Uproszczenia w produkcji kukurydzy. Certyfikaty i nowoczesne podejście
Wzrost liczby certyfikatów i areału
W 2022 roku wydano 128 certyfikatów integrowanej produkcji kukurydzy, obejmujących 445 ha. Już rok później liczba ta wzrosła do 2620 certyfikatów, co oznaczało 7200 ha upraw prowadzonych zgodnie z metodyką IP.
Dynamiczny wzrost zainteresowania tą formą produkcji był efektem uruchomienia płatności w ramach ekoschematów, które istotnie poprawiły opłacalność uprawy.
Metodyka IP – aktualizacja i najważniejsze wytyczne
Metodyka integrowanej produkcji kukurydzy została zatwierdzona przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa i odpowiada wymogom ustawy o środkach ochrony roślin. Obecnie obowiązuje czwarte, zmienione wydanie dokumentu.
Zawiera ono m.in. wytyczne dotyczące:
- Doboru stanowiska i przedplonu
- Wyboru odmian zalecanych dla danego województwa
- Zbilansowanego nawożenia (N, P, K, Mg, Ca, S)
- Ochrony przed agrofagami: chwasty, choroby, szkodniki
- Zasad higieniczno-sanitarnych podczas zbioru
- Ochrony entomofauny pożytecznej
Ważnym elementem jest także prowadzenie dokumentacji, w tym notatnika IP i korzystanie z listy kontrolnej podzielonej na wymagania podstawowe, dodatkowe i zalecenia.
Kukurydza dobrze znosi uproszczenia
W metodyce podkreślono, że kukurydza bardzo dobrze znosi uproszczone systemy uprawy, takie jak:
- Spłycanie orki
- Uprawa pasowa (strip-till)
- System bezorkowy
- Uprawa zerowa (siew bezpośredni)
Uproszczenia pomagają w zapobieganiu degradacji gleby, ograniczają erozję i pozwalają na lepsze zachowanie wilgoci w glebie.
Systemy uproszczone – charakterystyka
1. Uprawa zerowa (no-till)Siew bezpośrednio w ściernisko, bez wcześniejszej uprawy. Popularna w USA, Kanadzie, Rosji i Australii. Mało popularna w Polsce ze względu na ryzyko spadku plonów i większe zużycie herbicydów.
2. System bezorkowyZastępuje orkę narzędziami spulchniającymi. Zmniejsza zużycie paliwa, redukuje ugniatanie gleby, ale wymaga starannego doboru środków ochrony. Przydatny głównie w gospodarstwach wielkoobszarowych.
3. Uprawa pasowa (strip-till)Spulchnia tylko pasy pod siew. Pozostała gleba pozostaje nienaruszona. Możliwa aplikacja nawozów, ale wymaga precyzyjnych maszyn i systemów GPS.
Uwaga na zagrożenia w uproszczonych systemach
Metodyka ostrzega, że rezygnacja z tradycyjnej orki może skutkować:
- Wzrostem zachwaszczenia (głównie chwasty wieloletnie)
- Rozwojem chorób (fuzariozy, głownia, rdza, bakteryjna plamistość)
- Zimowaniem szkodników (omacnica prosowianka, stonka kukurydziana, drutowce)
Orka jesienna – nadal ważna
Orka zimowa nadal uznawana jest za najskuteczniejszy zabieg agrotechniczny ograniczający:
- Patogeny i szkodniki
- Zachwaszczenie
- Liczebność nasion chwastów w glebie
Dodatkowo, klasyczna uprawa poprawia rozmieszczenie składników pokarmowych i wspomaga magazynowanie wody.
Wnioski
Uproszczenia w uprawie kukurydzy są nie tylko możliwe, ale i zalecane w wielu przypadkach. Właściwe dostosowanie technologii uprawy do warunków lokalnych oraz dbałość o dokumentację są kluczowe dla uzyskania certyfikatu IP.
Choć nowe systemy uprawy mogą obniżyć koszty i poprawić bilans środowiskowy, nie zastąpią w pełni klasycznych metod, zwłaszcza w ochronie przed agrofagami. Optymalne efekty daje podejście zrównoważone, łączące nowoczesne technologie z tradycyjną wiedzą rolniczą.
