Wałbrzych: Zniknął ostatni kiosk? Kiedyś były ich w mieście dziesiątki

- Jeszcze wiosną stał przy przystanku, a jak przyszłam tu w lecie, starego kiosku już nie było - komentuje Ewa Wojciechowska, mieszkanka Wałbrzycha. Mowa o małym pawilonie stojącym do niedawna przy przystanku autobusowym przy ul. Mickiewicza (11 - 13). Nasza rozmówczyni dodaje również, że zaskoczeniem były też dla niej "zniknięcia" małych pawilonów z okolicy Placu Grunwaldzkiego, gdzie jeszcze niedawno działał mały salonik prasowy i kwiaciarnia.

Kioski Ruchu stały kiedyś w miastach niemal co krok. Kupowanie w kioskach, czyli małych pawilonach z przeszkloną wystawą było doświadczeniem pokoleniowym, które łączy generacje wspólnymi wspomnieniami. Ci, którzy wychowali się i żyli w PRL-u pamiętają kioski, w których poza prasą można było nabyć mnóstwo artykułów przemysłowych: od przyborów do pisania przez zapałki, papierosy, widokówki, pamiątki, znaczki pocztowe, bilety komunikacji miejskiej, po drobną odzież, kosmetyki, słodycze i przekąski. Wciąż trudno pojąć, jak te wszystkie rzeczy mieściły się na tak małej powierzchni.

Pierwszy kiosk Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych "Ruch" miał został działać od stycznia 1919 roku na peronie Dworca Głównego w Warszawie. W szczytowym momencie, w połowie lat 70. XX w. były ich niemal 32 tysiące, a większość z nich - około 60% - ulokowana była na terenie miast.

"Ruch" odchodził od nich stopniowo, jeszcze w 2019 roku kiosków było ponad 1,3 tys., ostatnie likwidowano jesienią 2024, a tuż przed świętami zamknięty też został ostatni w siedzibie Ruchu na warszawskim Żeraniu. Pozostały te punkty, których ajenci zdecydowali się na ich wykup. Na likwidację kiosków zdecydowała się firma PKN Orlen, udziałowiec Ruchu uznając je za nierentowne.

Jednym z najdłużej działających kiosków Ruchu w Wałbrzychu był punkt przy poczcie na ul. Słowackiego, zaś do 2023 roku działał jeszcze punkt na tej ulicy - na wysokości małego targowiska (patrz zdjęcia).

Ostatecznie, do 2025 roku na terenie Wałbrzycha stał jeszcze wzmiankowany pawilonik przy ul. Mickiewicza, jednak od kilku lat nie działał. W drugiej połowie 2025 roku punkt ten został usunięty.

Warto przypomnieć, że w samym tylko bliskim otoczeniu dawnego Placu "Na Rozdrożu" (dziś Placu Solidarności) w Wałbrzychu było więcej niż 10 kiosków. Gdy likwidowano część z nich po 2010 roku, wierni kupujący protestowali - tak było w przypadku kiosku stojącym na Placu Kościelnym w Wałbrzychu.

Kioski znikały powoli z naszego miasta i regionu. W większych miastach powodem tych zniknięć były

• remonty i rewitalizacje, w które schemat takich pawilonów i "szczęk" - nawet tych nowocześniejszych - już się nie wpisywał.
• Część odeszło wraz z najemcami "na emeryturę" na działkę ROD stając się altanką, część zniknęła w imię ładu architektonicznego.
• Kilka emerytowanych kiosków było na krótko pawilonami tematycznymi jak mały punkt z pieczywem na Zielonym Rynku.
• W wielu miastach stałe kioski na rynkach zamieniły specjalne pawilony z pamiątkami, czy kwiatami (np. Plac Solny we Wrocławiu, oraz krótko na rynku w Wałbrzychu).

Warto dostrzec, że część dawnych kiosków w rękach lokalnych ajentów nadal ma się dobrze w mniejszych miastach i miasteczkach (ostatnio natknęliśmy się na taki punkt w Dzierżoniowie). Jednak większości z nich już nie ma.