Buraki. Jak zrobić zdrowy zakwas z buraków? Dlaczego warto je jeść? Jakie właściwości mają buraki?

Burak przez lata zadomowił się w polskiej kuchni i trudno uwierzyć, że do Europy Środkowej przywędrował aż z Grecji. Znany był w starożytności, ale na międzynarodowych stołach na dobre zagościł w XV wieku.  

W Polsce wśród warzyw gruntowych burak zajmuje trzecie miejsce pod względem plonów: zbieramy go ok. 300 tys. ton rocznie, z czego ponad 20 tys. ton sprzedajemy za granicę.

Nie bez przyczyny osobom ciężko chorym, np. na nowotwór, zaleca się picie soku z buraka. Buraki polepszają wydolność organizmu, a zawarta w nich betanina (naturalny barwnik) ma działanie przeciwutleniające, wspomaga walkę z niektórymi nowotworami oraz przywraca siły po chemioterapii. 

Sok z buraka można pić również profilaktycznie, a nawet jest to wskazane, podobnie jak picie innych soków i regularne jedzenie owoców i warzyw.

Pamiętajmy, że każdego dnia powinniśmy spożywać przynajmniej 400 g owoców i warzyw, a szklanka soku (200 ml) stanowi pełnowartościową ich porcję. Jeśli będzie to sok z buraka, oprócz witamin i aminokwasów zapewnimy sobie solidną dawkę potasu, który wspiera układ nerwowy oraz krwionośny.

• Buraki powinny być na stałe obecne w diecie osób z nadciśnieniem i cierpiących na choroby układu krążenia. Zawarta w nich betanina obniża poziom homocysteiny, zwiększającej ryzyko miażdżycy, a jednocześnie przeciwdziała zwapnieniom naczyń krwionośnych i pomaga unormować poziom cholesterolu.
• Jedzenie buraków wpływa pozytywnie na produkcję krwi, a dzięki dużej ilości folianów także na wzrost tkanek matczynych w czasie ciąży. Foliany odgrywają również ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego. Niedostateczne spożycie folianów może znacząco wpływać na odpowiedź odpornościową organizmu, hamując aktywność komórek odpornościowych.
• W dodatku kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, ponieważ wpływa na powstawanie neuroprzekaźników takich jak dopamina, adrenalina i noradrenalina, co decyduje nie tylko o naszym zdrowiu fizycznym, ale również samopoczuciu.
• Warto wspomnieć też o obecnych w burakach naturalnych azotanach, które korzystnie oddziałują na przepływ krwi w mózgu, przez co opóźniają demencję.

Za burakiem w diecie przemawia także niska kaloryczność (tylko 42 kcal w 100 g) oraz niezliczone właściwości kulinarne.

Myli się ten, kto uważa, że buraki nadają się wyłącznie na barszcz, chłodnik lub jako dodatek do kotleta.

Burak radzi sobie świetnie także w nowoczesnej kuchni, sprawdzając się w mniejszych i większych eksperymentach. Nikogo nie dziwi jego obecność w sałatkach, smoothie czy hummusie.

Co ciekawe - burak doczekał się swojego święta. Obchodzimy je 24 listopada!

Sok z buraka też nie musi być zawsze taki sam – może być sok kiszony lub nie, jednoskładnikowy z buraka lub z dodatkiem soku z jabłek lub innych owoców czy warzyw. Każdy jest pyszny i zdrowy, a piękna soczysta buraczana barwa zachęca do delektowania się sokiem. Buraki znakomicie rosną w polskim klimacie, równie dobrze się przechowują, więc nie zapominajmy o ich korzystnych właściwościach.

Domowy zakwas z buraka to samo zdrowie! Ja zrobić dobry zakwas? Zobaczcie przepis naszej Czytelniczki.

Składniki na zakwas z buraka

• 1 kg buraków ćwikłowych - najlepiej nie za dużych
• 4 ząbki czosnku
• 5 listków laurowych
• 7 ziarenek ziela angielskiego
• 1,30 litra wody
• 1 duża łyżka soli

Wykonanie zakwasu z buraków

Wodę z solą zagotować i zostawić do całkowitego wystudzenia. W tym czasie buraki umyć, obrać ze skórek i pokroić w cienkie plasterki.

Czosnek obrać i lekko docisnąć bokiem noża, by go rozgnieść. Przygotowane składniki przełożyć do wyparzonego i osuszonego naczynia kamionkowego lub dużego słoja. Dodać także ziele angielskie i liście laurowe. Całość dokładnie zalać przegotowaną wodą z solą.

Jeśli buraki wystają nam ponad wierzch zalewy, to docisnąć je talerzykiem i przyłożyć czymś cięższym (talerzyk nie może pokryć całości - boki powinny być widoczne), co zapobiegnie powstaniu pleśni.

Na wierzch kamionki lub słoja nałożyć gazę i opleść gumką recepturką lub sznurkiem. Naczynie postawić w ciepłym, nieprzewiewnym miejscu.

Po upływie 2-3 dni można sprawdzić czy na zakwasie nie wytworzyło się zbyt dużo piany. Jeśli tak, ściągnąć ją delikatnie łyżką, a buraki delikatnie zamieszać. Buraki ponownie docisnąć, by nie wystawały ponad zalewę, a wierzch naczynia pokryć gazą. Po kolejnych 2-3 dniach zakwas można przecedzić przez gazę, by pozbyć się wszelkich nieczystości. Gotowy przechowywać w szczelnie zamkniętym słoiku lub butelce w lodówce, nie dłużej niż przez 14 dni. Przygotowany zakwas można także zapasteryzować.

Z podanej ilości uzyskamy około 1 litr zakwasu, który możemy wykorzystać do przygotowania barszczu.

Pozostałe z zakwasu buraki możemy ponownie wykorzystać do przygotowania barszczu, oczywiście z dodatkiem nowych, świeżych.

Do przygotowania zakwasu możemy także dodać skórkę ciemnego pieczywa, pieczonego także na zakwasie, co przyspieszy proces fermentacji o około 2 dni.

Przepis Joanny Tokarz, autorki bloga „Kuchnia w czekoladzie”.