Uciekła z klasztoru i hodowała bydło. Oto żona Lutra

Katharina von Bora, żona Marcina Lutra, była nie tylko "panią domu". Doprowadziła bowiem do zrewolucjonizowania wyobrażenia o roli kobiety, żony i matki w protestanckiej Europie.

Żona Marcina LutraŻona Marcina Lutra
Źródło zdjęć: © Domena publiczna
Przez Wieki

Ucieczka z klasztoru i spotkanie z Lutrem

Katharina von Bora przyszła na świat najprawdopodobniej 29 stycznia 1499 roku w rodzinie drobnej szlachty saksońskiej. Jej dzieciństwo naznaczyło doświadczenie typowe dla dziewcząt z tego stanu – już w wieku pięciu lat ojciec oddał ją do klasztoru benedyktynek w Brehna, by zapewnić jej edukację i przyszłość. Kilka lat później trafiła do cysterskiego klasztoru Marienthron w Nimbschen, gdzie w 1515 roku złożyła śluby zakonne.

Wiosną 1523 roku Katharina wraz z ośmioma innymi zakonnicami zdecydowała się na desperacki krok – ucieczkę z klasztoru. Ucieczkę zorganizował sam Marcin Luter, a nieszablonowy plan zakładał ukrycie kobiet w beczkach po śledziach, które przewieziono wozem do Wittenbergi.

Tam Luter poczuł się odpowiedzialny za los uciekinierów: większości zorganizował małżeństwa lub miejsca pracy, lecz dla Kathariny nie znalazł odpowiedniego kandydata. Przez dwa lata mieszkała w domach zaprzyjaźnionych rodzin, m.in. Cranachów – znanych malarzy i przyjaciół Lutra.

Małżeństwo z Marcinem Lutrem

Katharina postawiła Lutrowi ultimatum: wyjdzie za niego lub za innego wskazanego przez niego mężczyznę. Luter, początkowo niechętny małżeństwu, ostatecznie uznał, że ślub z byłą zakonnicą będzie najlepszym świadectwem nowych, protestanckich przekonań.

13 czerwca 1525 roku poślubił 26-letnią Katharinę von Bora. Ślub odbył się w dawnym klasztorze augustianów w Wittenberdze, a ceremonia miała wymiar nie tylko osobisty, ale i symboliczny. Była bowiem manifestem przeciw celibatowi duchownych i dowodem, że życie rodzinne ma wartość równą powołaniu duchowemu.

Gospodyni, menadżerka i matka

Po ślubie państwo Lutrzy zamieszkali w dawnym klasztorze, który stał się nie tylko ich domem, ale i centrum życia towarzyskiego, naukowego i religijnego Wittenbergi. Katharina z miejsca przejęła zarządzanie ogromnym gospodarstwem: prowadziła hodowlę bydła, warzywnik, browar, piekarnię i sad, a także zarządzała finansami i remontami.

Dbała o dom, w którym mieszkało nie tylko ich sześcioro dzieci, ale także czworo sierot i kilkudziesięciu studentów oraz gości Lutra. W czasie epidemii Katharina zamieniała dom w szpital, osobiście pielęgnując chorych.

Luter z szacunkiem nazywał ją "Herr Käthe" i "gwiazdą poranną Wittenbergi", podkreślając jej energię i zaradność. Choć formalnie uznawał się za "głowę domu", często konsultował z żoną sprawy gospodarcze, a nawet niektóre decyzje dotyczące kościoła. Katharina była nie tylko gospodynią, ale i partnerką intelektualną, kopiującą jego rękopisy, dbającą o korespondencję i wspierającą go w trudnych chwilach.

Katharina urodziła sześcioro dzieci: Hansa (1526–1575), Elisabeth (1527–1528), Magdalenę (1529–1542), Marcina (1531–1565), Paula (1533–1593) i Margarete (1534–1570). Dwoje z nich – Elisabeth i Magdalena – zmarło w dzieciństwie, co było wielkim ciosem dla rodziców.

Katharina była troskliwą matką, ale także surową wychowawczynią – dbała o edukację i dyscyplinę, ucząc dzieci pracy i odpowiedzialności. Oprócz własnych dzieci opiekowała się także sierotami i krewnymi, co nadawało domowi Lutrów atmosferę otwartości i ciepła.

Wzór protestanckiej żony – symbol nowej epoki

Małżeństwo Lutra i Kathariny stało się wzorem dla protestanckich rodzin duchownych. Ich dom był miejscem spotkań, dyskusji, wspólnej modlitwy i pracy. Katharina, choć nie wykształcona formalnie, była inteligentna, przedsiębiorcza i niezależna.

Jej zaradność i umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami zyskały jej szacunek współczesnych i potomnych. Luter podkreślał, że nie ma piękniejszego i przyjemniejszego towarzystwa niż dobre małżeństwo.

Katharina była także obiektem ataków ze strony katolickich polemistów, którzy widzieli w niej "renegatkę", łamiącą śluby zakonne. Jej decyzja o opuszczeniu klasztoru i małżeństwie z Lutrem była szeroko komentowana i krytykowana, ale ona sama pozostała wierna swoim przekonaniom.

Po śmierci Marcina Lutra w 1546 roku Katharina znalazła się w trudnej sytuacji finansowej. Musiała prosić o wsparcie przyjaciół i szukać pomocy u możnych protektorów, takich jak książę Albrecht Pruski czy król Danii Christian III. W 1552 roku, uciekając przed epidemią dżumy w Wittenberdze, doznała poważnego wypadku – spadła z wozu, łamiąc biodro.

Osłabiona i chora zmarła 20 grudnia 1552 roku w Torgawie. Jej pogrzeb zgromadził tłumy, choć nie mogła być pochowana obok męża w kościele zamkowym w Wittenberdze.

Źródło artykułu:

Wybrane dla Ciebie

Kolejny dzień wakacji z biblioteką w Wieluniu. Dzieci wzięły udział w warsztatach profilaktycznych
Kolejny dzień wakacji z biblioteką w Wieluniu. Dzieci wzięły udział w warsztatach profilaktycznych
Festiwal Audioriver znowu w deszczu? Organizatorzy przygotowali zabezpieczenia
Festiwal Audioriver znowu w deszczu? Organizatorzy przygotowali zabezpieczenia
Wybuch butli podczas tankowania w Częstochowie. Ranny 47-latek przetransportowany do szpitala
Wybuch butli podczas tankowania w Częstochowie. Ranny 47-latek przetransportowany do szpitala
Pierwszy etap trasy Kielno-Kowalewo ukończony. Tak prezentuje się nowa droga
Pierwszy etap trasy Kielno-Kowalewo ukończony. Tak prezentuje się nowa droga
Znany producent gier zapowiada premiery nowych hitów
Znany producent gier zapowiada premiery nowych hitów
Piecki-Migowo czy Morena? Czy gdańszczanie znają odpowiedź na to pytanie? Przeszłość tej dzielnicy może zaskoczyć nawet jej mieszkańców
Piecki-Migowo czy Morena? Czy gdańszczanie znają odpowiedź na to pytanie? Przeszłość tej dzielnicy może zaskoczyć nawet jej mieszkańców
Nie masz uprawnień? Ten oprysk może kosztować cię nawet kilka tysięcy złotych
Nie masz uprawnień? Ten oprysk może kosztować cię nawet kilka tysięcy złotych
Sensacyjne odkrycie w Wielkopolsce. Archeolodzy odnaleźli megality sprzed 5,5 tysiąca lat
Sensacyjne odkrycie w Wielkopolsce. Archeolodzy odnaleźli megality sprzed 5,5 tysiąca lat
Barbara Stuhr – kobieta, której świat nie widział, ale bez niej Jerzy Stuhr by nie istniał
Barbara Stuhr – kobieta, której świat nie widział, ale bez niej Jerzy Stuhr by nie istniał
Na białostockim Rynku Kościuszki pojawią się jabłonie, jarząby i śliwy
Na białostockim Rynku Kościuszki pojawią się jabłonie, jarząby i śliwy
Mniej ofiar śmiertelnych, więcej wypadków. Podsumowanie policji
Mniej ofiar śmiertelnych, więcej wypadków. Podsumowanie policji
Wypadek w Chmielowie. Samochód uderzył w ogrodzenie. Dwie osoby poszkodowane
Wypadek w Chmielowie. Samochód uderzył w ogrodzenie. Dwie osoby poszkodowane