Czy oddychasz czystym powietrzem? Odwiedź te miejsca w Polsce. Twoje płuca ci podziękują
Dowiedz się, dokąd uciec przed szkodliwym smogiem. W tych zakątkach Polski nie dopadnie cię zanieczyszczone powietrze.
W tym artykule:
Czym są wakacje smogowe i dlaczego są tak ważne?
Myślisz, że to błahostka, a "powietrze to tylko powietrze"? Błąd - obecne w powietrzu zanieczyszczenia są niebezpieczne dla zdrowia, a wakacje smogowe, czyli ucieczka przed szkodliwymi cząsteczkami w miejsca o niskim stopniu zanieczyszczenia, jest jak najbardziej uzasadniona. Zagrożeniem jest m.in. pył zawieszony (PM). Instytut Inżynierii Środowiska PAN wskazuje nawet, że wspomniany pył stanowi "największe zagrożenie środowiskowe dla zdrowia ludzkiego i czwarty wiodący czynnik ryzyka przedwczesnych zgonów na świecie".
Tutaj nie docierają tłumy turystów. Jedno z najbardziej fotogenicznych miejsc Lizbony
- Globalne szacunki wskazują, że każdego roku ponad 4 miliony przedwczesnych zgonów jest spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego - podaje PAN.
Rodzaje zanieczyszczeń powietrza są zróżnicowane, ale jedno jest pewne - nawet krótki wyjazd do miejsc, w których odnotowuje się najlepszą jakość powietrza, na pewno nie zaszkodzi. Miło jest odetchnąć pełną piersią ze świadomością, że dostarcza się swojemu organizmowi to, co najlepsze.
W tych miastach Polski powietrze jest najgorsze. Dane są alarmujące
Nie jest tajemnicą, że jakość powietrza w miejscowościach na południu Polski zwykle pozostawia wiele do życzenia. Według badań Polskiego Alarmu Smogowego, w niechlubnym rankingu lokalizacji z najgorszym powietrzem przoduje Nowa Ruda na Dolnym Śląsku. Właśnie tam odnotowano rekordowo wysokie stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu i najwyższe spośród polskich miast stężenie pyłu PM10.
Wakacje smogowe przydałyby się nie tylko mieszkańcom Nowej Rudy. Na liście znalazły się również miejscowości takie jak Nowy Targ, Sucha Beskidzka, Myszków, Nowy Sącz, Rabka-Zdrój, Tuchów, Żywiec, Opatów i Skarżysko-Kamienna.
Najwięcej dni smogowych także odnotowano w Nowej Rudzie. Tuż za dolnośląskim miastem znalazły się kolejno Nowy Targ, Pszczyna, Gliwice, Radomsko, Zdzieszowice, Piotrków Trybunalski, Sucha Beskidzka, Zabierzów, Żywiec oraz Nowe Miasto Lubawskie.
Dane Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska wskazują, że średnioroczne stężenie pyłu PM10 w 2024 roku wzrosło o ok. 7 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Choć dane z 2025 roku nie są jeszcze znane, ten wzrost raczej nie cieszy. Samo nasuwa się więc pytanie - dokąd uciec przed szkodliwym, zanieczyszczonym powietrzem?
Najgorszym czasem dla twoich płuc jest sezon grzewczy, czyli późna jesień oraz zima. W tym okresie zanieczyszczenia wydobywają się m.in. podczas indywidualnego ogrzewania budynków. Poprawie sytuacji nie sprzyja też słaby wiatr - silniejsze podmuchy rozproszyłyby część zanieczyszczeń.
Tu powietrze wciąż jest czyste, a oddech nie sprawia dyskomfortu
Na szczęście, w kraju wciąż są miejsca idealne na smogowe wakacje. Jednym z takich obszarów są "Zielone Płuca Polski", teren rozciągający się w północno-wschodniej części kraju. Obejmuje części obszarów województw warmińsko-mazurskiego, kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, podlaskiego i fragment województwa mazowieckiego.
Jedną z największych zalet ZPP jest to, że mieszkańcy mogą oddychać tam świeżym i czystym powietrzem. Niewielkie miejscowości nad jeziorami, urokliwy Augustów, a może wypoczynek w dużym mieście pokroju Białegostoku? Do wyboru jest aż 57 powiatów - spędź tam tyle czasu, ile potrzebujesz. Twoje płuca na pewno będą ci bardzo wdzięczne.
Do obszarów odznaczających się dobrą jakością powietrza w Polsce należą też tereny nadmorskie. Wybrzeże znane jest z występowania dość silnych wiatrów, które dobrze radzą sobie z rozpraszaniem zanieczyszczeń. Dodatkowo, morski aerozol pozytywnie wpływa na drogi oddechowe, wspomagając ich oczyszczanie i nawilżenie. Jesienią i zimą powietrze nad Bałtykiem jest bogate m.in. w jod, który korzystnie wpływa nie tylko na układ oddechowy, ale też wspiera pracę tarczycy, a nawet... pomaga w redukcji stresu.
Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz pozwolić sobie na taki wyjazd, postaraj się regularnie bywać w lesie. Powietrze jest tam czystsze ze względu na fotosyntezę (pochłanianie dwutlenku węgla przez rośliny i produkcję tlenu). Wiele zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu osiada też na liściach roślin - w okresie jesienno-zimowym podobną funkcję pełnią iglaki. Ich igły pokrywa specjalna powłoka, do której przyczepiają się cząstki, także te szkodliwe. Można powiedzieć, że przyroda jest więc swego rodzaju filtrem, który chroni twoje zdrowie. Zamiast od niej uciekać, czasem warto "przyznać się do błędu" i spędzić na jej łonie jak najwięcej czasu.
Źródła: Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN w Zabrzu, GIOŚ, Polski Alarm Smogowy
