Ile gram marihuany mogą posiadać niemieccy więźniowie?

Niemiecka ustawa o konopiach indyjskich (KCanG), która weszła w życie w 2024 roku, zezwala dorosłym na posiadanie do 50 gramów marihuany w ich „miejscu stałego pobytu”. Zgodnie z ustawą, miejsce to definiuje się jako lokalizację, w której osoba przebywa przez co najmniej sześć miesięcy, niezależnie od tego, czy pobyt jest dobrowolny, czy przymusowy. To właśnie ta definicja stała się fundamentem orzeczenia sądu apelacyjnego w Berlinie (Kammergericht).

Kluczowym elementem sprawy była interpretacja pojęcia „miejsce stałego pobytu”. Sąd uznał, że cela więzienna spełnia te kryteria dla osadzonych odbywających kary dłuższe niż sześć miesięcy. Dlaczego? Ponieważ więźniowie spędzają w celach znaczną część swojego życia, a krótkie przerwy (np. wizyty na spacerniaku czy w sądzie) nie zmieniają tego statusu. To rozróżnienie między przymusowym pobytem a prawną definicją miejsca zamieszkania okazało się przełomowe.

Wszystko zaczęło się od więźnia, który we wrześniu 2023 roku trafił za kratki. Podczas przeszukania jego celi znaleziono 45,06 gramów haszyszu o zawartości 13,64% THC. Mężczyzna twierdził, że substancja była przeznaczona wyłącznie do jego osobistego użytku. Początkowo wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne, ale sąd rejonowy w Berlinie-Tiergarten umorzył sprawę, powołując się na przepis KCanG, który pozwala na posiadanie do 50 gramów marihuany w miejscu stałego pobytu.

Prokuratura nie zgodziła się z tym werdyktem i złożyła apelację. Argumentowała, że cela więzienna nie jest prywatnym mieszkaniem, a legalizacja posiadania marihuany w więzieniach mogłaby zagrozić porządkowi i bezpieczeństwu. Jednak sąd apelacyjny podtrzymał wyrok, podkreślając, że ustawa KCanG nie zawiera wyjątków dotyczących więzień, a kluczowe jest miejsce faktycznego pobytu, a nie status prawny osadzonego.

Choć orzeczenie zezwala na posiadanie marihuany w celi, nie oznacza to pełnej swobody. Oto kluczowe rozróżnienia:

• Posiadanie: Legalne do 50 gramów w celi dla więźniów odbywających kary dłuższe niż sześć miesięcy.
• Konsumpcja: Administracja więzienna może zakazywać używania marihuany, powołując się na przepisy penitencjarne dotyczące bezpieczeństwa i porządku.
• Wnoszenie marihuany: Próby przemytu marihuany do więzienia są surowo karane jako naruszenie regulaminu i mogą skutkować dodatkowymi zarzutami karnymi.
• Uprawa: Kwestia uprawy konopi w celach pozostaje nierozstrzygnięta, ponieważ ustawa KCanG ogranicza uprawę do „prywatnych pomieszczeń mieszkalnych”, a cela więzienna może nie spełniać tego kryterium.

Prokuratura podnosiła, że legalizacja posiadania marihuany w celach może prowadzić do chaosu w więzieniach. Wśród obaw wymieniano:

1. Możliwość handlu marihuaną między więźniami.
2. Zwiększone ryzyko konfliktów i przemocy w zakładach karnych.
3. Trudności w utrzymaniu porządku i dyscypliny.

Sąd apelacyjny uznał jednak, że te obawy nie mogą ograniczać praw wynikających z ustawy KCanG, dopóki nie ma wyraźnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa więzień w kontekście posiadania marihuany.

Decyzja sądu w Berlinie to kolejny krok w kierunku normalizacji marihuany w Niemczech. Kraj ten od lat zmierza ku liberalizacji prawa dotyczącego konopi. W 2024 roku Niemcy zalegalizowały posiadanie marihuany do użytku osobistego, a w 2025 roku liczba użytkowników rekreacyjnych marihuany wzrosła o 15% w porównaniu z rokiem poprzednim (dane z raportu German Cannabis Association). Orzeczenie dotyczące więzień pokazuje, że prawo zaczyna obejmować nawet najbardziej nietypowe sytuacje.

To orzeczenie zmusza administracje więzienne do ponownego przeanalizowania regulaminów. Czy więzienia wprowadzą bardziej rygorystyczne kontrole? A może dostosują się do nowej rzeczywistości, tworząc specjalne procedury dla osadzonych posiadających marihuanę? Na razie odpowiedzi na te pytania pozostają niejasne.

Niemcy nie są jedynym krajem, który liberalizuje prawo dotyczące marihuany. Na przykład:

• Holandia: Znana z coffee shopów, pozwala na posiadanie do 5 gramów marihuany, ale w więzieniach obowiązują ścisłe zakazy.
• Hiszpania: Kluby konopne działają legalnie, ale posiadanie marihuany w więzieniach jest zabronione.
• Portugalia: Dekryminalizacja posiadania małych ilości narkotyków, w tym marihuany, obowiązuje od 2001 roku, ale więzienia podlegają odrębnym regulacjom.

Niemieckie orzeczenie wyróżnia się na tle Europy, ponieważ jako pierwsze uznaje więzienie za miejsce, w którym można legalnie posiadać marihuanę. To może zainspirować inne kraje do podobnych zmian, choć prawdopodobnie spotkają się one z oporem ze strony władz penitencjarnych.

Choć orzeczenie dotyczy posiadania, kwestia uprawy konopi w celach pozostaje nierozwiązana. Artykuł 9 KCanG pozwala na uprawę do trzech roślin w „prywatnych pomieszczeniach mieszkalnych”. Czy cela więzienna może być uznana za takie miejsce? To pytanie, które prawdopodobnie będzie przedmiotem przyszłych spraw sądowych.

Decyzja sądu wywołała dyskusję nie tylko w Niemczech, ale także na arenie międzynarodowej. Zwolennicy liberalizacji prawa twierdzą, że to krok w stronę większej sprawiedliwości społecznej, podczas gdy przeciwnicy obawiają się, że może to prowadzić do nadużyć w więzieniach. Jak Niemcy poradzą sobie z tym wyzwaniem? Czas pokaże.

Orzeczenie niemieckiego sądu apelacyjnego w Berlinie to historyczny moment w debacie o legalizacji marihuany. Uznanie celi więziennej za „miejsce stałego pobytu” otwiera drzwi do nowych interpretacji prawa, ale rodzi też pytania o praktyczne wdrożenie tej decyzji. Czy więzienia staną się miejscem, w którym marihuana będzie powszechnie akceptowana? Czy inne kraje pójdą tą drogą? Jedno jest pewne – temat marihuany w więzieniach jeszcze długo będzie budził emocje.