Statystycy badają zdrowie Małopolan. Dlaczego jest to tak ważne?

EHIS (z ang. European Health Interview Survey) to Europejskie Ankietowe Badanie Zdrowia. Jest ono jednym z najważniejszych narzędzi stosowanych w Unii Europejskiej do monitorowania stanu zdrowia ludności i zachowań zdrowotnych mieszkańców państw członkowskich. Jego wyniki są wykorzystywane przez instytucje krajowe i unijne do podejmowania decyzji dotyczących polityki zdrowotnej, profilaktyki oraz planowania zasobów opieki zdrowotnej.

- Badanie EHIS jest realizowane co sześć lat według wytycznych Eurostatu. Dostarcza unikalnych danych, które są porównywalne między krajami, a także między kolejnymi edycjami badania, co umożliwia analizę zmian w czasie - wyjaśnia Agnieszka Szlubowska, dyrektor Urzędu Statystycznego w Krakowie.

EHIS służy temu, by dostarczyć informacji o kondycji zdrowotnej mieszkańców danego kraju, z uwzględnieniem długotrwałych problemów zdrowotnych, takich jak choroby przewlekłe czy niepełnosprawność. Badanie obejmuje takie aspekty jak: stan zdrowia (fizycznego i psychicznego), chorobowość, korzystanie z opieki zdrowotnej, profilaktyka i uwarunkowania zdrowotne (np. aktywność fizyczna, dieta, styl życia, spożycie alkoholu i tytoniu). Dzięki badaniu możliwe jest lepsze zrozumienie potrzeb zdrowotnych obywateli oraz identyfikacja czynników ryzyka i barier w dostępie do opieki zdrowotnej.

Z danych uzyskanych podczas ostatniej edycji badania EHIS wynika, że blisko 69% Małopolan ocenia swój stan zdrowia dobrze lub bardzo dobrze, choć odsetek ten spadł w porównaniu z wynikami poprzedniego badania. Jako "takie sobie" swoje zdrowie oceniło 23,2% badanych, a źle lub bardzo źle - 8,2%. Częściej pozytywnie oceniali swoje zdrowie mężczyźni (69,4%) i mieszkańcy miast (69,6%).

Ponad połowa badanych (50,4%) cierpiała na choroby przewlekłe, przy czym częściej problem ten dotyczył kobiet (52,4%) i mieszkańców miast (54,9%). Wystąpienie określonych chorób w dużym stopniu uwarunkowane było wiekiem badanych osób. Młodzi ludzie od 15. roku życia i dorośli uskarżali się przede wszystkim na bóle dolnej partii pleców (24,3%) oraz wysokie ciśnienie krwi (24,1%), natomiast u dzieci dominowały alergie (14,3%).

Z ostatniego badania EHIS wynika także, że 57,5% mieszkańców naszego województwa (powyżej 15. roku życia) miało nadwagę, w tym 18,3% cierpiało na otyłość. Problem częściej dotyczył mężczyzn (64,1%) niż kobiet (52,7%).

Zdecydowana większość Małopolan powyżej 15. roku życia to osoby niepalące (82,1%), jeśli zaś chodzi o alkohol, to odsetek go pijących wyniósł 71,3%. Abstynencję zadeklarowało 28,7% badanych.

To wszystko wiemy właśnie dzięki EHIS, które realizowane jest we wszystkich państwach członkowskich UE, a także w krajach EFTA i kandydujących. W Polsce badanie to prowadzi Główny Urząd Statystyczny. - Ostatnia edycja miała miejsce w 2019 roku, a kolejne planowane są z zachowaniem tej regularności - informuje Agnieszka Szlubowska.

Tegoroczna edycja EHIS rozpoczęła się w Polsce 1 września i potrwa do końca grudnia br. Badanie ma charakter reprezentatywny - obejmuje losowo wybraną próbę mieszkańców w wieku 15 lat i więcej. Wezmą w nim udział 24 tysiące gospodarstw domowych, w tym 1 777 w województwie małopolskim (702 w samym Krakowie).

Do wylosowanych gospodarstw domowych wysyłany jest list Prezesa GUS z zaproszeniem do uczestnictwa badaniu, a następnie ankieterzy rozpoczynają wywiady bezpośrednie i telefoniczne. W województwie małopolskim prowadzą je ankieterzy Urzędu Statystycznego w Krakowie. Każdy z nich oczywiście posiada legitymację służbową.

Wywiady bezpośrednie i telefoniczne to niejedyne metody prowadzenia badania. Na pytania indywidualne można także odpowiedzieć samodzielnie do 28 grudnia br., po zalogowaniu się na stronie internetowej danymi otrzymanymi od ankietera.

Na EHIS składa się zestandaryzowany zestaw pytań opracowanych przez Eurostat we współpracy z krajami członkowskimi i organizacjami międzynarodowymi, co zapewnia wysoki stopień porównywalności danych między krajami.

Pytania są kierowane do gospodarstw domowych, jak również do osób indywidualnych. Ankieta zawiera pytania o skład osobowy gospodarstwa domowego, stan cywilny jego członków oraz ich wykształcenie czy pozycję na rynku pracy. W kwestionariuszu indywidualnym zawarte są natomiast pytania na temat stanu zdrowia, występowania długotrwałych problemów zdrowotnych, korzystania z usług opieki zdrowotnej, aktywności fizycznej, wypadków i urazów czy uzależnień.

Wyniki badań statystycznych realizowanych przez GUS można znaleźć na stronie internetowej stat.gov.pl. Poza publikacjami dotyczącymi zdrowia znajdują się tam m.in. opracowania poświęcone zagadnieniom demografii, rynku pracy, edukacji, kultury czy rolnictwa. Dzięki interaktywnej bazie Bank Danych Lokalnych można przeglądać zasoby informacyjne, jak i bezpłatnie pobierać dane z różnych dziedzin badań. Dodatkowo wyniki badania EHIS można znaleźć na stronie internetowej Eurostatu.

Badania statystyczne prowadzą profesjonaliści - osoby o nieposzlakowanej opinii, które zawsze przestrzegają procedur bezpieczeństwa. Oczywiście każdy badany obywatel ma prawo sprawdzić ankietera. I warto skorzystać z tej możliwości. W jaki sposób?

• Poproś o legitymację służbową - ankieter musi mieć przy sobie ten dokument zawierający unikalny numer, nazwę urzędu oraz imię i nazwisko.
• Zweryfikuj dane ankietera: w każdej chwili można potwierdzić tożsamość ankietera za pośrednictwem dedykowanej strony internetowej, dzwoniąc na infolinię statystyczną 22 279 99 999 lub do Urzędu Statystycznego w Krakowie.
• Zaufaj intuicji. Jeśli coś wydaje ci się podejrzane, masz prawo odmówić udziału w badaniu i poprosić o wyjaśnienia. Bezpieczeństwo jest najważniejsze!
• Pamiętaj: profesjonalny ankieter nigdy nie poprosi cię o dane wrażliwe, jak np. stan majątku, numer konta, numer dowodu osobistego czy dostęp do bankowości elektronicznej ani o jakiekolwiek hasła, kody PIN itp.

Więcej informacji o badaniach statystycznych GUS: badania-ankietowe.stat.gov.pl.