Radom: Nowy obraz mistrza Jacka Malczewskiego w Muzeum

- Jest to obraz, który dotąd eksponowany był niezwykle rzadko, dlatego stanowi idealną sposobność i pretekst do odwiedzin zbiorów mistrza Jacka w naszym Muzeum - zaprasza muzeum na swoim Facebooku.
Obraz nosi tytuł "Jacek Malczewski. Autoportret z gniazdem na głowie i modelką", pochodzi z 1913 roku i artysta namalował go olejem na płótnie o wymiarach 66 x 81 centymetrów.
O obrazie mówi kuratorka wystawy dzieł Malczewskiego, kierowniczkai Działu Sztuki, Paulina Szymalak-Bugajska
- Autoportret artysty z gniazdem nałożonym na głowę i w towarzystwie zamyślonej modelki, jest nowym depozytem z kolekcji prywatnej, który pokazujemy na stałej ekspozycji malarstwa Jacka Malczewskiego.
Jak zawsze, w przypadku symbolicznych wizerunków artysty, pewne treści pozostają ukryte, ale znając znaczenie poszczególnych rekwizytów pokazanych w scenie, możemy próbować odczytać kontekst i przekaz twórcy zawarty w obrazie.

Malarz przedstawił siebie w popiersiu, ubranego w białą koszulę, pasiastą kamizelkę i szynel (rosyjski płaszcz wojskowy), który w malarstwie artysty najczęściej oznacza niewolę. Posadowione na jego głowie gniazdo możemy zinterpretować jako odniesienie do tematu gniazda rodzinnego, czyli ukochanego domu, do którego artysta powraca we wspomnieniach. Stąd, w tle, widzimy dworskie zabudowania, które przypominają Malczewskiemu dwór w Wielgiem, należący do spokrewnionych z jego matką Karczewskich.
Na pierwszym planie, obok artysty, znajduje się młoda kobieta w jasnym welonie narzuconym na włosy. Pogrążona w myślach postać, która została ukazana w lewym profilu, wydaje się mijać artystę, przechodząc tuż za jego plecami. Rolę modelki i powód jej obecności uświadamiamy sobie dopiero w chwili, gdy dostrzegamy ostrze kosy znajdujące się pomiędzy nią, a Malczewskim. Obecność Śmierci - Thanatos, we wspomnieniach artysty związanych z gniazdem rodzinnym, wydaje się zupełnie naturalna, kiedy znamy twórczość Mistrza i powiązane z nią najważniejsze treści.

W malarstwie Jacka Malczewskiego motyw śmierci, jako mitologicznej Thanatos, pojawia się w roku odejścia ukochanej matki - w 1898. Zestawienie Thanatos z wątkiem odwołującym się do domu rodzinnego, gniazda, w którym artysta się wychował, sugeruje jego nadzieję na powrót w ukochane strony, na radomską ziemię, do macierzy i duchów bliskich. Ukazanie zaś Śmierci, wieszczącej koniec pewnego etapu życia ziemskiego, w wiosennym otoczeniu kwitnącego bzu i świeżo zbudowanego gniazda, oznacza nadzieję na zmartwychwstanie, obudzenie się do życia, zgodnie z cyklem odwiecznych praw natury.

To jedna z kilku możliwych interpretacji tej fascynującej kompozycji, w której, jak to zazwyczaj, artysta zarezerwował sobie wyłączny przywilej kontaktu wzrokowego z widzem.