Co trzeci nauczyciel myśli o odejściu. Czynników przeciążenia jest wiele

Aż 87 proc. nauczycieli klas 1-3 i 94 proc. klas 4-8 deklaruje, że pracuje ponad wymiar pensum. Co piąty spędza w pracy ponad 51 godzin tygodniowo, a ponad połowa - powyżej pełnego etatu. Czas poświęcony na przygotowanie zajęć, sprawdzanie prac, tworzenie materiałów czy prowadzenie dokumentacji często zajmuje tyle samo godzin, co lekcje przy tablicy.

Autorzy raportu zwracają uwagę, że porównania do "magicznych 18 godzin" mijają się z rzeczywistością - to tylko wierzchołek góry lodowej, pod którą kryje się "niewidoczna praca" nauczyciela.

Przeciążenie ma wiele źródeł. Najczęściej wskazywane przez badanych to niewspółmierne do wysiłku wynagrodzenie (70 proc.), nadmiar biurokracji oraz zbyt duża liczba obowiązków pozadydaktycznych. Połowa nauczycieli przyznaje, że ma za dużo zadań niezwiązanych bezpośrednio z uczniami, a co trzeci mówi o poczuciu osamotnienia i braku wsparcia.

Raport pokazuje, że 96 proc. nauczycieli widzi sens i wartość swojej pracy, ale równocześnie trzech na czterech czuje się niedocenionych. Tylko 38 proc. postrzega swój zawód jako stabilny i bezpieczny.

- Największym wrogiem satysfakcji z pracy w szkole jest przeciążenie, wręcz fizyczne wyczerpanie - zauważa badacz rynku i strategii komunikacji Michał Kociankowski. - Dla przyszłości zawodu bardzo ważne jest, aby nauczyciele po prostu pracowali mniej i mieli więcej czasu dla ucznia oraz dla siebie.

Zmęczenie nauczycieli to nie tylko kwestia godzin. W codziennej pracy zmagają się z przepełnionymi klasami, presją ocen, trudnymi relacjami z rodzicami i uczniami. Co trzeci badany przyznał, że współpraca z rodzicami jest dla niego źródłem stresu, a część uczniów nie okazuje szacunku wobec nauczyciela.

To wszystko składa się na obraz zawodu, w którym misja i pasja zderzają się z poczuciem braku wsparcia. Jak wskazuje raport, 37 proc. nauczycieli czuje się bardzo przeciążonych i myśli o odejściu z zawodu, a kolejne 51 proc. również odczuwa obciążenie, choć pozostaje w pracy z poczucia obowiązku i misji.

Nauczyciele zgodnie wskazują, że największym obciążeniem są formalności. Aż 76 proc. przyznaje, że "tonie w papierach", a co trzeci uważa, że ma za mało autonomii w pracy. Połowa postuluje zmiany w przeładowanych podstawach programowych i większe wsparcie wychowawcze - bez tego trudno sprostać rosnącym wyzwaniom emocjonalnym uczniów.

Nie chodzi wyłącznie o więcej godzin czy wyższe pensje. Raport Nowej Ery pokazuje, że przeciążenie nauczycieli to złożony problem, w którym spotykają się system, emocje i społeczne oczekiwania. To praca wymagająca nieustannego dostosowywania się do zmian - technologicznych, społecznych i kulturowych - bez zapewnienia realnego wsparcia instytucjonalnego.

Źródło: Nowa Era, "Szkoła podstawowa okiem nauczycieli. Raport 2025".