Elżbieta Batory. Historia "krwawej hrabiny"

Elżbieta Batory i jej rodzina

Elżbieta Batory pochodziła z rodu Batorych i była siostrzenicą polskiego króla Stefana Batorego. Jej rodzice, Jerzy Batory i Anna Batory (siostra polskiego króla Stefana Batorego), byli dalekim kuzynostwem. Liczne małżeństwa między członkami rodziny sprawiały, że w rodzinie Elżbiety jej członkowie borykali się z problemami natury psychicznej. Na przykład ciotka Elżbiety – Klara była biseksualna i lubiła się biczować. Jeden z wujów był satanistą, a brat pijakiem, lubującym się w rozpuście.

Z powodu swojego szlachetnego urodzenia Elżbieta Batory nigdy nie została ukarana w dzieciństwie za swoje występki. Twierdzono, że naruszałoby to jej godność. Sprawiło to, że wyrosła z niej próżna i arogancka dziewczyna. Mimo swojego podłego charakteru, była piękną, wysoką kobietą. Miała kruczoczarne włosy, jasną cerę i bursztynowe oczy.

Aby zachować ładną cerę, stosowała różne maści i mikstury ziołowe. Nosiła białe stroje, a jej suknie i nakrycia głowy były wyszywane koralikami ze szkła weneckiego.

Kiedy hrabina była jeszcze dzieckiem, przyglądała się egzekucji Cygana, który popełnił przestępstwo. Nieszczęśnika wsadzono do rozciętego końskiego brzucha i w nim go zaszyto! Koń strasznie cierpiał i próbował pozbyć się balastu. Cygan także bezskutecznie chciał się wydostać. Ostatecznie obaj zginęli w potwornych męczarniach.

Zaręczyny i ślub

Gdy Elżbieta Batory miała kilka lat, zaczęła chorować na epilepsję. Miewała wahania nastroju, co jest charakterystyczne dla psychozy maniakalno-depresyjnej. Narzekała na częste bóle głowy i notorycznie się denerwowała. Jednak jej szlacheckie pochodzenie chroniło ją przed jakąkolwiek karą. Znęcała się nad towarzyszami zabaw, służącymi i zwierzętami, nie ponosząc za to żadnych konsekwencji.

Od 1570 roku była zaręczona z Franciszkiem Nadasdym. Ona miała wtedy 9 lat, a on 3. Nie pochodził z tak znamienitego rodu jak Batorowie, ale w odpowiednim momencie miał odziedziczyć tytuł księcia.

Zgodnie ze zwyczajem jaki wtedy panował, Elżbietę wysłano do przyszłej teściowej, gdzie miała się uczyć sztuki zarządzania domem. U matki męża zyskała więcej swobody niż w rodzinnym Ecsed. Pojawiły się plotki, że w 1574 roku urodziła nieślubną córkę, której ojcem był miejscowy chłop. Dziecko ponoć zabrała zaufana kobieta, którą sowicie za to opłacono.

8 maja 1575 roku, Elżbieta Batory poślubiła, na zamku w Varannó Franciszka Nadasdyego. W ceremonii ślubnej wzięło udział aż 4500 gości!

Zdradzająca żona

Franciszek Nadasdy miał okropny charakter. Jego ulubionym zajęciem było, jak przekazały nam to źródła, podrzucanie w górę tureckich jeńców i nabijanie ich na czubki mieczy. Używając bicza, chłostał podwładnych i przeciwników. Za to zyskał przydomek: "Czarny Bohater Węgier".

Elżbieta Batory w czasie nieobecności męża, korzystając z pomocy ciotki Klary, uczyła się samobiczowania oraz uczestniczyła – w świetle niektórych źródeł – w orgiach z kobietami. Według tych samych zapisów1) źródłowych zdradzała męża z wieloma kochankami, z których jeden z nich był ponoć hojnie obdarzony przez naturę.

Elżbieta Batory oczekiwała, że wszyscy będą prawić jej komplementy, związane z jej urodą. Podobno siadała przed lustrem i wypowiadała zaklęcia, które miały uczynić ją wiecznie młodą. To sugeruje, że siostrzenica króla Polski Stefana Batorego była pierwowzorem złej macochy z baśni o królewnie Śnieżce i siedmiu krasnoludkach. W pierwszych wersjach owej baśni, zła macocha nakazuje łowcy zabić Śnieżkę, wycinając jej serce, które następnie miał jej dostarczyć jako dowód, że dziewczynka nie żyje!

Sadystyczne "zabawy" Krwawej Hrabiny

W Čachticach, jak i w całym Królestwie Węgier, mówiono o niej z lękiem – a jednak wciąż znajdowały się naiwne wiejskie dziewczęta, które wpadały w zastawione sidła. Elżbiecie Batory przypisywano znęcanie się nad służbą. Według części relacji miała karać złodziejki przykładając do ich skóry rozgrzane monety lub chłostać je pokrzywami.

W niektórych przekazach pojawiały się również dramatyczne opisy scen przemocy, których miała być świadkiem – a nawet miały sprawiać jej chorobliwą satysfakcję. Kronikarze i późniejsi autorzy pisali o wyrywaniu fragmentów skóry czy przypalaniu żelazem.

Któregoś dnia mąż Elżbiety Batory, Franciszek odkrył jedną z jej ofiar, ale Elżbieta go okłamała twierdząc, że służąca została w ten sposób ukarana za nieposłuszeństwo. Pogromca Turków nie drążył zatem tematu.

Po śmierci męża

W 1604 roku zmarł mąż Elżbiety Batory, co uświadomiło ją, że i ona nie jest nieśmiertelna. Według legend, hrabina zaczęła wtedy obsesyjnie poszukiwać sposobu na zatrzymanie czasu. Mówiono, że kąpała się w krwi młodych dziewcząt, wierząc, że zapewni jej to wieczną młodość. Na swoje ofiary miała wybierać osoby słabe i bezbronne – takie, które nie były w stanie stawiać oporu.

Krwawa Hrabina najprawdopodobniej padła ofiarą podłej intrygi, którą uknuli Habsburgowie, chcący przejąć jej majątek. Jednak palatyn Thurzó wyznaczony przez Macieja II Habsburga do zbadania całej sprawy przesłuchiwał świadków, ale znalazł również dziennik Elżbiety, w którym opisywała wszystkie swoje ofiary i to, jak reagowały one na zadawane przez nią tortury. Po jego odnalezieniu hrabina nie mogła się już niczego wyprzeć!

Palatyn Thurzó był kuzynem Elżbiety Batory i chciał uchronić ją przed aresztowaniem, ponieważ jak twierdził, naraziłoby to na hańbę rody Batorych i Nadasdych.

Proces Elżbiety Batory

W trakcie procesu przesłuchano osoby oskarżone o współudział w zbrodniach "Krwawej Hrabiny". Ich zeznania wstrząsnęły ówczesnym sądem. Według relacji, nowo przybyłym dziewczętom przed torturami podawano posiłki, które – jak twierdzono – miały zawierać fragmenty ciał wcześniejszych ofiar. Niektóre świadectwa wspominały również o zmuszaniu młodych chłopców do udziału w przerażających rytuałach, jeśli wykazywali zbytnią ciekawość wobec tego, co działo się za zamkniętymi drzwiami.

Hrabinie groziła kara śmierci za te wszystkie zbrodnie. Jednak wysłano list do króla Macieja II Habsburga, aby nie stosował wobec Elżbiety tej najsurowszej kary. Sąd Najwyższy nie skazał Elżbiety Batory na śmierć, bo palatyn Thurzó ukrył informacje o tym, że hrabina brała udział w krwawych kąpielach.

Rodzina sama postanowiła wymierzyć sprawiedliwość siostrzenicy króla Stefana Batorego. Chciano w ten sposób zapobiec przejęciu przez króla Macieja II Habsburga majątku hrabiny, który i tak był przepisany na jej dzieci. W związku z tym, gdyby zginęła, i tak Habsburgowie nie mogliby go przejąć.

Elżbieta Batory została uwięziona w zamku w Čachticach, gdzie przebywała trzy lata. Znaleziono ją martwą w 1614 roku.

Cała ta sprawa z sadyzmem Elżbiety Batory została wymyślona przez Habsburgów i najprawdopodobniej nie ma za wiele wspólnego z prawdą, a Elżbieta nie była katem, a ofiarą.

Bibliografia:

·      Leslie Caroll, Zbrodnie i skandale na królewskich dworach, przekł. Anna Rajca-Sałata, Warszawa 2018.