Jak rozwiązać kryzys z estakadą w Chorzowie? "Remont nie poprawia organizacji ruchu w skali Metropolii". A rozbiórka?

Burzyć, drogą się nie przejmować, ale odzyskać dla Chorzowa rynek! Natychmiast naprawić, niech jak najszybciej znów będzie jak było! Wyburzmy i zróbmy wreszcie obwodnicę, ile jeszcze można o tym deliberować?! Do tych trzech, nieco żartobliwie przedstawionych pomysłów sprowadza się regionalna dyskusja o tym, jak rozwiązać zupełnie już poważny kryzys wywołany zły stanem technicznym estakady w Chorzowie.

Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego wydał decyzję nadzorczą nakazującą podparcie estakady do końca sierpnia 2025 r. i przywrócenie na niej ruchu. Chorzów zamierza odwołać się od tej decyzji, ponieważ władze miasta uważają, że najlepsza będzie rozbiórka obiektu. Niezależnie od tego, która opcja się teraz ziści, trzeba się zastanowić nad tym, co należy zrobić dalej. W przypadku rozbiórki to oczywiste, a w przypadku naprawy... również, ponieważ tymczasowe podpory przedłużą życie estakady jedynie o 4-5 lat.

Z tego względu zarówno instytucje regionalne jak i miejskie już teraz powinny prowadzić szeroko zakrojone badania i analizy, jakie rozwiązanie będzie najlepsze docelowo: dla Chorzowa i GZM, z perspektywy finansowej oraz transportu regionalnego i dalszego rozwoju centrum miasta w sercu Metropolii. W tej sprawie polegamy na opinii ekspertów, jednak ich opinie poparte badaniami, poznamy najwcześniej za kilka miesięcy.

O to, co z dzisiejszej perspektywy byłoby najlepszym rozwiązaniem kryzysu z estakadą w Chorzowie, zapytaliśmy sztuczną inteligencję. Daliśmy jej trzy, naszym zdaniem kluczowe kwestie do rozważenia, przy szukaniu rozwiązania:

• jakość życia w centrum Chorzowa,
• poruszanie się po Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii,
• koszty finansowe każdego rozwiązania.

ChatGPT autorstwa OpenAI wskazał trzy opcje, podając wady i zalety każdej z nich. Pierwsza to remont istniejącej estakady.

Zalety:

• Najtańsze krótkoterminowo – koszt remontu zazwyczaj wynosi 30–50% budowy nowej estakady.
• Szybsza realizacja niż budowa od zera (przy sprzyjających warunkach – możliwe w 1,5–2 lata).
• Przywrócenie dotychczasowego układu drogowego z minimalną zmianą otoczenia.

Wady:

• Remont "na siłę" może mieć krótki horyzont czasowy – zbyt zniszczona konstrukcja może po kilku–kilkunastu latach znów wymagać interwencji.
• Przedłuża dominację ruchu samochodowego w centrum, co wpływa negatywnie na jakość życia (hałas, emisje, bariera przestrzenna).
• Nie poprawia organizacji ruchu w skali Metropolii – utrzymuje status quo.

Szacunkowy koszt w ocenie sztucznej inteligencji to 100–150 mln zł ("jeśli ekspertyzy pozwolą na remont – obecnie to wątpliwe").

Drugą opcją wskazaną przez SI jest budowa nowej estakady w miejscu starej.

Zalety:

• Nowa infrastruktura na kolejne 30–50 lat.
• Możliwość lepszego zaprojektowania skrzyżowań, ścieżek rowerowych, torowisk tramwajowych.
• Może częściowo poprawić przepustowość układu drogowego.

Wady:

• Bardzo wysoki koszt (szacunkowo 250–400 mln zł) i wysokie koszty utrzymania w długim terminie.
• Długi czas realizacji – nawet 3–4 lata z uwagi na przetargi, pozwolenia, projektowanie.
• Utrzymuje dominację samochodów w centrum – co pogarsza jakość przestrzeni publicznej i środowiska.

Trzecia i ostatnia możliwość, na którą wskazuje SI, to rozbiórka estakady i przebudowa układu drogowego (tzw. “powrót miasta do ludzi”).

Zalety:

• Znacząca poprawa jakości życia w centrum – mniej hałasu, więcej zieleni, przestrzeń przyjazna pieszym, pieszo-rowerowa przebudowa.
• Zachęca do korzystania z komunikacji publicznej, co wspiera Metropolię w kierunku zrównoważonego transportu.
• Mniejsze koszty utrzymania w przyszłości.
• Spójne z trendami europejskimi (np. Katowice, które zwężają ul. Warszawską i budują centra przesiadkowe).

Wady:

• Duże zmiany w organizacji ruchu – potrzebne realne alternatywy (np. nowa obwodnica Chorzowa, wzmocniona sieć tramwajowa).
• Opór części mieszkańców i kierowców, przyzwyczajonych do dotychczasowego układu.
• Konieczność rozwoju alternatywnych tras tranzytowych (np. modernizacja DK79, inwestycje w DTŚ).

Szacunkowy koszt według SI to 150–250 mln zł, ale "brak estakady mniejsze koszty eksploatacji w kolejnych dekadach".

Propozycje SI nas nie zaskoczyły, to dokładnie te opcje, o których mówią wszyscy w regionie. Wśród argumentów padło jednak kilka ciekawych założeń, takich jak to mówiące, że remont "nie poprawia organizacji ruchu w skali Metropolii – utrzymuje status quo", a rozbiórka estakady "zachęca do korzystania z komunikacji publicznej, co wspiera Metropolię w kierunku zrównoważonego transportu". Nie można pominąć również tego, że brak estakady, to brak kosztów eksploatacji, remontów itd.

To co zauważamy my, SI również wskazała w podsumowaniu. Rekomendacja brzmi: rozbiórka estakady oraz rozwój komunikacji i układu miejskiego.

- Biorąc pod uwagę: poprawę jakości życia i estetyki przestrzeni w centrum Chorzowa, konieczność ograniczania ruchu tranzytowego w centrach miast GZM, realne długofalowe koszty infrastruktury drogowej, najlepszym rozwiązaniem strategicznym wydaje się rozbiórka estakady i przekształcenie układu komunikacyjnego w kierunku zrównoważonego transportu (drogi lokalne + wzmocniony transport publiczny + nowa obwodnica/objazdy tranzytowe) - podsumowuje ChatGPT.