Białystok: Dawna synagoga, łaźnia miejska, aleja, siedziba "braciszków" i stacja transformatorowa - te obiekty mogą być nowymi zabytkami
Czy będą to nowe białostockie zabytki?
Na liście przesłanej do wojewódzkiego konserwatora zabytków przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami są cztery pozycje. To:
Obiad jak u mamy. Karkówkę w marynacie układam na kiszonej kapuście i wkładam do piekarnika
- dawna synagoga Cytronów przy Waryńskiego 24a,
- dawna łaźnia miejska przy Słonimskiej 2/2,
- siedziba "braciszków" przy Słonimskiej 8,
- aleja lipowa na Dojlidach.
- Piątym z obiektów - zainteresował się nim sam konserwator wojewódzki - jest stacja transformatorowa na Dojlidach.
Jest wniosek o nowe zabytki
Barbara Tomecka z białostockiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami nie ma wątpliwości, że obiekty z listy przygotowanej przez społeczników zasługują na ochronę.
- Budynki przy Słonimskiej to doskonałe przykłady architektury modernistycznej. Budynek przy Słonimskiej 8 był siedzibą "braciszków", czyli bezhabitowego zgromadzenia, które prowadziło tu Zakład Wychowawczy Rzemieślników pw. Św. Józefa. Po wojnie mieściło się tu przeniesione z Wilna Seminarium Duchowne, z którym związany był ksiądz Michał Sopoćko. Projekt budynku wykonał znany architekt Rudolf Macura. Z kolei budynek przy Słonimskiej 2/2 powstał jako łaźnia miejska. Jej budowę inicjował prezydent Seweryn Nowakowski - opowiada nasza rozmówczyni.
Nowy zabytek na osiedlu Mickiewicza
Z kolei obiekt przy Waryńskiego 24 to jedna z zaledwie trzech zachowanych po wojnie synagog - obok synagogi przy Pięknej i Branickiego. Tomecka wylicza, że ma wartości artystyczne (z ozdobną fasadą) i historyczne, związane z fundatorami - fabrykancką rodziną Cytronów. Ostatni obiekt to ciekawa, czterorzędowa aleja Lipowa w pobliżu pałacu Hasbachów na Dojlidach.
Dojlidy z nowym zabytkiem?
Wojewódzki konserwator zabytków pytany o nowe wpisy odpowiada:
- Zostały wszczęte postępowania dotyczące budynków przy Słonimskiej 8, Słonimskiej 2/2 i dawnej synagogi przy Waryńskiego 24a. Dla dwóch pierwszych budynków poprosimy o opinię Narodowy Instytut Dziedzictwa. Dla dawnej synagogi taką opinię już mamy. Planujemy też oględziny tych obiektów - mówi nam konserwator Adam Musiuk.
Natomiast wniosek o aleję nie będzie rozpatrywany. Jest chroniona jako element wpisanego do rejestru parku wokół pałacu Hasbachów. Tomecka uważa jednak, że aleja zasługuje na wpis indywidualny.
Natomiast konserwator zwrócił uwagę na inny obiekt z Dojlid. To stacja transformatorowa przy ulicy Dojlidy Fabryczne. W tej chwili trwa analiza wartości zabytkowych tego niepozornego budyneczku.
