Średnia krajowa to fikcja? GUS pokazuje, ile naprawdę zarabiamy

Z raportu GUS wynika, że w grudniu 2024 roku mediana wynagrodzeń brutto w gospodarce narodowej wyniosła 7266,80 zł. To o 20,2 procent mniej niż przeciętne wynagrodzenie, które osiągnęło poziom 9107,20 zł.

Taka różnica nie jest przypadkowa – pokazuje, że średnia nie oddaje prawdziwego obrazu zarobków większości Polaków. Mediana, czyli wartość środkowa rozkładu, wskazuje na punkt, poniżej którego znajduje się połowa wynagrodzeń i powyżej którego znajduje się druga połowa. Tymczasem przeciętna (średnia) jest znacznie bardziej wrażliwa na skrajnie wysokie wypłaty – dlatego bywa zawyżona przez nieliczne, bardzo wysokie pensje.

Dane pokazują też, że 10 procent najmniej zarabiających osób w Polsce otrzymywało pensję nie wyższą niż 4300 zł brutto. Z kolei wśród najlepiej wynagradzanych, czyli 10 procent najwyżej zarabiających, miesięczne dochody zaczynały się od 15 116 zł. W przypadku mężczyzn ten próg był jeszcze wyższy – 16 170 zł brutto.

Widoczna jest także różnica w wynagrodzeniach między kobietami a mężczyznami. Mediana pensji mężczyzn wyniosła 7424,50 zł, a kobiet – 7124,65 zł. Największe różnice pojawiają się w najwyższych przedziałach zarobkowych, co może sugerować, że to nie tylko kwestia branży, ale też dostępu do najwyżej płatnych stanowisk.

Gdy spojrzymy na wynagrodzenia według sektorów, widać wyraźnie, że najlepiej opłacane są osoby pracujące w górnictwie i wydobywaniu – przeciętna pensja w tym sektorze przekroczyła 18,7 tys. zł brutto. Wysoko uplasowały się również branże związane z informacją i komunikacją oraz działalnością finansową i ubezpieczeniową.

Na przeciwnym biegunie znalazły się zawody związane z zakwaterowaniem i gastronomią, opieką zdrowotną i pomocą społeczną, a także administracją publiczną. W tych obszarach średnie pensje były znacząco niższe od krajowej przeciętnej. Ciekawostką jest fakt, że w niektórych sektorach – jak np. budownictwo – przeciętne wynagrodzenie kobiet było wyższe niż mężczyzn, co stanowi wyjątek od ogólnej tendencji.

Warto zaznaczyć, że w analizie GUS brane są pod uwagę tylko określone składniki płac. Wliczane są wynagrodzenia zasadnicze, dodatki za staż pracy, nadgodziny oraz premie regulaminowe. Natomiast dane nie uwzględniają nagród jednorazowych, odpraw, świadczeń z zysku, a także benefitów pozapłacowych, takich jak prywatna opieka medyczna czy karty sportowe.

To oznacza, że faktyczne korzyści pracownika mogą być większe niż same kwoty brutto, ale również – że dane te pokazują jedynie „szkielet” realnych różnic płacowych.