Ekstremalne upały pustoszą gospodarki. Upał paraliżuje pracę

Nie chodzi już tylko o komfort życia czy potrzebę schładzania mieszkań. Fala ekstremalnych upałów, która w ostatnich tygodniach zalewa kolejne regiony świata, może mieć druzgocące skutki dla całych gospodarek. Z najnowszej analizy Allianz Trade wynika, że w 2025 roku wybrane kraje – m.in. Chiny, Hiszpania, Włochy i Grecja – mogą stracić nawet do 1 pkt proc. PKB z powodu zabójczych temperatur.

Na liście zagrożonych gospodarek są także Stany Zjednoczone, Rumunia i Francja. W ich przypadku prognozowane straty oscylują między 0,3 a 0,6 pkt proc. To więcej niż niejedna korekta prognozy wzrostu dokonywana przez banki centralne w spokojniejszych czasach.

Czym właściwie jest ten gospodarczy "efekt cieplny"? Według danych Międzynarodowej Organizacji Pracy, przy temperaturze 32°C wydajność pracy fizycznej może spaść nawet o 40 proc., a jeśli słupek rtęci dojdzie do 38°C – mowa już o utracie dwóch trzecich zdolności do wykonywania zadań.

To szczególnie dotkliwe w krajach rozwijających się, gdzie dominują prace fizyczne, a dostęp do klimatyzacji czy odpowiednich warunków pracy jest ograniczony. W skali globalnej mówimy o spadku potencjalnego czasu pracy aż o 2,2 proc. To tak, jakby zniknęło 80 milionów pełnoetatowych miejsc pracy.

Choć Europa wydaje się bardziej odporna na kryzysy klimatyczne, fala upałów nie oszczędza nawet najbogatszych krajów. Firma ubezpieczeniowa Allianz Trade szacuje, że wzrost gospodarczy w całej Europie może być niższy o 0,5 pkt proc. właśnie z powodu pogody. Francja może stracić jedną trzecią punktu, Niemcy nieco mniej – ok. 0,1 pkt proc.

Co ciekawe, Rumunia znalazła się w tym zestawieniu na równi z USA – tu również spadek PKB może wynieść 0,6 pkt proc.

Eksperci nie mają złudzeń – ekstremalne temperatury, susze i pożary to już nie wyjątek, a "nowa normalność". Zmiany klimatyczne sprawiają, że takie zjawiska będą się powtarzać coraz częściej i intensywniej, co oznacza, że również ich gospodarcze skutki będą coraz bardziej dotkliwe.

Choć duże, rozwinięte kraje są w stanie łagodzić straty – np. przenosząc produkcję w inne miejsce lub zwiększając ją w chłodniejszym okresie – mniejsze gospodarki nie mają takiego komfortu. W ich przypadku fala upałów oznacza realne turbulencje: przerwy w pracy, zmniejszoną produktywność, wyższe koszty energii i większe ryzyko pożarów infrastruktury.

Według Copernicus Climate Change Service (jedna z sześciu usług świadczona w ramach unijnego programu Copernicus, dotycząca zmian klimatycznych), rok 2024 już zapisał się w historii jako najcieplejszy. Maj był drugim najgorętszym majem, jaki kiedykolwiek zmierzono. Jeśli trend się utrzyma – a wszystko na to wskazuje – gospodarki muszą szykować się nie tylko na upały, ale też na głębokie przetasowania w swoich strukturach.

Sektor rolny, budownictwo, logistyka, przemysł ciężki – wszystkie te gałęzie szczególnie odczuwają wzrost temperatur. Już dziś firmy w południowej Europie ograniczają godziny pracy, wdrażają specjalne procedury bezpieczeństwa i liczą rosnące rachunki za energię.