Chorzów: "Kosmiczny" budynek w końcu doczeka się remontu? Jest projekt modernizacji pawilonu CG. To ikoniczny obiekt!

Ten ikoniczny obiekt zaprojektowany przez wielkiego Jerzego Gottfrieda jest jedyną zachowaną do dziś konstrukcją będąca częścią dawnego Ośrodka Postępu Technicznego. To również najciekawszy architektonicznie budynek wśród tych, które powstały na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynki. Wizualnym wysublimowaniem i konstrukcyjnym rozmachem mogą się z nim równać jedynie Planetarium Śląskie i hala wystawowa "Kapelusz".

Ośrodek Postępu Technicznego przy al. Targowej w Chorzowie działał do lat 90. Dekady zaniedbań kolejnych władz miasta sprawiły, że większość budynków tworzących OPT została wyburzona. Przetrwał jedynie pawilon CG, ale przez to, że przez lata był pustostanem, jest już w kiepskim stanie technicznym. O jego remont przez kilka lat ubiegał się Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków. Decyzja nakazująca miastu zabezpieczenie i remont obiektu zapadła już w 2023 roku i jej termin upłynął już jakiś czas temu. Po długich miesiącach w końcu pojawiły się dobre wieści dla pawilonu C-G. Miasto zamówiło projekt remontu zabytkowego obiektu.

- Z początkiem grudnia wykonawca złożył projekt kompleksowego remontu konstrukcji, poszycia dachu i dźwigarów Pawilonu CG. Dokumentacja obejmuje projekt, w tym projekty wykonawcze, specyfikację techniczną i kosztorysową. Jasno precyzuje, w jaki sposób należy wykonać planowany remont tego wyjątkowego zabytku, który jest ostatnim świadectwem architektury dawnego Ośrodka Postępu Technicznego - mówi Anna Piontek, Miejska Konserwator Zabytków w Chorzowie. - Na tej bazie będziemy próbować pozyskać środki na remont, czyli ponad 5,5 mln zł - dodaje.

Miasto od kilku lat jest już w posiadaniu ekspertyzy obiektu. Obecne postępowanie polegało na opracowaniu dokumentacji projektowej i kosztorysowej, które pozwolą określić program i wstępny koszt remontu.

- Jest to obiekt zabytkowy o dość skomplikowanej konstrukcji. Nie mieliśmy pewności, w jaki sposób należy wymieniać fragmenty konstrukcji i przeprowadzić sam remont, stąd też zdecydowano się na rozbicie inwestycji i rozpoczęcie od projektu. Znając koszty realizacji będziemy się starać o środki zewnętrzne na ten cel - mówi Anna Piontek.

Do przysłowiowego "wbicia łopaty" potrzeba jeszcze wspomnianej kwoty 5,5 mln zł, ale jest to ważny krok w kierunku uratowania zabytku. Po pierwsze wykonawca będzie miał jasne wytyczne, a rewitalizacja, jeśli do niej dojdzie, potrwa kilka miesięcy krócej, bo etap projektowy został wykonany już teraz.

- Cieszymy się bardzo, że w końcu jest szansa na to, że prace ruszą i stan obiektu nie ulegnie dalszemu pogorszeniu - mówi Mirosław Rymer, rzecznik prasowy Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach.

Już dwa lata temu wydawało się, że jesteśmy na ostatniej prostej do zabezpieczenia i rozpoczęcia modernizacji pawilonu CG. W październiku 2023 roku Rada Miasta Chorzów przyjęła uchwałę, w której wyraziła zgodę na dzierżawę części terenu po dawnym Ośrodku Postępu Technicznego przy al. Targowej przez spółkę Franta Group.

Związany z Chorzowem architekt Maciej Franta przedstawił wówczas swój pomysł na adaptację zabytkowego obiektu. Pawilon miałby stać się siedzibą pracowni architektonicznej i pełnić przy tym kilka innych funkcji: edukacyjną, a także być wykorzystywanym na potrzeby nowej inicjatywy Urban Lab, związanej z transformacją Chorzowa.

- Wyobrażam sobie, że ten pawilon mógłby pełnić funkcję służącą mieszkańcom okolicznych osiedli odwiedzających park. Pewnie będą to funkcje związane z dodatkową gastronomią i przestrzenią dla mieszkańców - mówił Maciej Franta podczas sesji RM z października 2023 roku.

Radni podjęli wówczas uchwałę przy 21 głosach za i przy 1 wstrzymującym się, lecz miała ona wymiar intencyjny, a do podpisania umowy jak dotąd nie doszło. Gdy w lipcu 2024 roku ponownie pisaliśmy o możliwości dzierżawy pawilonu CG, to Urząd Miasta przekazał, że "trwają konsultacje prawne i ustalenia pomiędzy stronami w zakresie istotnych postanowień umowy". Z naszych ustaleń wynika, że sprawa nadal jest na tym etapie, a sam Maciej Franta w rozmowie z DZ potwierdził gotowość do współpracy w procesie rewitalizacji i przywróceniu do życia tego pawilonu.

Decyzja o powstaniu Ośrodka Postępu Technicznego zapadła w 1960 roku. Do jego głównych celów należały, zgodnie z nazwą: propagowanie postępu technicznego oraz gospodarki narodowej, a także podnoszenie poziomu kultury technicznej społeczeństwa, rozbudzanie twórczych inicjatyw w tej dziedzinie oraz działalność dydaktyczno-naukowa. Decyzją gen. Jerzego Ziętka Ośrodek Postępu Technicznego w lutym 1963 roku został utworzony w północno-wschodniej części Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie.

Budynki były stawiane na obszarze, dla którego Główny Instytut Górnictwa wskazał IV kategorię szkód górniczych, co w praktyce klasyfikowało go jako nienadający się do zabudowy. A jednak w latach 60. XX wieku powstawały tu kolejne, nowatorskie konstrukcje, często nawet po raz pierwszy realizowane w Polsce. Bodaj najbardziej wizjonerską z nich był Pawilon C-G zaprojektowany w 1961 roku przez Jerzego Gottfrieda i Włodzimierza Feiferka przy współpracy plastyka Krzysztofa Adamskiego.

W efekcie prac przeprowadzonych w latach 1964-1965 powstała kosmiczna, lekka konstrukcja, której powierzchnia wystawiennicza wynosiła 2500 m2, a kubatura ponad 15 tys. m3. Dawało to niesamowite możliwości prezentowania ekspozycji, co już w 1972 roku przełożyło się na legendarną wystawę "Badania Kosmosu w ZSRR", którą zobaczyło przeszło 800 tys. osób