Bydgoszcz: Historia zapisana na murach kamienic. Napisy przetrwały dziesiątki lat

W Bydgoszczy jest kilkadziesiąt budynków, na których widać inskrypcje z początku XX wieku, czy z lat międzywojennych, czy z czasów po 1945 roku. W latach 2017-2019 przeprowadzono szczegółową kwerendę i założono karty ewidencyjne takich zabytków. Sławomir Marcysiak zapewnia, że powstał spis takich miejsc.

- Mamy zrobioną dokumentację nie wiem, czy wszystkich, ale większości takich napisów na terenie Bydgoszczy. Jest ich kilkadziesiąt - mówi Sławomir Marcysiak, Miejski Konserwator Zabytków i zapewnia, że przy okazji planowania remontów kamienic, następuje selekcja, które z tych pamiątek przeszłości należy poddać konserwacji, rekonstrukcji.

Na liście większości zewidencjonowanych kamienic i innych budynków, na których widoczne były napisy sprzed dziesięcioleci, znajdowały się adresy: Chocimska 18, Chrobrego 11, 15 i 21, Dolina 51, Dworcowa 40, 50, 54, 78 i 85, św. Floriana 22, Fordońska 10, Garbary 9, Gdańska 46, 120, 150 i 184, Gimnazjalna 2, Grunwaldzka 121, Jagiellońska 6 i 60, Kaszubska/Bocianowo, Kołłątaja 9, Kwiatowa 7, Lipowa 11 i 14, Lubelska 13, Matejki (brak adresu w spisie), Nakielska 13, 15 i 33, Naruszewicza 3, Orla/Stroma, Piękna 34, Podolska 21 i 25, Pomorska 9, 15, 26, 29, 32, 47 i 73, Poznańska 7, Różana 6, Sienkiewicza 22 i 41, Stary Port, Śniadeckich 12 i 61, Toruńska 14, 66, 82 i 238, św. Trójcy 23, Ułańska 23, Warmińskiego 1 i 14, Pl. Weyssenhoffa 7 oraz Zduny 3.

Zobacz również: Renowacja kamienicy przy Toruńskiej 66 w Bydgoszczy. Konserwator: Nie zachowujmy się, jak ludzie po 1945 roku

O tej liście informowaliśmy już w 2020 roku, kiedy na ten temat pisał w Expressie Bydgoskim Sławomir Bobbe. Co zmieniło się od tego czasu? Renowacji poddano wiele stuletnich kamienic w mieście. Wśród nich można wymienić choćby zabytkowe budynki przy ulicy Chrobrego. Zachowano tam zarówno napisy niemieckie, jak i polskie:"Bier=Verlub von Adelheid Nickel" oraz "Skład spożywczy".

Dodatkowo zlecono wtedy wyeksponowanie dawnych napisów, reklam mówiących o historii kamienicy. W czasach pruskich w sutenerze początkowo mógł znajdować się lokal serwujący piwo lub firma trudniąca się jego załadunkiem. Po powrocie Bydgoszczy do Polski w tym miejscu funkcjonował sklep z garderobą.

Renowacji poddano między innymi napis "Tapetenhaus" na kamienicy przy ul. Kwiatowej.

Niedawno wiele emocji wzbudził remont domu przy ul. Toruńskiej 66, gdzie odnowiono inskrypcję "Bromberger Arbeiterheim" i pamiątkę po polskim przedsiębiorcy "Antoni Klein". Przy tej okazji warto wspomnieć - jak informuje fb "Bydgoszcz - okruchy przeszłości", wybudowany pod koniec XIX wieku "Dom Pracownika" był założeniem "typu Etablissement, gdzie oprócz restauracji i sali balowej, sceny do występów artystycznych, proponowano gościom liczne rozrywki na świeżym powietrzu, jak spacery wytyczonymi alejkami, grę w kręgle, szachy, czy karty. Dla dzieci zamontowano huśtawki i zjeżdżalnie. Czasowo w tym obiekcie swoją siedzibę miało Bractwo Strzeleckie.

Obecnie na parceli za kamienica wznosi się budynek Sądu Rejonowego w Bydgoszczy.