Kraków: "Wawel jest Wasz. Festiwal Nowoczesności" od 26 do 28 września

Autorka zjawiskowej biżuterii - Anna Orska, projektantka mody i reprezentantka Polski na Expo 2025 w Osace - Joanna Hawrot oraz skrzypaczka Alicja Śmietana. To te artystki współtworzą tegoroczny program "Wawel jest Wasz. Festiwal nowoczesności". Wydarzenie w sposób nieoczywisty pokazuje, jak silne mogą być związki współczesności z dziedzictwem sztuki dawnej - fundamentem Zamku Królewskiego na Wawelu. Inspirująca była tu bezcenna kolekcja Skarbca Koronnego czy zbiory tkanin znajdujące się w Komnatach Królewskich, o czym przekonamy się oglądając unikatową biżuterię Orskiej, zaprojektowaną "wg gustu" królowej Anny Jagiellonki i zachwycające kimona Hawrot, nawiązujące do historycznych arrasów Zygmunta Augusta i namiotów tureckich.

- Festiwal to wydarzenie, które, w sposób żywy pokazuje otwartość Zamku Królewskiego na Wawelu na współczesność. Wspólnie z publicznością i twórcami interpretujemy historię i dziedzictwo Zamku, funkcjonującego wciąż głównie jako synonim sztuki dawnej. Tegoroczna edycja koncentruje się na idei rezydencji artystycznej - zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. Przyglądamy się Wawelowi jako miejscu spotkań twórców, artystów i opiekunek sztuki - królowych, będących mecenaskami kultury. Odkrywamy to miejsce od innej, bardziej bliskiej, bo zakorzenionej w teraźniejszości, strony, zachęcając do udziału reprezentacje wszystkich pokoleń - mówi prof. dr hab. Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Podczas festiwalu weźmiemy udział w wydarzeniach, które łączą przeszłość z teraźniejszością, pokazując, że królewska rezydencja to nie tylko pomnik historii, ale także żywe laboratorium sztuki, w którym dzięki twórczej wyobraźni Anny Orskiej, Joanny Hawrot i Alicji Śmietany powstały współczesne dzieła sztuki łączące świat mody, teatr i muzykę.

- Artystki stopniowo zapoznawały się z wawelskimi zbiorami, wchodziły do magazynów w towarzystwie naszych kustoszy i oglądały dzieła sztuki funkcjonujące w sztuce XVI i XVII wieku. Studiowały też archiwalia i spotykały się z ekspertami, którzy opowiadali im o genezie tutejszej kolekcji, wtajemniczali w dyskurs artystyczny i historyczny. Wszystko po to, by projektantki mogły znaleźć inspirację. Dzięki temu stworzyły własną opowieść o Wawelu, która w pełni wybrzmi podczas festiwalu - mówi dr Bogumiła Wiśniewska, kuratorka festiwalu.

Orska, która znana jest z upcyklingu w tworzeniu biżuterii, wykorzystując w jej powstawaniu m.in. części samochodów, komputerów, przedwojennych zegarków, starych lin żeglarskich oraz fragmentów meteorytów, zaprezentuje tzw. unikat - wzorowany na biżuterii Anny Jagiellonki.

- Połączyła w nim metal, żywicę naturalną, perły i kamienie szlachetne, tworząc imponujących rozmiarów, bogato zdobiony naszyjnik, który mógłby zachwycić Annę Jagiellonkę - mówi Wiśniewska.

Źródło inspiracji znalazła też w Zamku Królewskim na Wawelu jedna z najwybitniejszych projektantek mody konceptualnej w Polsce, znana jako twórczyni współczesnych wersji kimon, które w tym roku prezentowała m.in. na międzynarodowej wystawie EXPO w Osace. Na festiwal stworzyła oryginalne suknie, inspirowane XVI-wiecznymi arrasami, zamówionymi przez Zygmunta Augusta i tureckimi namiotami, zdobytymi przez Jana III Sobieskiego pod Wiedniem.

Artystyczna wypowiedź Joanny Hawrot nie kończy się jednak na projektach ze świata mody. Artystka jest też bowiem współautorką performance'u "Próg ciszy", który odbędzie się w historycznych wnętrzach komnat - Sali Senatorskiej. Tematem wiodącym będzie przemiana, której doświadczy główna bohaterka. Jej proces dojrzewania zilustruje m.in. imponujących rozmiarów suknia zaprojektowana przez Hawrot.

Oprawę muzyczną do wydarzenia przygotowała Alicja Śmietana. Skrzypaczka w trakcie rezydencji artystycznej zapoznawała się m.in. z zapisami nutowymi znajdującymi się w wawelskich archiwach. Przekształciła je w formę sceniczną, wykorzystując do tego muzykę barokowych kompozytorek - Izabelli Leonardy, Barbary Strozi i Anny Bon di Venezia. Artystka wykonana utwory na współczesnych instrumentach.

- Punktem wyjścia są archiwalia: zapisy nutowe, rysunki, wzory i fragmenty tekstów, przekształcone w nową formę sceniczną. Muzyka barokowych kompozytorek przez lata zapomniana, wypełni zamkowe wnętrza, wchodząc w dialog z przestrzenią, ruchem, światłem i tkaniną. Joanna Hawrot i Alicja Śmietana traktują archiwum jako materiał do projektowania, przenosząc historyczne wzory i struktury na współczesne formy, łączące modę, choreografię i scenografię. Rytm, ornament i gest stają się językiem tego działania - mówi kurator performace'u, Wojtek Piotr Onak.

Artystki wejdą również w twórczy dialog ze zwiedzającymi podczas warsztatów odsłaniających kulisy ich pracy.

Wieczory podczas festiwalu należeć będą do dziedzińców i Ogrodów Królewskich. Każdy z nich - za sprawą programu wydarzeń - zyska zupełnie nowy wymiar. Roślinność, alejki i architektura ogrodów Wawelu wraz z obecną tam wystawą czasową "Abakanowicz. Bez reguł. Rzeźby w ogrodach królewskich" ożyją dzięki światłu: pulsującemu, zmiennemu, budującego niezwykłą atmosferę.

- Tunel świetlny, gra kolorów, subtelne iluminacje drzew, detali i zieleni tworzą oniryczną scenografię. Światło nie narzuca jednej historii - zaprasza do własnej interpretacji, do uważnego patrzenia i cichego zachwytu. Widowisko wprowadza do królewskich ogrodów odrobinę magii. Łączy naturalne piękno miejsca z nowoczesną technologią, tworząc przestrzeń, w której czas zwalnia, a zmysły się wyostrzają - opowiada dr Bogumiła Wiśniewska.

Piątkowy wieczór będzie wyjątkowy również dla tych, którzy nie mieli jeszcze okazji wyrazić siebie poprzez taniec na Wawelu. Podczas silent disco krakowski didżej i producent Chino zaproponuje taneczny set zakorzeniony w historii techno, a jednocześnie mocno związany z podwawelską sceną klubową. Artysta połączy w nim klasyczne brzmienia z nowymi hybrydami gatunkowymi, budując most między przeszłością a teraźniejszością.

- W słuchawkach - muzyka, którą wybierasz sam. Wokół - inni, którzy tańczą w zupełnie innym rytmie. Wspólna przestrzeń, różne przeżycia. To nie tylko impreza, lecz także spotkanie, w którym ruch staje się językiem, a słowa nie są potrzebne. Silent disco otwiera nowy wymiar obecności: dźwięk jest prywatny, taniec - spontaniczny, a całość - nieoczywistym byciem w miejscu, które na co dzień nie kojarzy się z klubową energią - mówi Grzegorz Paluch, odpowiedzialny za program muzyczny festiwalu.

W piątkowy wieczór przed silent disco weźmiemy udział w koncercie elektronicznej muzyki ambient. Tomasz Mreńca będzie tkał oniryczne pejzaże dźwiękowe, w których to właśnie dźwięk staje się sposobem uważnego patrzenia na przestrzeń i odkrywania Wawelu z nowej perspektywy. To będzie muzyka subtelna i otwarta, bardziej zapraszająca niż narzucająca się - czyli idealna do kontemplowania jesiennej nocy na Wawelu.

Do Ogrodów Królewskich doprowadzi nas otwarta na nowo brama wiodąca do Zamku Królewskiego na Wawelu odrestaurowaną drogą forteczną. Dotrzemy do niej od strony ul. Kanonicznej od godz. 19 do godz. 23. Poza festiwalem nowe przejście na wzgórze będzie dostępne tylko od 23 września do 5 października w godzinach 8.45 do 16.30.

PROGRAM FESTIWALU:

Piątek, 26 września

12.00 - 17.30 Artist talk

12.00 - 12.30 Anna Orska

12.30 - 13.00 Joanna Hawrot

13.30 - 14.00 Alicja Śmietana

14.00 - 14.30 Wspólne rozmowy

14.30 Networking

19.00 - 20.00 Noc z ambientem - koncert Tomasza Mreńcy

20.00 - 22.00 Silent Disco

18.00 - 23.00 Widowisko świetlne w Ogrodach Królewskich

Sobota, 27 września

12.00 - 17.00 Anna Orska: Biżuteria jako wspomnienie. Warsztat tworzenia z historii

12.00 - 17.00 Joanna Hawrot: Obraz jako źródło. Ciało jako medium. Warsztat

12.00 - 17.00 Alicja Śmietana. Warsztat słuchania. Dźwięk jako spotkanie

20.00 - 21.00 Performance "Próg ciszy"

18.00 - 23.00 Widowisko świetlne w Ogrodach Królewskich

Niedziela, 28 września

11.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Magdaleny Abakanowicz

14.00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Magdaleny Abakanowicz

18.00 - 23.00 Widowisko świetlne w Ogrodach Królewskich