Budynek z tłuczonych sedesów? Warszawa skrywa architektoniczny unikat. Nietypowy blok PRL na Mokotowie

Blok przy ul. Etiudy Rewolucyjnej 9 na warszawskim Mokotowie powstał w latach 70. XX wieku jako jeden z najbardziej nietypowych projektów mieszkaniowych tego okresu. Zaprojektowała go Małgorzata Handzelewicz-Wacławek, architektka znana m.in. z projektu hotelu robotniczego „Dom Poselski”. Główną ideą było zapewnienie mieszkań:

• osobom samotnym – głównie pracownikom Politechniki Warszawskiej,
• emerytom,
• „małżeństwom nierozwojowym”, czyli parom bezdzietnym.

Mieszkania w budynku to głównie niewielkie kawalerki. Projekt miał odpowiadać na potrzeby osób, które nie tworzyły pełnych rodzin i przez to często były pomijane w przydziałach mieszkaniowych. Ideą było stworzenie przestrzeni, w której osoby samotne mogłyby mieszkać godnie, ale też integrować się z sąsiadami w częściach wspólnych.

Budynek od początku wyróżniał się także architektonicznie. Na jego elewacji znalazły się oryginalne zdobienia wykonane z tłuczonych sedesów i umywalek – materiałów uznawanych wówczas za nowoczesne i trwałe. W zamierzeniu miało to być rozwiązanie dekoracyjne i praktyczne zarazem. Nietypowa fasada przez lata budziła kontrowersje i do dziś pozostaje jednym z najbardziej charakterystycznych elementów budynku.

Na parterze ulokowano restaurację i klub – miejsca zaprojektowane z myślą o integracji mieszkańców. Miały one sprzyjać wspólnemu spędzaniu czasu i przeciwdziałać alienacji osób mieszkających samotnie. Znalazł się tam także gabinet lekarski i pralnia – wszystko, co miało stworzyć warunki do wygodnego życia w ramach jednej wspólnoty.

Choć początkowo blok funkcjonował zgodnie z pierwotną ideą, z biegiem lat zmienił się jego charakter. W latach 90. budynek przeszedł remont, jednak potem został poważnie zalany, co pogorszyło jego stan techniczny. Lokale usługowe na parterze zaczęły znikać, a integracyjna funkcja budynku zanikała. Dziś blok wciąż pełni funkcję mieszkalną, ale jego dawna wizja jako „domu samotnych” to raczej historia niż codzienność.

Mimo upływu lat i zmieniającej się rzeczywistości, budynek przy ul. Etiudy Rewolucyjnej 9 nadal fascynuje miłośników warszawskiej architektury i PRL-owskiej urbanistyki. Jego historia i wygląd sprawiają, że pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych punktów Mokotowa – miejscem z duszą, choć już nieco zapomnianym.