Uproszczenia w produkcji kukurydzy. Certyfikaty i nowoczesne podejście

W 2022 roku wydano 128 certyfikatów integrowanej produkcji kukurydzy, obejmujących 445 ha. Już rok później liczba ta wzrosła do 2620 certyfikatów, co oznaczało 7200 ha upraw prowadzonych zgodnie z metodyką IP.

Dynamiczny wzrost zainteresowania tą formą produkcji był efektem uruchomienia płatności w ramach ekoschematów, które istotnie poprawiły opłacalność uprawy.

Metodyka integrowanej produkcji kukurydzy została zatwierdzona przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa i odpowiada wymogom ustawy o środkach ochrony roślin. Obecnie obowiązuje czwarte, zmienione wydanie dokumentu.

Zawiera ono m.in. wytyczne dotyczące:

• Doboru stanowiska i przedplonu
• Wyboru odmian zalecanych dla danego województwa
• Zbilansowanego nawożenia (N, P, K, Mg, Ca, S)
• Ochrony przed agrofagami: chwasty, choroby, szkodniki
• Zasad higieniczno-sanitarnych podczas zbioru
• Ochrony entomofauny pożytecznej

Ważnym elementem jest także prowadzenie dokumentacji, w tym notatnika IP i korzystanie z listy kontrolnej podzielonej na wymagania podstawowe, dodatkowe i zalecenia.

W metodyce podkreślono, że kukurydza bardzo dobrze znosi uproszczone systemy uprawy, takie jak:

• Spłycanie orki
• Uprawa pasowa (strip-till)
• System bezorkowy
• Uprawa zerowa (siew bezpośredni)

Uproszczenia pomagają w zapobieganiu degradacji gleby, ograniczają erozję i pozwalają na lepsze zachowanie wilgoci w glebie.

1. Uprawa zerowa (no-till)Siew bezpośrednio w ściernisko, bez wcześniejszej uprawy. Popularna w USA, Kanadzie, Rosji i Australii. Mało popularna w Polsce ze względu na ryzyko spadku plonów i większe zużycie herbicydów.

2. System bezorkowyZastępuje orkę narzędziami spulchniającymi. Zmniejsza zużycie paliwa, redukuje ugniatanie gleby, ale wymaga starannego doboru środków ochrony. Przydatny głównie w gospodarstwach wielkoobszarowych.

3. Uprawa pasowa (strip-till)Spulchnia tylko pasy pod siew. Pozostała gleba pozostaje nienaruszona. Możliwa aplikacja nawozów, ale wymaga precyzyjnych maszyn i systemów GPS.

Metodyka ostrzega, że rezygnacja z tradycyjnej orki może skutkować:

• Wzrostem zachwaszczenia (głównie chwasty wieloletnie)
• Rozwojem chorób (fuzariozy, głownia, rdza, bakteryjna plamistość)
• Zimowaniem szkodników (omacnica prosowianka, stonka kukurydziana, drutowce)

Orka zimowa nadal uznawana jest za najskuteczniejszy zabieg agrotechniczny ograniczający:

• Patogeny i szkodniki
• Zachwaszczenie
• Liczebność nasion chwastów w glebie

Dodatkowo, klasyczna uprawa poprawia rozmieszczenie składników pokarmowych i wspomaga magazynowanie wody.

Uproszczenia w uprawie kukurydzy są nie tylko możliwe, ale i zalecane w wielu przypadkach. Właściwe dostosowanie technologii uprawy do warunków lokalnych oraz dbałość o dokumentację są kluczowe dla uzyskania certyfikatu IP.

Choć nowe systemy uprawy mogą obniżyć koszty i poprawić bilans środowiskowy, nie zastąpią w pełni klasycznych metod, zwłaszcza w ochronie przed agrofagami. Optymalne efekty daje podejście zrównoważone, łączące nowoczesne technologie z tradycyjną wiedzą rolniczą.