Protest przeciw budowie S12 w Tomaszowie. Niektórzy walczą poezją

Protest przeciw budowie drogi S12 przez powiat tomaszowski w korytarzu południowym odbył się w sobotę, 24 maja 2025, na tomaszowskim placu Kościuszki. Zgromadził około 100 osób, które nie chcą ekspresowej dwunastki obok swoich domów oraz w pobliżu największych atrakcji turystycznych - Grot Nagórzyckich i Rezerwatu Niebieskie Źródła.

- Jesteśmy dziś w centrum Tomaszowa, żeby uświadamiać mieszkańców o zagrożeniu związanym z tą drogą. Mieszkańcy gminy zdają sobie z niego sprawę już od października ub.r., natomiast Tomaszów śpi - mówi Katarzyna Ciblik, mieszkanka Wiaderna. - Mieszkańcy myślą, że ta droga ich nie dotyczy, natomiast ta droga przebiegać będzie przez tereny miasta - 1 km od szpitala, 1 km od centrum rehabilitacyjnego i domu opieki społecznej, 500 - 600 m od ujęcia wody pitnej w Tomaszowie i tylko troszkę więcej niż 2 km od centrum, w którym się znajdujemy. Czyli ta droga tak naprawdę będzie bardzo ingerować w tereny miasta, jeśli chodzi o hałas i zanieczyszczenia.

Pod petycjami przeciw planowanej budowie drogi S12 w korytarzu południowym podpisało się - według protestujących - po ok. 6 tys. osób. Złożono je już do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, ale w sobotę zbierano kolejne podpisy. Zbierane są one także online za pośrednictwem portali społecznościowych.

- Wciąż zbieramy podpisy, żeby pokazać włodarzom, GDDKiA i architektom, że nadal się sprzeciwiamy takiemu wariantowi tej drogi - dodaje Katarzyna Ciblik.

Gdzie ludzie mają ciszę
Pulsuje wywierzysko
Będą estakady
I diabli wezmą to wszystko

Groty się zawalą
Lasy wytnie się w pień
Nie będzie po co przyjeżdżać
Tu na jeden dzień

I choć to żenujące
I chociaż to jest chore
To nie ma tu dyskusji
Jej mąż z zawodu jest dyrektorem

Losem przyrody, zwłaszcza Niebieskich Źródeł i Grot Nagórzyckich przejął się m.in. Krzysztof Kleszcz, nauczyciel w tomaszowskich szkołach i mieszkaniec gminy Tomaszów. Pasjonat dobrej poezji i muzyki, miłośnik m.in. Boba Dylana, prywatnie sam pisze wiersze, które w formie melorecytacji z podkładem muzycznym publikuje na YouTube.

- Jako lokalny patriota, gdy usłyszałem, że Niebieskie Źródła są zagrożone tym, że zostaną przeorane drogą, postanowiłem napisać utwór, później drugi i trzeci. Przejąłem się losem. Może czasem taka piosenka lepiej przemawia niż przemówienie i może kogoś przekona, że to, co planowane, jest złem, błędem, czymś haniebnym wręcz.

Za oknem wiosna, wiosna na Źródłach,
wiosna nad Pilicą, ta sama, na którą patrzył
Tuwim i wdychał powietrze - wydychał zachwyt.
Za oknem wiosna, martwię się o Źródła.
Usłyszałem: przeorają i tak, jak zechcą,
i śni mi się przemoc, błoto zamiast skarbu.

Plany rozbudowy i przebiegu drogi ekspresowej S12 od węzła „Kozenin” (S74) do węzła Łódź Południe, na odcinku przebiegającym przez powiat tomaszowski, budzą emocje od jesieni ubiegłego roku. Przeciwnicy podkreślają, że południowy korytarz jest nie do zaakceptowania z powodu licznych zagrożeń, jakie niesie zarówno dla ludzi, jak i środowiska naturalnego. Poza tym Tomaszów potrzebuje obwodnicy, a zaproponowana droga - wbrew wcześniejszym zapowiedziom - obwodnicą miasta nie będzie.

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wskazuje natomiast, że wyniki dotychczasowych prac i analiz wskazują właśnie korytarz południowy jako najbardziej optymalny, zarówno w kontekście rozwiązań technicznych, kwestii ruchu, jak i uwarunkowań przyrodniczych oraz społecznych.

Za południowym przebiegiem opowiada się też sam minister infrastruktury Dariusz Klimczak. Przypominał, że już w 2003 roku do Studium przestrzenno-planistycznego województwa łódzkiego wpisano wariant południowy, a w 2019 roku petycja z Tomaszowa Mazowieckiego szła właśnie w kierunku, aby tę drogę poprowadzić w korytarzu południowym. Według ministra, wariant północny jest dużo bardziej niekorzystny ze względu właśnie na uwarunkowania społeczne, dużo więcej wyburzeń, a jeżeli chodzi o środowisko prawie niemożliwy do zrealizowania, bo ingeruje w obszar Natura 2000.

Budowa odcinka drogi ekspresowej S12 od węzła „Kozenin” (S74) do węzła Łódź Południe ma na celu połączenie autostrady A1 i drogi ekspresowej S8 w rejonie Łodzi z kolejnym odcinkiem drogi ekspresowej S8 w rejonie Tomaszowa Mazowieckiego oraz z drogą S74 (węzeł „Kozenin”) w rejonie Sulejowa. Podstawowymi korzyściami wynikającymi z jej realizacji, według GDDKiA, są:

• uzupełnienie ciągu dróg ekspresowych, 
• zwiększenie przepustowości i prędkości ruchu tranzytowego na kierunku wschód - zachód oraz podniesienie komfortu jazdy,
• odciążenie ruchu na autostradzie A1 na odcinku w. Łódź Południe - w. Piotrków Trybunalski oraz na drodze ekspresowej S8 na odcinku w. Piotrków Trybunalski Zachód – w. Tomaszów Mazowiecki,
• umożliwienie aktywizacji gospodarczej terenów zlokalizowanych w sąsiedztwie drogi.

Pytał mnie buldożer:
Gdzie są Niebieskie Źródła?
Pytała mnie kopara:
Gdzie są groty?

Nad Pilicą jest pięknie.
Źródła to jest nasz skarb.
I zniszczą to ot tak?
Czy liczą tylko się banknoty?

Estakady i ekrany.
Flamaster robi bang-bang!
Był rower, spacer, chill i to zniknie w parę chwil...

Chcę Wiaderno, nie Inferno,
chcę ciszę, nie tysiąc aut.
Spychaczom mówię: Get out!

Chcę spacery nad Pilicą
i ptaków klucz, a nie sznur aut,
koparom mówię: Get out!