Niewidzialny, śmiercionośny grzyb występuje w glebie, kurzu i gnijących roślinach. Powoduje duszności i przewlekły kaszel

Choć przez lata pozostawały w cieniu bakterii i wirusów, dziś stają się jednym z największych wyzwań dla zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywnościowego na świecie. Grzyby takie jak Aspergillus fumigatus czy Aspergillus flavus nie tylko coraz częściej atakują ludzi, ale także zyskują odporność na leki, co sprawia, że walka z nimi staje się coraz trudniejsza.

W normalnych warunkach są nieszkodliwe, lecz gdy ich zarodniki dostaną się do organizmu osoby z osłabionym układem odpornościowym, np. po przeszczepie, w trakcie leczenia nowotworu czy u osób z COVID-19, mogą wywołać poważne zakażenie zwane aspergilozą.

Aspergiloza atakuje płuca, prowadząc do duszności, przewlekłego kaszlu, a nawet tworzenia się w płucach mas grzybiczych wielkości piłki tenisowej. W bardziej zaawansowanych przypadkach infekcja może rozprzestrzenić się na mózg, serce, skórę czy nerki.

Tę chorobę grzybiczą wywołują zarodniki pleśni z rodzaju Aspergillus, które naturalnie występują w środowisku, między innymi w glebie, powietrzu, gnijących roślinach czy nawet domowym kurzu.

Aspergiloza nie jest chorobą zakaźną. Nie przenosi się z człowieka na człowieka ani z człowieka na zwierzę. Zakażenie wywołuje wdychanie zarodników grzyba z rodzaju Aspergillus, które naturalnie występują w środowisku: w powietrzu, kurzu, glebie, kompoście czy na spleśniałej żywności.

Każdego roku grzyby inwazyjne odpowiadają za ponad 2,5 miliona zgonów na całym świecie. Niepokój budzi również fakt, że niektóre gatunki grzybów wytwarzają groźne toksyny. Aspergillus flavus produkuje aflatoksyny, substancje rakotwórcze i silnie uszkadzające wątrobę, które mogą przenikać do żywności, szczególnie w cieplejszych klimatach.

Zmiany klimatyczne oraz wzrost stężenia dwutlenku węgla w atmosferze sprzyjają intensyfikacji produkcji tych toksyn, co zagraża zarówno zdrowiu ludzi, jak i bezpieczeństwu całych łańcuchów dostaw żywności.

Nie można też lekceważyć zagrożeń wynikających z kontaktu z domową pleśnią. W wilgotnych, źle wentylowanych mieszkaniach grzyby mogą rozwijać się pod farbą, tapetami czy w systemach wentylacyjnych. Wydzielają one toksyczne zarodniki, które przy długotrwałym wdychaniu mogą wywoływać astmę, alergie, a także aspergilozę, szczególnie u osób z chorobami płuc.

Przykładem może być historia 32-letniego mężczyzny z Wielkiej Brytanii, który trafił do szpitala z poważną infekcją krwi po zamieszkaniu w zagrzybionym domu. Coraz więcej ekspertów ostrzega, że niekontrolowane rozprzestrzenianie się grzybów może mieć dramatyczne skutki nie tylko dla zdrowia ludzi, ale także dla całych ekosystemów. Dlatego potrzebne są większe nakłady na badania, monitorowanie i edukację społeczną, zanim będzie za późno.