Salome i Chrystus. Opera Leśna w Sopocie sceną wielkich emocji

Samotność, wykluczenie i kondycja jednostki to refleksje, które głęboko rezonują ze współczesnością, a jednocześnie niosą uniwersalny wymiar artystycznego przesłania. Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Baltic Opera Festival, a za koncepcję artystyczną odpowiada Tomasz Konieczny – światowej sławy bas-baryton, który w lipcu 2025 roku występuje na legendarnym Festiwalu Wagnerowskim w Bayreuth – kreując Wotana w trzech częściach „Pierścienia Nibelunga”.

11 i 13 lipca 2025, godz. 21:00

W sercu sopockiego lasu po raz pierwszy w historii Opery Leśnej zabrzmi dramatyczna opowieść o samotności i pożądaniu i destrukcji, w monumentalnej operze Ryszarda Straussa. W roli tytułowej wystąpi Jennifer Holloway, amerykańska sopranistka o międzynarodowej renomie. Orkiestrę Sinfonia Varsovia poprowadzi mistrz batuty Lothar Zagrosek, znany z wybitnych interpretacji muzyki XX wieku. Reżyserię powierzono Romualdowi Wiczy-Pokojskiemu, który zrealizuje wizję artystyczną Tomasza Koniecznego. Autorem scenografii będzie Boris Kudlička, jeden z najważniejszych polskich scenografów operowych i od września 2025 roku dyrektor Teatru Wielkiego-Opery Narodowej.

– Opera Leśna zawsze stanowi ogromne wyzwanie, ale i wielką pokusę artystyczną – mówi Romuald Wicza-Pokojski. – W realizacji tej inscenizacji, opartej na koncepcji Tomasza Koniecznego, stawiam nacisk na szczególne uwzględnienie samego miejsca – Opery Leśnej, która jest integralnym elementem tej produkcji. To miejsce pełne inspiracji. To teatr, w którym natura wkracza na scenę. Przy realizacji „Salome” postaramy się zaprosić las jeszcze bardziej, aby stał się częścią przedstawienia. Ten dramat psychologiczny mówi o ludzkiej naturze. Musimy go pokazać na wielkiej scenie, zaprojektowanej dla dużych widowisk. To prawdziwe połączenie wody i ognia, a atmosfera Opery Leśnej świetnie sprzyja takiej interpretacji. „Salome” będzie królestwem Heroda, a ponieważ nie mamy zapadni, przedstawimy więzienie Jochanaana w zupełnie inny sposób. Również Salome znajdzie się w pułapce, uwięziona w czymś przypominającym klatkę – kostkę lodu. Postać Jochanaana jest niezwykle fascynująca, bo poprzez swoje poglądy i postawę zakłóca status quo na dworze Heroda.

– Motywem przewodnim festiwalu jest samotność, ale także fakt, że wszyscy w jakimś sensie jesteśmy uchodźcami. Wszyscy wędrujemy, wszyscy skądś pochodzimy i to nas wzbogaca. To poszukiwanie tożsamości. Niezależnie od miejsca, z którego pochodzimy, znajdujemy własne ścieżki. U Straussa widać także złożoność konfliktów – żołnierze żydowscy, Nazarejczycy. W naszej „Salome” ten motyw również będzie widoczny, szczególnie w odniesieniu do sytuacji za naszymi wschodnimi granicami.

Opowiadamy historię biblijną, ale w kontekście ludzkiej natury. Tekst Oscara Wilde’a wnika głęboko w psychologię postaci, odkrywając pragnienia, żądze i ich konsekwencje. Naszym celem jest pokazanie tej ludzkiej natury – zarówno w jej mrocznych, jak i pięknych aspektach, z pełną świadomością, jakie konsekwencje mogą wynikać z podjętych decyzji.

12 lipca 2025, godz. 21:00

Po raz pierwszy na scenie Opery Leśnej pojawi się też „Pasja wg św. Łukasza” Krzysztofa Pendereckiego, kilkukrotnie inscenizowana w Polsce. Ten przejmujący utwór Krzysztofa Pendereckiego to duchowe i muzyczne arcydzieło, w którym samotność proroka łączy się z uniwersalnym doświadczeniem cierpienia i nadziei.

Orkiestrę i chór poprowadzi Bassem Akiki, a produkcję wyreżyseruje Barbara Wiśniewska. Wystąpią Olga Bezsmertna, Adrian Eröd i Matthias Goerne – światowej sławy niemiecki baryton, specjalizujący się w repertuarze Mahlera i Schuberta.

– „Pasja” jako dzieło wierne tekstowi Ewangelii – opowiada Barbara Wiśniewska – jest opowieścią o samotnym Chrystusie. My chcemy nadać jej bardziej uniwersalny, głęboko humanistyczny charakter, zgodnie z zamysłem samego kompozytora. Krzysztof Penderecki powiedział kiedyś, że zbudował strukturę dzieła tak, aby widz poprzez napięcie i dramatyzm muzyki został włączony w sam środek wydarzeń – jak w średniowiecznym misterium, gdzie nikt nie stał z boku.

Wyzwanie stanowi nie tylko specyfika Opery Leśnej, ale także niezwykle wymagający materiał. Oratorium Pendereckiego to historia Jezusa ubrana w wyrazistą formę muzyczną. W naszym odczytaniu chcemy podążać wprost za narracją ewangeliczną otwierając ją poprzez metafory, które będą mogły być bliskie emocjonalnie dla widzów, zarówno wierzących, jak i niewierzących. To zaproszenie do zadawania pytań o współczesne problemy, które często odbijają się w historii i jej interpretacjach.

Muzyka Krzysztofa Pendereckiego to coś, co potrafi poruszyć najgłębsze zakamarki duszy. Jest obezwładniająco piękna, wzrusza, wywołuje emocje, działa na ciało. Słuchając jej, można niemal poczuć ją fizycznie – to ogromna moc, którą Penderecki zawarł w swoich dziełach, a „Pasja” jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej poruszających przykładów tej muzyki.

Pracując przy poprzednich edycjach Baltic Opera Festival w Operze Leśnej, nauczyłam się, jak ważne jest tam myślenie szerokim kadrem, budowanie sytuacji wizualnych, które stają się częścią samej opowieści. Las, który otacza scenę, staje się nie tylko tłem, ale także bohaterem. Scenografia, zaprojektowana przez Magdalenę Musiał, będzie minimalistyczna, ale jednocześnie monumentalna, co podkreśli skalę tego wydarzenia. Ogromnie się cieszę że Tomasz Konieczny przywrócił Operę Leśną do jej pierwotnej funkcji, jako miejsce wydarzeń operowych wysokiej próby. Jest to prawdziwy skarb na mapie operowej Polski, a być może nawet i Europy. Wspaniała akustyka sprawia, że nawet najdelikatniejsze dźwięki są świetnie słyszalne, a każda nuta ma swój głęboki, fizyczny wymiar. Potencjał tej przestrzeni jest ogromny i zasługuje na to, by na stałe zagościła na mapie festiwali nie tylko polskich, ale i międzynarodowych.