Dbaj o zęby i dziąsła. Bakterie z jamy ustnej prowadzą do chorób serca

Lekarze od dawna zauważają, że osoby cierpiące na zapalenie przyzębia - powszechną formę choroby dziąseł - są bardziej podatne na problemy sercowo-naczyniowe. Jedna z niedawnych metaanaliz powiązała to z 30 proc. wyższym ryzykiem rozwoju migotania przedsionków - potencjalnie poważnego zaburzenia rytmu serca, które może prowadzić do udaru, niewydolności serca i innych groźnych powikłań. Na świecie liczba przypadków AFib niemal się podwoiła w ciągu dekady - z 33,5 miliona w 2010 roku do około 60 milionów w 2019. Obecnie naukowcy coraz częściej zastanawiają się, jaką rolę może odgrywać choroba dziąseł w tym wzroście.

Dotychczasowe badania wskazywały na stan zapalny jako główny czynnik. Gdy komórki odpornościowe w dziąsłach walczą z infekcją, uwalniane przez nie substancje chemiczne mogą przypadkowo przedostać się do krwiobiegu i wywołać ogólnoustrojowy stan zapalny, który może uszkodzić narządy odległe od jamy ustnej.

Ale zapalenie to nie jedyne zagrożenie pochodzące z dziąseł. Naukowcy odkryli DNA szkodliwych bakterii jamy ustnej w mięśniu sercowym, zastawkach i blaszkach miażdżycowych. Wśród nich szczególną uwagę przyciąga P. gingivalis, podejrzewana o udział w rozwoju wielu chorób ogólnoustrojowych, takich jak Alzheimer, cukrzyca czy niektóre nowotwory. Bakteria była wykrywana m.in. w mózgu, wątrobie i łożysku. Jednak sposób, w jaki osiedla się w sercu, nie był dotąd jasny. Niniejsze badanie, opublikowane w Circulation, po raz pierwszy dostarcza dowodów na to, że P. gingivalis może przedostać się z dziąseł do lewego przedsionka - zarówno u zwierząt, jak i u ludzi - wskazując na potencjalny szlak mikrobiologiczny łączący zapalenie przyzębia z AFib.

- Związek przyczynowy między zapaleniem przyzębia a migotaniem przedsionków wciąż nie jest znany, ale rozprzestrzenianie się bakterii przyzębia przez krwiobieg może łączyć te schorzenia - mówi Shunsuke Miyauchi, adiunkt w Graduate School of Biomedical and Health Sciences na HU.

- Wśród różnych bakterii przyzębia P. gingivalis jest szczególnie patogenna, zarówno w kontekście zapalenia przyzębia, jak i chorób ogólnoustrojowych. W tym badaniu odpowiedzieliśmy na dwa kluczowe pytania: Czy P. gingivalis przemieszcza się z dziąseł do lewego przedsionka? I jeśli tak, to czy przyczynia się do rozwoju zwłóknienia przedsionków i migotania przedsionków?

Badanie powiązania między chorobą dziąseł a AFib

W badaniach na myszach części zwierząt wszczepiono P. gingivalis, część zaś pozostawała zdrowa. Jak odkryto, po 18 tygodniach gryzonie zakażone bakteriami sześciokrotnie częściej wykazywały nieprawidłowy rytm serca - 30 proc. przypadków w porównaniu z 5 proc. w grupie kontrolnej.

W szczękach zakażonych myszy znaleziono charakterystyczne oznaki stanu zapalnego - m.in. próchnicę miazgi i mikroropnie. Ale uszkodzenia nie kończyły się w jamie ustnej. Bakterie pojawiły się również w lewym przedsionku serca, gdzie tkanka stała się sztywna i zwłókniała. Analiza genetyczna potwierdziła obecność szczepu P. gingivalis, który wprowadzono do jamy ustnej. U myszy niezakażonych serce i zęby pozostały zdrowe.

Już po 12 tygodniach od zakażenia myszy z bakteriami miały więcej blizn sercowych niż zdrowe. Po 18 tygodniach zwłóknienie wynosiło 21,9 proc. wobec 16,3 proc. u myszy z grupy kontrolnej, wydaje się więc bakteria nie tylko wywołuje wczesne uszkodzenia, ale może przyspieszać ich postęp.

W osobnym badaniu przeanalizowano tkankę lewego przedsionka u 68 pacjentów z migotaniem przedsionków po operacji serca. P. gingivalis również tam się znajdowała i w większych ilościach była u osób z zaawansowaną chorobą dziąseł.

Na podstawie:

Heart rhythm disorder traced to bacterium lurking in our gums