Wykryje raka, zanim się pojawi? Badanie onkopierwiastków nadzieją

Onkopierwiastki to termin używany w odniesieniu do grupy mikroelementów i metali ciężkich, których stężenie w organizmie może wpływać na ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Mogą one działać zarówno protekcyjnie (chroniąc organizm), jak i kancerogennie (zwiększając ryzyko zachorowania).

Do najważniejszych onkopierwiastków zalicza się pierwiastki o działaniu:

• ochronnym (antyoksydacyjnym) takie jak selen i cynk,
• kancerogennym (toksycznym): miedź, arsen, kadm, ołów.

Monitorowanie poziomu onkopierwiastków, np. poprzez badanie onkopakiet, pozwala ocenić stan zdrowia i wdrożyć odpowiednie działania profilaktyczne (np. suplementację lub detoksykację) w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju nowotworów.

Badanie onkopakiet to specjalistyczne badanie krwi, które ma na celu ocenę stężenia w organizmie wybranych mikroelementów i metali ciężkich. Nie jest to badanie, które bezpośrednio diagnozuje nowotwór, ale raczej służy do oceny ryzyka zachorowania oraz może być pomocne w profilaktyce, a także w monitorowaniu terapii onkologicznej.

Onkopakiet bada poziom kilku kluczowych pierwiastków, które mają udowodniony związek z procesami nowotworowymi. Najczęściej badane pierwiastki to:

• Selen (Se) - silny antyoksydant, który chroni komórki przed uszkodzeniami DNA. Jego niedobór jest wiązany ze zwiększonym ryzykiem wielu nowotworów, np. raka prostaty, piersi, płuc czy jelita grubego.
• Cynk (Zn) - odgrywa kluczową rolę w układzie odpornościowym i procesach naprawczych. Nieprawidłowe stężenie cynku może być powiązane ze zwiększonym ryzykiem nowotworów.
• Miedź (Cu) - pierwiastek niezbędny do wielu procesów metabolicznych, ale jego nadmiar może sprzyjać rozwojowi nowotworów. Wysoki poziom miedzi sprzyja angiogenezie, czyli tworzeniu nowych naczyń krwionośnych, które odżywiają guz nowotworowy, co ułatwia jego wzrost. Zbyt wysoki stosunek miedzi do cynku (Cu/Zn) jest często obserwowany u pacjentów z chorobami nowotworowymi.
• Arsen (As), Kadm (Cd), Ołów (Pb) - są to metale ciężkie o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Ich obecność w organizmie, nawet w niewielkich dawkach, jest bardzo niepożądana. Mogą uszkadzać DNA i zaburzać procesy naprawcze w komórkach. Badanie ich stężenia pozwala ocenić narażenie organizmu na czynniki toksyczne, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka płuc, nerek czy prostaty. Wysokie stężenie kadmu często występuje u palaczy tytoniu.

Pamiętaj, że badanie onkopakiet nie jest zamiennikiem tradycyjnych badań przesiewowych (jak mammografia, kolonoskopia czy cytologia). Wyniki powinny być interpretowane przez lekarza, który na ich podstawie może zalecić zmiany w diecie, suplementacji lub dalszą diagnostykę.

Badanie onkopakiet jest szczególnie polecane dla:

• osób z genetycznym obciążeniem - np. u osób, u których w rodzinie występowały przypadki nowotworów.
• osób w profilaktyce - chcących aktywnie monitorować stan swojego zdrowia i minimalizować ryzyko zachorowania.
• pacjentów w trakcie leczenia - w celu monitorowania, jak stężenia pierwiastków wpływają na skuteczność terapii i wsparcie organizmu.
• osób narażonych na czynniki toksyczne - np. palaczy tytoniu, osób pracujących w zanieczyszczonym środowisku.

Badanie onkopierwiastków to proste badanie laboratoryjne, które polega na pobraniu próbki krwi żylnej, zazwyczaj z żyły w zgięciu łokciowym. W niektórych przypadkach analiza może być również wykonywana na podstawie próbki moczu lub włosów, jednak najczęstszą i najbardziej wiarygodną metodą jest badanie krwi.

Poziomy badanych pierwiastków, takich jak selen, cynk, miedź, arsen, kadm i ołów, są analizowane i porównywane z wartościami referencyjnymi. Wynik badania przedstawia się w formie raportu, który zawiera stężenie każdego z pierwiastków oraz wskazanie, czy mieści się ono w normie, czy jest zbyt niskie lub zbyt wysokie.

Zazwyczaj badanie wykonuje się na czczo, co oznacza, że należy powstrzymać się od jedzenia i picia (poza wodą) przez co najmniej 8-12 godzin przed pobraniem krwi. Warto to potwierdzić w wybranej placówce. Przed badaniem zalecane jest picie czystej wody, ponieważ ułatwia to pobranie krwi.

Należy także poinformować lekarza o przyjmowanych suplementach, zwłaszcza tych zawierających minerały (cynk, selen). Lekarz może zalecić odstawienie ich na kilka dni przed badaniem, aby uzyskać bardziej miarodajny wynik dotyczący naturalnego poziomu pierwiastków w organizmie. Natomiast jeśli przyjmujesz na stałe leki, nie odstawiaj ich bez konsultacji z lekarzem.

Badanie onkopierwiastków nie jest refundowane przez NFZ i nie da się go wykonać bezpłatnie. Badanie poziomu mikroelementów, takich jak selen czy cynk, nie jest traktowane jako narzędzie przesiewowe do wczesnego wykrywania nowotworów, dlatego nie znajduje się w koszyku bezpłatnych świadczeń NFZ.

Za onkopakiet trzeba więc zapłacić z własnej kieszeni. Cena onkopakietu zależy od laboratorium oraz ilości badanych pierwiastków. Podstawowy onkopakiet, obejmujący 6 kluczowych pierwiastków (selen, arsen, cynk, kadm, ołów, miedź), kosztuje zazwyczaj od 130 zł do 250 zł.

Niektóre laboratoria oferują również pakiety z mniejszą liczbą pierwiastków, np. tylko 3 z nich (np. selen, cynk, miedź), a ich cena może być niższa, około 100 zł.