Górniczy gigant ze Śląska zwiększa wydobycie węgla i sięga po miliony oszczędności

JSW jest największym w Unii Europejskiej producentem wysokiej jakości węgla koksowego i znaczącym producentem koksu, surowców używanych do produkcji stali. W 2024 roku węgiel koksowy po raz czwarty uzyskał status surowca krytycznego dla europejskiej gospodarki, a więc mającego ogromne znaczenie gospodarcze obarczone ryzykiem przerwania dostaw ze względu na wysoką koncentrację ich produkcji poza Unią Europejską. Jednak pomimo tego kilka czynników wpływa na to, że JSW zanotowała ogromne straty. W 2024 roku było to 7,3 mld zł. Natomiast pierwszy kwartał 2025 roku zamknięto ze stratą 1,36 mld zł. Jak informuje spółka, "bardzo istotny wpływ na wynik miało ujęcie odpisu aktualizacyjnego wartości niefinansowych aktywów trwałych w wysokości 648 mln zł, związanego ze styczniowym pożarem w kopalni Knurów-Szczygłowice Ruch Szczygłowice".

Największą bolączką górniczego giganta ze Śląska jest zbyt niskie wydobycie. W ubiegłym roku w kopalniach JSW wydobyto 12,3 mln ton węgla (zakładano 12,45 mln ton). To najgorszy wynik od 2014 roku.

Jak podkreślano wielokrotnie, wydobycie jest prowadzone w środowiskach zagrożeń skojarzonych (metanowego, pożarowego, wodnego, tąpaniami, zawałowego), które - ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa pracowników - wpływają na zmniejszony postęp ścian, opóźnienie ich uruchomienia, a w skrajnych przypadkach konieczność wcześniejszego ich zakończenia i utratę węgla.

Niższe wydobycie to pokłosie m.in. katastrof z kwietnia 2022 roku w kopalniach Pniówek i Zofiówka, gdzie zginęło łącznie 26 górników. W innych zakładach dochodziło do podziemnych pożarów ("Pniówek", "Budryk"), konieczne było otamowanie rejonów w związku z polem pożarowym ("Knurów-Szczygłowice"). Sygnalizowano, że te wszystkie zdarzenia będą miały wpływ na niższe wydobycie w 2023 i 2024 roku. Wciąż nie rozwiązano trudności z ruchem "Bzie" (swego czasu przedstawiana jako najmłodsza kopalnia w Polsce), która miała rocznie wydobywać nawet 2,5 mln ton węgla.

Ze względu na trudną sytuację JSW podejmuje działania, które mają nie tylko zwiększyć wydobycie, ale też obniżyć koszty stałe. Jastrzębska Spółka Węglowa opublikowała założenia Planu Techniczno-Ekonomicznego Grupy Kapitałowej JSW na rok 2025. Zgodnie z nimi, wydobycie węgla w tym roku ma wynieść 13,37 mln ton, w tym 11,35 mln ton węgla koksowego.

- Działamy transparentnie i odpowiadamy na oczekiwania naszych pracowników, inwestorów oraz analityków. Publikując założenia planu, pokazujemy, że mamy jasno określoną wizję rozwoju Spółki oraz stabilizowania jej działalności w kolejnych okresach - powiedział Ryszard Janta, prezes zarządu JSW.

To dobre informacje, ale w obecnych warunkach rynkowych, aby spółka nie generowała strat, szacuje się, że powinno to być ok. 15 mln ton.

Oprócz założeń Planu Techniczno-Ekonomicznego Spółka opublikowała wyniki operacyjne za kwiecień i maj 2025 roku. Spółka notuje coraz wyższe wydobycie i sprzedaż. To przede wszystkim efekt realizacji inicjatyw wprowadzonego w JSW Planu Strategicznej Transformacji.

W obu miesiącach produkcja węgla była wyższa od planowanej. W kwietniu 2025 roku kopalnie Spółki wyprodukowały prawie o 7 proc. węgla koksowego więcej niż zapanowano. W maju było jeszcze lepiej, wzrost wydobycia węgla koksowego względem planu wyniósł ponad 20 proc. W sumie, od początku 2025 roku Spółka wyprodukowała o 9,6 proc. węgla koksowego więcej niż założono w Planie Techniczno-Ekonomicznym. Natomiast sprzedaż węgla koksowego w tym okresie była o 7,6 proc wyższa od planowanej. Produkcja koksu w zakładach GK JSW wyniosła od początku roku 99,5 proc. Spółka konsekwentnie odchodzi od wydobycia węgla do celów energetycznych, koncentrując się na wydobyciu węgla koksowego oraz produkcji koksu, co stanowi jej kluczowy cel strategiczny.

- Wprowadzony przez nas Plan Strategicznej Transformacji przynosi wymierne efekty, co widać po opublikowanych przez Spółkę raportach dotyczących produkcji i sprzedaży za ostatnie miesiące - mówi Adam Rozmus, zastępca prezesa JSW ds. technicznych i operacyjnych.

Od kilkunastu miesięcy JSW zmaga się z dekoniunkturą na rynku. Spółka nie jest w stanie zrekompensować sprzedażą mniejszej produkcji. Spadek notowań węgla koksowego hard o blisko 19 proc. w stosunku do roku 2023 oraz spadek notowań węgla energetycznego na rynku krajowym o ponad 30 proc. wpłynęły na średnią cenę węgla wyprodukowanego ogółem w JSW, która wyniosła 899,28 zł za tonę, 20 proc. poniżej ceny uzyskanej w roku 2023. Spadek dotyczył również ceny koksu, która osiągnęła wartość 1 302,80 zł za tonę, 13,2 proc. mniej niż w roku ubiegłym.

W poprzednich miesiącach wskazywano z jednej strony na spadek poziomu wydobycia, spadek cen surowców na światowych rynkach, a z drugiej rosnący fundusz wynagrodzeń. Tylko w spółce JSW - odpowiadającej za wydobycie węgla - w 2022 i 2023 roku odnotowano wzrost świadczeń na rzecz pracowników z poziomu 3,7 mld zł do 6 mld zł, to jest o 2,2 mld zł, co było związane z podwyżkami na skutek bardzo dobrych wyników finansowych spółki.

Jastrzębska Spółka Węglowa jest największym w Europie producentem węgla koksowego, wykorzystywanego do produkcji stali. Zatrudnia ponad 30 tysięcy osób. W związku z trudną sytuacją od kilkunastu miesięcy zarząd JSW regularnie sięga po środki zgromadzone "na czarną godzinę". Tylko w 2025 roku wykorzystano 2,85 mld zł (200 mln zł 12 czerwca). W ubiegłych 12 miesiącach rada nadzorcza zezwoliła na sięgnięcie po 1,99 mld zł. W "zapasie" pozostaje ok. 1,11 mld zł. Środki są przeznaczane zarówno na cele związane z bieżącą działalnością Spółki, jak i na realizację działalności inwestycyjnej.

Zarząd JSW wdraża Plan Strategicznej Transformacji, który ma na celu poprawę kondycji finansowej spółki. Dokument zakłada realizację zadań w czterech kluczowych blokach: poprawa efektywności wydobycia, optymalizacja procesów zakupowych, racjonalizacja wydatków inwestycyjnych i optymalizacja funkcji wsparcia. Wszystkie działania w tych obszarach zgodnie z Planem Strategicznej Transformacji mają do końca roku 2027 przynieść spółce szacowane 8,5 mld zł pozytywnych skutków finansowych. Pierwsze efekty są pozytywne.

 Realizacja celów Planu Techniczno-Ekonomicznego w kwietniu 2025 r. 

• Produkcja węgla ogółem w miesiącu kwietniu 2025 r. wyniosła: 1,03 mln ton, co stanowi 101,5% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 1,02 mln ton].
• Produkcja węgla koksowego w miesiącu kwietniu 2025 r. wynosiła: 0,86 mln ton, co stanowi 106,7% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 0,80 mln ton].
• Produkcja węgla do celów energetycznych w miesiącu kwietniu 2025 r. wynosiła: 0,17 mln ton, co stanowi 81,7% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 0,21 mln ton]. 
• Sprzedaż węgla ogółem w miesiącu kwietniu 2025 r. wyniosła: 1,02 mln ton, co stanowi 103,5% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,99 mln ton].
• Sprzedaż węgla koksowego w miesiącu kwietniu 2025 r. wyniosła: 0,89 mln ton, co stanowi 111,6% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,79 mln ton].
• Sprzedaż węgla do celów energetycznych w miesiącu kwietniu 2025 r. wyniosła: 0,14 mln ton, co stanowi 70,2%% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,19 mln ton]. 
• Produkcja koksu w miesiącu kwietniu 2025 r. wyniosła: 0,23 mln ton, co stanowi 98,2% Planu na ten miesiąc roku [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 0,24 mln ton].
• Sprzedaż koksu  w miesiącu kwietniu 2025 r. wyniosła: 0,24 mln ton, co stanowi 94,0% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,25 mln ton].

Realizacja celów Planu Techniczno-Ekonomicznego w maju 2025 r.

• Produkcja węgla ogółem w miesiącu maju 2025 r. wyniosła: 1,18 mln ton, co stanowi 111,2% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 1,06 mln ton]. 
• Produkcja węgla koksowego w miesiącu maju 2025 r. wynosiła: 1,00 mln ton, co stanowi 120,1% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 0,83 mln ton]. 
• Produkcja węgla do celów energetycznych w miesiącu maju 2025 r. wynosiła: 0,18 mln ton, co stanowi 79,6% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 0,23 mln ton]. 
• Sprzedaż węgla ogółem w miesiącu maju 2025 r. wyniosła: 1,05 mln ton, co stanowi 104,6% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 1,00 mln ton].
• Sprzedaż węgla koksowego w miesiącu maju 2025 r. wyniosła: 0,91 mln ton, co stanowi 112,8% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,81 mln ton].
• Sprzedaż węgla do celów energetycznych w miesiącu maju 2025 r. wyniosła: 0,14 mln ton, co stanowi 70,7% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,20 mln ton].
• Produkcja koksu w miesiącu maju 2025 r. wyniosła: 0,24 mln ton, co stanowi 97,2% Planu na ten miesiąc roku [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom produkcji wynosił 0,25 mln ton].
• Sprzedaż koksu w miesiącu maju 2025 r. wyniosła: 0,24 mln ton, co stanowi 95,9% Planu na ten miesiąc [zgodnie z założeniami PTE zaplanowany poziom sprzedaży wynosił 0,26 mln ton].