Import pod lupą PIORiN. Skontrolowano blisko 55 tysięcy przesyłek
Najczęściej kontrolowane były towary przywożone z:
- Chin
- Indii
- Ukrainy
- Stanów Zjednoczonych
Z pozostałych kierunków – obejmujących kilkadziesiąt krajów, takich jak Japonia, Indonezja, Izrael, Tajlandia czy Kazachstan – pochodziło około 25% przesyłek.
Drewno i DMO dominują wśród importowanych towarów
W punktach granicznych na terenie Polski kontrolowane były przede wszystkim:
- drewno i drewniany materiał opakowaniowy (DMO) – ponad 90% przesyłek
- świeże warzywa i owoce – około 5% przesyłek
Pozostałą część stanowiły m.in. sadzonki, nasiona i inne materiały roślinne wymagające nadzoru fitosanitarnego.
Zatrzymane przesyłki – niebezpieczne agrofagi i nieprawidłowości
W wyniku kontroli 422 przesyłki uznano za niespełniające unijnych wymagań fitosanitarnych i zakazano ich wprowadzenia na teren Unii Europejskiej. Wśród nich 16 zawierało agrofagi kwarantannowe, których obecność w towarach importowanych do UE jest zabroniona.
Stwierdzone przypadki obejmowały m.in.:
- nicienie Bursaphelenchus xylophilus w opakowaniach z Chin
- inne żywe nicienie w DMO z Białorusi, Chin i Rosji (łącznie 9 przesyłek)
- Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) – wirus brunatnej wyboistości pomidora w nasionach z Chin i Turcji
- bakterie Xanthomonas w nasionach fasoli z Chin
- Sinoxylon sp. – szkodnika drewna – w DMO z Indii
Nie tylko szkodniki – inne przyczyny cofnięcia przesyłek
Pozostałe powody zatrzymania towarów przez PIORiN to m.in.:
- brak świadectwa fitosanitarnego lub błędy w dokumencie
- brak rejestracji importera w systemie TRACES NT
- obecność zakazanych towarów, takich jak gleba czy rośliny z rodzaju Vitis (np. winorośl)
- niezgodność opakowań drewnianych z normą ISPM 15, dotyczącą odpowiedniego przygotowania i oznakowania drewna używanego w transporcie międzynarodowym
Tranzyt i kontrole rozdzielone między punkty
W 2024 roku:
- 689 kontroli dotyczyło tranzytu fitosanitarnego – przesyłek przewożonych przez UE do państw trzecich
- 29 przesyłek podlegało procedurze dalszego transportu, w której część kontroli odbywa się w punkcie granicznym, a reszta – już na terytorium UE, w miejscu zatwierdzonym przez importera
Import roślin pod coraz większym nadzorem
Wzrost liczby kontroli i wykrywanych nieprawidłowości pokazuje, że system nadzoru fitosanitarnego w Polsce działa skutecznie i jest dostosowany do wymogów unijnych. PIORiN nie tylko monitoruje bezpieczeństwo biologiczne granic, ale również aktywnie chroni unijne rolnictwo i środowisko przed zagrożeniami z zewnątrz.
Kontrole graniczne roślin i materiałów roślinnych stają się coraz bardziej zaawansowane. Importerzy powinni pamiętać o rygorystycznych wymaganiach, w tym o prawidłowej dokumentacji i odpowiednich procedurach transportowych. W 2024 roku ponad 400 przesyłek zostało zatrzymanych – to wyraźny sygnał, że import podlega ścisłej i skutecznej kontroli fitosanitarnej.
