Woody Guthrie: Muzyk, którego gitara miała „zabijać faszystów”

Woody Guthrie urodził się 14 lipca 1912 roku w Okemah w stanie Oklahoma. Dorastał w rodzinie naznaczonej dramatami: jego matka cierpiała na Huntingtona — tę samą chorobę, która wiele lat później zabrała również jego. Ich dom rodzinny kilkukrotnie trawił ogień, a tragiczne wspomnienie zostawiła śmierć siostry, która spłonęła żywcem podczas kłótni z matką. W obliczu tych trudnych doświadczeń Woody znalazł ukojenie w muzyce.

Z gitarą w ręku przemierzał Amerykę niczym wędrowny trubadur. Grał na ulicach, w barach, na strajkach i pikietach robotniczych. Jego życie stało się symbolem czasów Dust Bowl — wielkiego kryzysu lat 30., który zmiótł z pól amerykańskiego Zachodu kurz, biedę i miliony ludzi zmuszonych do migracji. Wszystko to Woody Guthrie opisywał w swoich pieśniach.

Woody Guthrie nie był tylko bardem folkowym, który śpiewał ładne melodie. Był artystą zaangażowanym, który wierzył, że muzyka może zmieniać świat. Na swojej gitarze napisał słynne hasło „This Machine Kills Fascists”. Nie chodziło o dosłowne zabijanie, ale o walkę z tyranią, niesprawiedliwością i wszelkimi przejawami ucisku — słowem i piosenką, która miała otwierać ludziom oczy.

Choć często trzymał się blisko środowisk komunistycznych, formalnie nigdy nie wstąpił do partii. Pisał jednak teksty dla lewicowej prasy i wplatał w swoje utwory ostre komentarze społeczne. Gdy wybuchła II wojna światowa, zaczął tworzyć pieśni wojenne, potępiał faszyzm i marzył o bardziej sprawiedliwym świecie.

Największym paradoksem w historii Guthriego jest to, że jego najsłynniejsza piosenka, „This Land Is Your Land,” często śpiewana dziś na patriotycznych uroczystościach, powstała jako protest song. Guthrie napisał ją z irytacji na przesłodzoną wizję Ameryki, którą przedstawiała piosenka „God Bless America.”

W oryginalnych, rzadko wykonywanych zwrotkach śpiewał o murach dzielących biednych od bogatych i o bezdomnych, którym w ojczyźnie rzekomo „dla wszystkich” brakowało miejsca.

Jego wpływ sięga daleko — Bob Dylan, Bruce Springsteen, Johnny Cash czy Dropkick Murphys przyznawali się do muzycznej szkoły Guthriego. Choć zmarł w 1967 roku, pozostawił po sobie tysiące tekstów, które wciąż odkrywają nowe pokolenia artystów.

Woody Guthrie napisał też… piosenki na Chanukę!

Jego druga żona, Marjorie Mazia, była córką znanej żydowskiej poetki Alizy Greenblatt. Pod jej wpływem Woody stworzył teksty o świętach żydowskich, które dopiero w XXI wieku odkrył i nagrał zespół The Klezmatics. Tak powstały wesołe, folkowe utwory na Chanukę – od gitarowego barda z Oklahomy, którego życie wydaje się nieustannym zaskoczeniem.

Źródła:

• Biography.com – Woody Guthrie Biography: https://www.biography.com/musicians/woody-guthriex
• Smithsonian Folkways – Woody Guthrie: https://folkways.si.edu/woody-guthrie