Bytom: Drugie życie świątyni śląskiego przemysłu. Ponad 80 milionów złotych europejskiej dotacji dla Elektrociepłowni Szombierki

Od 2011 roku Elektrociepłownia Szombierki była w rękach fińskiego konsorcjum Fortum, co doprowadziło do zamknięcia działalności kulturalnej. W 2013 roku EC Szombierki wpisana została do Rejestru Zabytków Województwa Śląskiego, a w 2017 roku przejęła zakład spółka Rezonator. Od sierpnia 2022 roku właścicielem obiektu jest Grupa Arche.

EC Szombierki w Bytomiu przechodzi rewitalizację pod nadzorem Grupy Arche. Trwają prace związane z wymianą poszycia oraz części konstrukcji dachu wieży wodno-zegarowej, zgodnie z projektem zaakceptowanym przez Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Planowana rewitalizacja obejmuje adaptację elektrociepłowni na cele kulturalne, edukacyjne, hotelowe i gastronomiczne, z miejscami na koncerty, wystawy, restauracje i hotel w odrestaurowanych budynkach kompleksu.

Dotąd nowy właściciel EC Szombierki prowadził głównie prace zabezpieczające. W ub. roku firma zdobyła blisko 50 mln zł unijnej dotacji do projektu utworzenia w ramach planowanej rewitalizacji ogólnodostępnej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, szacunkowo za ponad 80 mln zł.

Koszt zasadniczego przedsięwzięcia Grupa Arche oszacowała na 505,8 mln zł, zgłaszając projekt dot. elektrociepłowni do konkursu FESL.10.04 Wsparcie dużych przedsiębiorstw na rzecz transformacji, zasilonego środkami Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Jak wynika ze stron programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-27 (FESL), to z tego źródła pochodzi przyznane teraz dofinansowanie.

W hali turbin wstępnie zaplanowano salę wielofunkcyjną (pod kątem konferencji, bankietów, koncertów czy spektakli), w rozdzielni: hotel na ok. 200 pokoi, apartamenty w wieży zegarowej, restaurację, baseny i spa, w wieży węglowej: przestrzeń edukacyjną, sale wykładowe i warsztatowe, a w kotłowni: galerię sztuki, ekspozycje, przestrzeń targową oraz edukacyjno-muzealną, foodhall i księgarnię.

Już po nabyciu obiektu Grupa Arche zapowiadała, że będzie chciała spróbować pozyskać dla niego dotację z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Deklarowała jednak, że jeżeli to się nie powiedzie, będzie miała potencjał do zapewnienia finansowania. Wstępnie szacowano, że w wariancie podstawowym prace mogą kosztować 300 mln zł.

Od 2022 r. inwestor prowadził niezbędne prace zabezpieczające, stwierdzając wśród problemów obiektu: nieszczelne dachy, wilgoć wpływającą na destrukcję ścian wewnętrznych, a także ubytki w elewacji. Najpilniejszych napraw i zabezpieczeń wymagały budynki wieży zegarowej i hali maszyn oraz kotłowni.

W kwietniu br. prezes Grupy Arche Władysław Grochowski zapowiadał, że pierwszy etap rewitalizacji EC Szombierki w Bytomiu powinien zostać ukończony w ciągu około dwóch lat. Pierwszy etap przewiduje m.in. utworzenie przestrzeni hotelowych, gastronomicznych i kulturalnych, a także ogólnodostępną infrastrukturę sportową - m.in. kompleks basenów ze strefą saun, korty do badmintona i squasha.

Teraz oba te przedsięwzięcia mają już unijne dofinansowanie ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, zasilającego tzw. działanie 10. FESL. FST to narzędzie Europejskiego Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji (Just Transition Mechanism - JTM), który ma odpowiadać na wyzwania społeczne i gospodarcze w europejskich regionach górniczych. W Polsce FST został umieszczony w programach operacyjnych regionów węglowych.

Wybrany do dofinansowania we wrześniu ub. roku projekt Grupy Arche utworzenia przy EC Szombierki infrastruktury sportowo-rekreacyjnej ma szacunkową wartość 83,4 mln zł. Uzyskał on 47,5 mln zł w naborze FESL.10.01. Wykorzystanie terenów zdegradowanych w celu rozwoju regionu poprzez inwestycje przedsiębiorstw

Grupa Arche powstała poprzez rozwój działającej od 1991 r. firmy deweloperskiej Arche. Łącznie firma wybudowała ponad 10 tys. domów i mieszkań. Należy też do niej kilkanaście hoteli; w tym przedstawiana jako modelowy przykład rewitalizacji zabytku poprzemysłowego Cukrownia Żnin. W woj. śląskim do inwestora należy Pałac Donnersmarcków w Siemianowicach Śląskich oraz - od niedawna - zabytkowa Elektrociepłownia Zabrze.