Córki pierwszego króla Polski. Mało znana twarz Chrobrego

Około 987 roku (data orientacyjna) Bolesław Chrobry ożenił się z połabską księżniczką Emnildą. Z tego związku doczekał się aż trzech córek. Najstarszą z nich była najprawdopodobniej nieznana z imienia dziewczynka, która później została ksienią jakiegoś klasztoru, przypuszczalnie na terenie Niemiec.

Nie sposób rozstrzygnąć, czy wymieniona Piastówna trafiła za furtę klasztorną z własnego wyboru, czy też – co równie prawdopodobne – z woli ojca. Skierowanie jej do życia zakonnego mogło być spowodowane jej ewentualną ułomnością fizyczną, chęcią wypełnienia złożonego wcześniej ślubu przez rodziców (lub przez nią samą), względnie niedojściem do skutku planowanego małżeństwa.

Informację o istnieniu nieznanej z imienia córki Bolesława Chrobrego czerpiemy z saskiej kroniki Thietmara z Merseburga. Kronikarz ten wspomniał o niej tylko raz.

Zdaniem Oswalda Balzera i Kazimierza Jasińskiego, najstarsza córka króla Polski pojawiła się na świecie w 988 roku, choć pod uwagę bierze się również rok 987. Z kolei śmierć księżniczki mogła nastąpić najwcześniej w 1017 roku. Pozostałe informacje z życiorysu Piastówny są nieznane.

Najpóźniej w 989 roku urodziła się Regelinda, druga córka Bolesława Chrobrego z jego małżeństwa z Emnildą. Geneza imienia Piastówny, odnotowanego dopiero w XIII-wiecznych przekazach pisanych, nie jest jasna. Wysunięto w tej sprawie wiele hipotez, jednak żadna z nich nie znajduje podparcia w skąpo prezentującym się materiale źródłowym.

W drugiej połowie 1002 lub 1003 roku Regelinda została wydana przez ojca za Hermana, syna margrabiego miśnieńskiego Ekkeharda I. Jako wiano otrzymała ona wówczas połabski gród Strzałę.

O pożyciu Regelindy z mężem nie sposób nic pewnego powiedzieć. W źródłach próżno szukać informacji o ich ewentualnym potomstwie. W 1009 roku piastowska księżniczka po ogłoszeniu męża margrabią Miśni została margrabiną, co stanowiło dla niej osobiste wyróżnienie.

Genealodzy przypuszczają, iż Regelinda zmarła najwcześniej około 1030 roku. Data dzienna śmierci Piastówny (21 marca) zachowała się w nekrologach naumburskich, znanych z późniejszych odpisów.

Ciało margrabiny spoczęło w katedrze w Naumburgu. W XIII wieku wyrzeźbiono w jej wnętrzu posągi kamienne Regelindy ("śmiejącej się Polki") i jej męża. Rzeźby te uznaje się za jedno z większych osiągnięć architektonicznych doby średniowiecza.

Zdaniem Oswalda Balzera, między 991 a 1001 rokiem na świecie pojawiła się trzecia córka Bolesława Chrobrego i Emnildy. W żadnym źródle nie wymieniono jej imienia. Najpóźniej w 1012 roku, gdy miała około 12 lat, wydano ją za mąż za Świętopełka, syna ówczesnego wielkiego księcia kijowskiego Włodzimierza Wielkiego.

Życie Piastówny u boku ruskiego księcia, władającego ziemią turowsko-pińską, nie było usłane różami. Jeszcze przed śmiercią Włodzimierza Świętopełk zbuntował się przeciwko ojcu, za co został wraz z małżonką wtrącony do lochu. W 1013 roku Bolesław Chrobry podjął wyprawę interwencyjną na Ruś, by wyswobodzić córkę i zięcia, jednak całe przedsięwzięcie zakończyło się nieoczekiwaną klęską.

Na wolność Bolesławówna wyszła dopiero w 1015 roku, po śmierci teścia. Niedługo jednak nacieszyła się wolnością, ponieważ po klęsce swego męża po bitwie pod Lubeczem (1016), trafiła pod straż jego rywala, a zarazem brata męża – kniazia Jarosława Mądrego.

Dalsze losy Piastówny giną w pomroce dziejów. W literaturze zasugerowano nawet, iż Jarosław Mądry zgwałcił ją, by pomścić w ten sposób hańbę swej siostry, Przecławy, najprawdopodobniej zgwałconej przez Chrobrego w 1018 roku po triumfalnym wejściu do Kijowa. Domysłu tego nie potwierdza jednak żadne źródło.

Prawdopodobne jest również wersja, iż żona Świętopełka wiodła dostatnie życie na dworze kijowskim Jarosława. Jako córka Bolesława Chrobrego, a później siostra jego następcy mogła być istotną gwarancją pokoju między Rusią i Polską.

Nic nie wiadomo, aby Bolesławówna doczekała się dzieci z małżeństwa ze Świętopełkiem. Dostępne źródła na ten temat zgodnie milczą, co sprzyja różnym interpretacjom. Niewykluczone nawet, iż księżniczka była bezpłodna.

Matylda to najmłodsza córka Bolesława Chrobrego z jego czwartego małżeństwa z margrabianką miśnieńską, Odą, zawartym w lutym 1018 roku. Imię otrzymała po siostrze matki.

Ostatnia córka Bolesława urodziła się najwcześniej pod koniec 1018 roku. Na dobrą sprawę mogła nawet urodzić się w marcu 1026 roku, cezurę stanowi tu data śmierci Chrobrego – 17 czerwca 1025 roku.

W maju 1035 roku Matylda Bolesławówna zaręczyła się z Ottonem ze Schweinfurtu. Pochodził on ze znamienitego rodu bawarskiego, utrzymującego bliskie relacje z Polską Piastów. Według niektórych badaczy, Matylda mogła nawet wyjść za mąż za Ottona, ponieważ łaciński czasownik "desponsare" tłumaczy się zarówno jako "zaręczyć", jak i "poślubić".

Swoim szczęściem Matylda Chrobrówna nacieszyła się niezwykle krótko. Na mocy decyzji synodu w Tryburze (1036) zerwano jej zaręczyny, zaś jej niedoszły mąż poślubił niedługo później Irmingardę z Turynu. Można tylko się domyślać, iż dla młodej Piastówny całe to zajście było niezwykle przykrym doświadczeniem, czy jednak rzutowało ono na kolejne lata jej życia, trudno powiedzieć. O dalszych losach Matyldy po 1036 roku nie zachowały się informacje w dostępnym materiale źródłowym.

Więcej na temat potomstwa Bolesława Chrobrego można przeczytać w książce dr Mariusza Sampa "1031. Pierwszy rozbiór Polski" (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2022).