Niedługo wykopki ziemniaków. Najlepsze dni na zbiór

Za uprawę ziemniaków może zabrać się każdy. Wystarczy kawałek pola lub działki. Trzeba jednak pamiętać, że warzywo ma swoje wymagania. Także od odmiany zależy termin wykopków. Czynność kojarzy się z jesienią, jednak już wiosną w sprzedaży widać młode ziemniaki. Odmiany, jak Irga czy Irys, będą gotowe do zbioru na początku jesieni, te późne, jak Bryza, nawet w październiku, jeśli będzie ciepło.

Ziemniaki wegetują ok. 3-4 miesięcy, sadzone wiosną odmiany późne będą więc idealne na jesień. Zbiera się je przed przymrozkami, najczęściej na przełomie sierpnia i września, ze względu na warunki pogodowe w wielu regionach także połowa września jest optymalnym terminem.

Sytuacja na rynku ziemniaka jest stabilna, ale dalej mówi się o niskich stawkach i problemach branży. Widać też zwiększenie areału upraw. Według Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 2024 r. powierzchnia przekroczyła 192 tys. ha, tegoroczna może być większa. Końcówka lata to zazwyczaj zmniejszony popyt na ziemniaki, dopiero później sprzedaż się rozkręci, producentom płaci się jednak mniej niż w ubiegłych latach. Uprawy z kolei zmagają się z trudnościami, jak m.in. choroby osłabiające plony, co wymaga zmiany metod i wyższych kosztów ochrony, w efekcie samej produkcji.

Dla klientów ziemniak to jedno z najczęściej kupowanych warzyw. Można je przygotować na wiele sposobów: gotować, piec, przerabiać na frytki czy placki ziemniaczane. Stanowią one również główny składnik uwielbianych potraw -  kopytek, klusek śląskich, kartaczy, czy babki. W przemyśle zaś to znany surowiec do produkcji spirytusu, wódki, mąki, gorszej jakości ziemniaki najczęściej przeznaczane są na paszę dla zwierząt hodowlanych.

Najlepiej sprawdzać gotowość ziemniaków po rozmiarze i wyglądzie. Jeśli skórka jest twarda i nie zdziera się, czuć jędrną bulwę, to znak, że można już zacząć zbiory. Dziś automatyzacja pozwala na mechaniczne prace, np. kombajnem lub kopaczką do ziemniaków. Na działkach sprawdzą się podstawowe sprzęty, jak widły.

Gleba musi mieć minimum 10 stopni Celsjusza, nie może też być przelana, wilgotna powierzchnia nie ułatwi prac i doprowadzi do gnicia bulw. Najlepiej wybierać więc słoneczne dni na wykopki, ale z zastrzeżeniem, że upalne dni nie są wskazane.

W okresie letnim warto przeprowadzić zabieg usunięcia części nadziemnych ziemniaka, kiedy zaczynają żółknąć. Niszczenie łęcin (naci) ma wpływ na ograniczenie ilości chwastów. W przypadku późnych odmian można to zrobić do końca sierpnia.

- Do zabiegów ograniczających mechaniczne uszkodzenia bulw należy wcześniejsze niszczenie naci, co zmniejsza masę łęcin i chwastów na polu. Najczęściej zabieg wykonuje się na 2 - 3 tygodnie przed zbiorem, za pomocą rozdrabniaczy lub stosując zabieg chemiczny - wskazuje w jednej z publikacji Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach.

Zebrane ziemniaki należy suszyć, zanim trafią do skrzynek na przechowanie w czasie zimy. Co istotne, do spożycia nadają się tylko zdrowe bulwy. Idealnym pomieszczeniem na ich trzymanie są piwnice lub magazyny, z odpowiednią temperaturą i poziomem wilgoci. Tradycyjną metodą są także kopce.

Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie podaje, że "powinny być usytuowane w kierunku z północy na południe, aby schładzanie i nagrzewanie boków było równomierne". Mogą być usypane na powierzchni lub lekko wgłębione w ziemię, pokrywa kopca powinna mieć ok. 20 cm słomy, w zimę z dodatkową warstwą 10 cm.

Wielu rolników decyduje się na nowoczesne przechowalnie. Metodyka Integrowanej Produkcji Ziemniaka z 2024 r., zatwierdzona przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa, wskazuje, że nawet najnowocześniejsze magazyny nie będą działać dobrze, jeśli do przechowania trafią niedojrzałe, uszkodzone lub porażone patogenami bulwy.

Źródła: Metodyka Integrowanej Produkcji Ziemniaka, ŚODR Modliszewice, WMODR Olsztyn