Pierwszy na świecie komputer kwantowy poleciał w kosmos

Start odbył się z bazy sił kosmicznych Vandenberg w Kalifornii. Urządzenie już niebawem rozpocznie pracę na wysokości około 550 kilometrów nad Ziemią.

Choć misja obejmowała aż 70 różnych ładunków – od mikrosatelitów po kapsuły powrotne – to miniaturowy komputer kwantowy wyróżnia się swoim potencjałem do zrewolucjonizowania obliczeń w przestrzeni kosmicznej.

To przykład tzw. edge computingu – przetwarzania danych bezpośrednio przy źródle. Zmniejsza to zużycie energii i przyspiesza reakcję, np. w przypadku wykrycia pożarów lasów.

Zaprojektowanie komputera kwantowego zdolnego do pracy w warunkach orbitalnych stanowiło ogromne wyzwanie. Zespół badaczy z Wiednia skonstruował system tak, by wytrzymał gwałtowne zmiany temperatury, promieniowanie kosmiczne i wibracje towarzyszące wynoszeniu na orbitę.

Pierwsze dane z eksperymentu powinny dotrzeć na Ziemię około tydzień po wejściu satelity na orbitę. 

– Ten projekt uczynił z nas prawdziwą grupę kosmiczną. Teraz mamy kompetencje do realizowania kolejnych eksperymentów w przestrzeni – zarówno dla fizyki fundamentalnej, jak i zastosowań praktycznych – mówi prof. Philip Walther.

Nowy system opiera się na optycznych układach fotonowych, które przeprowadzają obliczenia z wykorzystaniem interferencji i dyfrakcji światła. To metoda analogowa, szczególnie efektywna przy złożonych operacjach matematycznych. Takich jak np. transformacje Fouriera czy konwolucje – kluczowe np. w przetwarzaniu sygnałów i obrazów.

Wyniki misji mogą znaleźć zastosowanie w monitoringu klimatycznym, obserwacji Ziemi, komunikacji satelitarnej oraz dalszym rozwoju sprzętu kwantowego do celów komercyjnych i naukowych. To pierwszy krok ku wykorzystaniu komputerów kwantowych nie tylko w laboratoriach, ale także poza atmosferą.

Lot Transporter-14 był częścią intensywnego harmonogramu SpaceX. Oprócz komputera kwantowego wyniesiono m.in.:

• Capella-17, satelitę radarowego firmy Capella Space,
• Otter Pup 2 do testów dokowania w przestrzeni,
• kapsułę Varda Space do produkcji farmaceutyków w mikrograwitacji,
• oraz kapsułę Nyx od The Exploration Company z próbkami DNA i prochami ludzkimi w ramach projektu pamięciowego Celestis.

Rakieta Falcon 9 po raz 26. z sukcesem powróciła na Ziemię. Wylądowała na platformie oceanicznej, a wszystkie satelity zostały rozmieszczone w ciągu dwóch godzin.