów”, "Król Roger" i "Podróż zimowa" w Operze Nova. Wkrótce ruszy sprzedaż biletów
Bydgoszcz: "Dziadek do orzechów”, "Król Roger" i "Podróż zimowa" w Operze Nova. Wkrótce ruszy sprzedaż biletów
Zakończyły się ważne przebudowy dróg w Zduńskiej Woli
Zakończyły się ważne przebudowy dróg w Zduńskiej Woli
Co najbardziej drażni Polaków na urlopie: wyniki najnowszego badania
Co najbardziej drażni Polaków na urlopie: wyniki najnowszego badania
Muzyka formacji Maanam zabrzmi na łódzkim Geyer Music Factory
Muzyka formacji Maanam zabrzmi na łódzkim Geyer Music Factory
Kierująca Renault wpadła w poślizg uderzyła w drzewo i krzaki na Wisłostradzie. Dwie osoby trafiły do szpitala
Kierująca Renault wpadła w poślizg uderzyła w drzewo i krzaki na Wisłostradzie. Dwie osoby trafiły do szpitala
Rozpoczyna się remont usteckich falochronów. Dla turystów kąpieliska i plaże pozostaną otwarte
Rozpoczyna się remont usteckich falochronów. Dla turystów kąpieliska i plaże pozostaną otwarte
Branża piwna mocnym filarem budżetu. Dane są jednoznaczne
Branża piwna mocnym filarem budżetu. Dane są jednoznaczne
Deweloperzy oszukali ponad 250 osób na 80 mln zł. Stanęli przed sądem
Deweloperzy oszukali ponad 250 osób na 80 mln zł. Stanęli przed sądem
Plac Wolności zamieni się w arenę koszykówki. Festiwal basketu 3x3 już 19-20 lipca w Poznaniu
Plac Wolności zamieni się w arenę koszykówki. Festiwal basketu 3x3 już 19-20 lipca w Poznaniu