Toruń: Dzień Sybiraka. Msza i uroczystość przy pomniku
Dzień Sybiraka: w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę
Dzień Sybiraka przypada 17 września. To nawiązanie do ataku Związku Sowieckiego na Polskę. Doszło do niego 17 września 1939 roku. Polska walczyła już wówczas, od 1 września, z innym agresorem - Niemcami.
Konsekwencją ataku z 17 września 1939 roku były wywózki polskiej ludności z terenów zajętych przez Związek Sowiecki. Rozpoczęły się na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej w 1940 roku. Polacy byli wywożeni w odludne rejony Związku Sowieckiego, między innymi na Syberię. W surowych warunkach, na nieludzkiej ziemi wielu z nich zmarło.
W czasach PRL-u starano się zatrzeć pamięć o Sybirakach. Zmiana nastąpiła wraz z transformacją ustrojową w Polsce, od przełomu lat 80. i 80. XX wieku. Sybiracy, którzy przeżyli oraz rodziny sybirackie utworzyli Związek Sybiraków, nawiązujący do działalności takiej organizacji w Polsce przed II wojną światową. Dzień Sybiraka obchodzili 17 września. Oficjalnie został ustanowiony przez Sejm w 2013 roku.
Dzień Sybiraka 2025 w Toruniu: uroczystość z oprawą wojskową
Tegoroczne obchody Dnia Sybiraka w Toruniu rozpoczęły się w środę 17 września. Wówczas zorganizowana została kolejna odsłona "Biegu Zesłańca". Z kolei w piątek 19 września w kościele pod wezwaniem Chrystusa Króla odprawiona została msza święta w intencji zmarłych i pomordowanych Sybiraków.
Kolejna część obchodów odbyła się na terenie VI Liceum Ogólnokształcącego przy ulicy Wojska Polskiego, przed pomnikiem "Sybiraka". Szkoła ta nosi imię Zesłańców Sybiru.
Uroczystość przed pomnikiem miała oprawę wojskową. Asystę honorową zapewniło Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia. W uroczystości uczestniczyli Sybiracy i przedstawiciele rodzin sybirackich, także przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, między innymi prezydent Torunia Paweł Gulewski, wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia Marcin Czyżniewski i radny Michał Zaleski.
Była minuta ciszy pamięci Sybiraków, a także wręczanie odznaczeń i medali. Jednym z nich zostało uhonorowane VI LO. O pamięć o Sybirakach dba w tej szkole Jan Myrcha. Jest nauczycielem w VI LO i prezesem oddziału Związku Sybiraków w Toruniu.
"Pamiętamy o każdym Sybiraku": obchody Dnia Sybiraka 2025 w Toruniu
W przemówieniu prezydent Gulewski nawiązał do wywózek Polaków z Krasów Wschodnich od 1940 roku oraz z Torunia i okolicy, do których dochodziło od 1945 roku, gdy te tereny zajęła Armia Czerwona.
- Pamiętamy dziś o każdym Sybiraku: znanym z nazwiska lub zaginionym - mówił prezydent Torunia.
Pod toruńskim pomnikiem "Sybiraka" zostały złożone kwiaty. Zapłonęły też znicze. W pobliżu pomnika zorganizowana została wystawa "Sybiracy. Wczoraj i dziś". Zaprezentowana na niej została historia wywózek, losy Sybiraków, dzieje Związku Sybiraków oraz jego działalność, w tym w Toruniu.