Janina Anna Pawluk. Złota Gloria Artis dla wybitnej artystki i mentorki pokoleń śpiewaków
Fot. Janina Anna Pawluk odbiera Złoty Medal Gloria Artis z rąk ministra Hanny Wróblewskiej © MKiDN
– Opera była największą miłością artystyczną mojego życia – powiedziała Janina Anna Pawluk po odebraniu odznaczenia. – Zdobywałam wiedzę i doskonaliłam umiejętności w teatrach operowych Berna, Bonn, Lizbony, Essen, Amsterdamu czy Salzburga, ale prawdziwym domem, do którego zawsze wracałam z największą radością, był Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie. Z wielką czcią wspominam dyrygentów, z którymi miałam zaszczyt współpracować: Bohdana Wodiczkę, Mieczysława Mierzejewskiego, Zdzisława Górzyńskiego, Jana Krenza, Antoniego Wicherka, Kazimierza Korda, a także Nella Santiego, Gustava Kuhna i sir Yehudiego Menuhina. Z wdzięcznością wracam myślą do mojego najznamienitszego kolegi z lat szkolnych – Krzysztofa Pendereckiego – który powierzył mi przygotowanie swoich oper w Warszawie i Buenos Aires. Szczególnie cenię zaufanie, jakim obdarzyli mnie dyrektorzy Jacek Kaspszyk i Waldemar Dąbrowski – dzięki nim mogłam towarzyszyć solistom jako opieka artystyczna podczas licznych zagranicznych tournée.
Urodzona we Lwowie, wychowana w powojennym Krakowie, ukończyła tamtejszą Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie fortepianu prof. Barbary Korytowskiej. Już w czasie studiów rozpoczęła pracę jako pianistka w Filharmonii Krakowskiej, Polskim Radiu oraz Teatrze Muzycznym. Jej talent i profesjonalizm szybko zostały zauważone – w 1959 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki powierzyło jej opiekę pianistyczną nad solistami podczas koncertów w Wiedniu i Bukareszcie.
Od 1961 roku związana z Teatrem Wielkim – Operą Narodową, przez kolejne dekady wspierała śpiewaków w przygotowaniach do premier, konkursów i występów scenicznych w kraju i za granicą. Ceniona była przez artystów za wyjątkową cierpliwość, muzyczną wnikliwość, dbałość o styl i głęboką interpretację.
W latach 1972–1977 pracowała w operze w Bernie, aktywnie uczestnicząc w życiu koncertowym Szwajcarii. W 1979 roku Jan Krenz zaprosił ją do współpracy przy niemieckim wystawieniu Strasznego dworu w Operze w Bonn, gdzie przez sześć lat współpracowała z czołówką światowych solistów, m.in. Agnes Baltsą, Hildegard Behrens, Pierrem Capuccillim, José Carrerasem, Ruggiero Raimondim, Katią Ricciarelli, Teresą Żylis-Garą i Margaret Price. Pracowała także pod batutą takich mistrzów jak Gustav Kuhn, Gianfranco Masini, Nello Santi czy Thomas Sanderling.
Czuwała artystycznie nad pierwszymi partiami operowymi wielu wybitnych śpiewaków młodego pokolenia, w tym, Artura Rucińskiego, Rafała Siwka, Dariusza Macheja, Tadeusza Szlenkiera i Rafała Bartmińskiego. Pracowała w teatrach operowych w Szwajcarii, Niemczech, Austrii, Portugalii i Argentynie.
Dla wielu śpiewaków była nie tylko akompaniatorką, lecz prawdziwą przewodniczką po świecie muzyki – wrażliwą, wymagającą i niezastąpioną. Znana jest z mistrzowskiej znajomości repertuaru niemieckiego i jego stylistyki.
Jej mężem był Lesław Pawluk, solista Teatru Wielkiego oraz Opery w Bonn. Z muzyką związana jest również najbliższa rodzina artystki: syn Gabriel to dyplomowany trębacz, a synowa Jeanette Bożałek – sopranistka i solistka Teatru Wielkiego w latach 1993–2018.
Uroczystość wręczenia Złotego Medalu Gloria Artis Janinie Annie Pawluk odbyła się 16 lipca 2025 roku. Ministra Hanna Wróblewska wręczyła także trzy Srebrne Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Otrzymali je: Hanna Etemadi – scenarzystka i reżyserka, autorka filmów dokumentalnych poświęconych zapomnianym epizodom z tragicznej historii II wojny światowej, Karolina Ochab – producentka teatralna i filmowa oraz menedżerka kultury, a także Dariusz Michalski – publicysta i historyk muzyki rozrywkowej.
