Język kaszubski. Kongres w Gdańsku i nagroda "Bëlny szkólny"

Na Politechnice Gdańskiej odbył się pierwszy w historii Kongres Nauczycieli Języka Kaszubskiego, zorganizowany w ramach Dnia Edukacji Kaszubskiej. Wydarzenie zgromadziło nauczycielki i nauczycieli z całego województwa pomorskiego oraz przedstawicieli władz państwowych i samorządowych. Kongres odbywał się w auli Politechniki Gdańskiej, a gości w imieniu uczelni witał prof. Edmund Wittbrodt, nauczyciel i polityk, były minister edukacji.

W uroczystości uczestniczyli między innymi ministra edukacji Barbara Nowacka, wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz, pomorski kurator oświaty Grzegorz Kryger oraz senator Kazimierz Kleina. Kongres otworzył prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jan Wyrowiński, podkreślając, że jeszcze rok temu spotkanie tej rangi było jedynie marzeniem środowiska kaszubskiego.

- To dla mnie ogromny zaszczyt być tutaj i widzieć was wszystkich, którzy poświęcacie życie zawodowe, pasję i energię, by dbać o język kaszubski. Jest on niezwykle ważny dla społeczności regionalnej i budowania patriotyzmu lokalnego wśród dzieci i młodzieży - mówiła minister Barbara Nowacka.

Z kolei wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz zwróciła uwagę na znaczenie współpracy środowisk kaszubskich, nauczycielskich i samorządowych. - Stoimy po stronie języka kaszubskiego i będziemy wspierać działania na rzecz jego obecności w edukacji - podkreślała.

W programie kongresu znalazł się wykład prof. Cezarego Obracht-Prondzyńskiego. Profesor mówił m.in. o potrzebie spokoju i stabilności w oświacie, nie zabrakło też wątku typowo regionalnego, dlaczego to szkoła jest tak ważna we wprowadzaniu młodych pokoleń w świat języka kaszubskiego.

Podczas Kongresu uhonorowani zostali nauczyciele szczególnie zasłużeni dla rozwoju nauczania języka kaszubskiego na Pomorzu. Język kaszubski, który uczniowie wybierają dobrowolnie, musi być na tyle atrakcyjny, by przyciągał ich uwagę wśród innych przedmiotów i zajęć oferowanych w szkołach. Kluczową rolę w tym procesie pełni nauczyciel - kaszubista.

W piątej edycji konkursu na "Bëlny Szkólny" zgłoszono 13 kandydatur nauczycielek języka kaszubskiego oraz animatorek życia kulturalnego, które na co dzień działają na rzecz swoich lokalnych społeczności. Reprezentują one gminy: Chojnice, Wejherowo, Żukowo, Brusy, Nowa Karczma, Nowa Wieś Lęborska, Somonino, Sierakowice, Kosakowo oraz miasta Kościerzyna i Gdańsk.

Decyzją Komisji Konkursowej tytuł "BЁLNY SZKÓLNY" 2025 otrzymała Elżbieta Bugajna, doświadczona nauczycielka języka kaszubskiego, która od ponad 20 lat z wielkim zaangażowaniem działa na rzecz rozwoju i promocji kultury kaszubskiej. W swojej codziennej pracy pedagogicznej z powodzeniem stosuje nowoczesne, aktywizujące metody nauczania, inspirując uczniów do poznawania historii, języka i tradycji swojej "małej ojczyzny". Szczególny nacisk kładzie na integrację języka kaszubskiego z innymi dziedzinami wiedzy, tj. literatura czy sztuka, co znajduje odzwierciedlenie w licznych sukcesach jej uczniów w konkursach.

• Emilii Maszke za cykl pięciu podręczników do nauki języka kaszubskiego "Kaszëbsczi òdkriwca" dla klas IV-VIII. Podręczniki te stanowią prawdziwą skarbnicę wiedzy oraz źródło innowacyjnych metod dydaktycznych, będąc cenną pomocą dla nauczycieli języka kaszubskiego na całych Kaszubach.
• Marzenie Borzyszkowskiej, nauczycielce języka kaszubskiego w Szkole Podstawowej w Swornegaciach, pełnej zaangażowania propagatorce kultury kaszubskiej w lokalnym środowisku. Wśród organizowanych przez nią wydarzeń edukacyjnych znajdują się m.in.: "Poznajemy język i kulturę ojców naszych", "Ziemia Chojnicka Bramą Kaszub", "Piękno naszej ziemi widziane okiem i sercem młodego artysty", "Nasza Mała Ojczyzna - Kaszuby" oraz "Uczymy się języka, kultury i tradycji kaszubskiej". Od 2018 roku współprowadzi Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Chojnickiej "Kaszuby"

Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego uchwałą nr 7 z dnia 27 maja 2020 r. ustanowił doroczną nagrodę "Bëlny Szkólny". Po raz pierwszy w 2020 r. ogłoszono konkurs na najlepszego nauczyciela języka kaszubskiego, wyróżniającego się zarówno w pracy dydaktycznej, jak i społecznej. Nagroda ma na celu uhonorowanie nauczyciela, który w szczególny sposób przyczynia się do wzmacniania więzi uczniów z "małą ojczyzną", a także do ochrony i rozwoju języka.

Komisja: prof. Marek Cybulski - Uniwersytet Gdański, Wojciech Jankowski - Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, prof. Daniel Kalinowski - Uniwersytet Pomorski w Słupsku, Wojciech Książek - Międzyregionalna Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ "Solidarność" w Gdańsku, Elżbieta Markowska - okręg pomorski Związku Nauczycielstwa Polskiego, Renata Matys - Kuratorium Oświaty w Gdańsku, Elżbieta Pryczkowska - laureatka nagrody "Bëlny Szkólny" 2024, Dominika Ringwelska - Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku, prof. Danuta Stanulewicz - Instytut Kaszubski, Uniwersytet Gdański, prof. Edmund Wittbrodt - Politechnika Gdańska, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie oraz Jan Wyrowiński - prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (przewodniczący Komisji).