Katowice: Oto czego nie oglądalibyśmy, gdyby istniała uchwała krajobrazowa. Nowa wielka reklama znów zasłania kamienicę

Dziś wczesnym rankiem po raz pierwszy od dawna, przez chwilę można było zobaczyć elewację kamienicy przy ul. 3 Maja 28 w Katowicach, zanim ponownie została zakryta wielkoformatową reklamą. Choć zarówno władze miasta, jak i jego mieszkańcy, zdają się mieć dość reklamozy, to od 10 lat w stolicy województwa śląskiego nie udało się przeprowadzić uchwały krajobrazowej.

W 2015 roku Sejm wprowadził zmiany w szeregu ustaw, co dało samorządom narzędzia do większej ochrony krajobrazu i ładu przestrzennego. Pierwsze gminy skorzystały z nich już w 2016 roku. W naszym województwie uchwały krajobrazowe obowiązują m.in. w: Sosnowcu, Tarnowskich Górach, Wiśle, Mikołowie, Pyskowicach, Zawierciu, Bytomiu i Bielsku-Białej.

A co z Katowicami? Prace rozpoczęły się dokładnie dekadę temu. W 2017 roku przeprowadzono nawet dość szerokie konsultacje społeczne w celu ustalenia "zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń w mieście Katowice".

W 2023 roku powstały wreszcie "założenia" do tego dokumentu, nad którymi pracowali dalej radni z komisji rozwoju miasta. Gdy wydawało się, że uchwała wkrótce wejdzie w życie, pod koniec roku opublikowane zostało orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uznające część przepisów ustawy za niekonstytucyjną. Chodzi o zapisy pozwalające w uchwałach krajobrazowych nakazywać dostosowanie legalnie istniejących nośników reklamowych do przepisów bez odszkodowania dla ich właścicieli. W ocenie TK miało to zrównywać legalne reklamy z tzw. samowolkami. Orzeczenie wywołało falę komentarzy i szeroką dyskusję o możliwych pozwach ze strony przedsiębiorców, którzy mieliby ucierpieć na uchwałach krajobrazowych w poszczególnych samorządach.

Ostatecznie w Katowicach nie podjęto uchwały krajobrazowej, a od dziś na przechodniów jednej z najbardziej uczęszczanych ulic Śródmieścia spogląda Izabela Krzan reklamująca bieliznę z przesłaniem: "Twój styl, twoje zasady". Jakie zasady w tej sprawie chcieliby przyjąć mieszkańcy i mieszkanki Katowic? Przypomnijmy wyniki konsultacji społecznych z 2017 roku, po których sporządzono "raport końcowy". Dowiadujemy się z niego, że w sondzie wzięło udział 1347 osób. Wnioski?

• "Prawie 70% badanych uważa, że istniejące reklamy zaburzają postrzeganie obiektów zabytkowych, zespołów zabudowy zabytkowej lub obszarów zabytkowych w Katowicach - widoku na nie bądź ich elewację".
• "64% badanych wskazała, że reklamy w Katowicach nie spełniają swojej funkcji".
• "89% respondentów jest zdania, że w Katowicach mamy nadmiar reklam w przestrzeni miasta".

Mieszkańcy w konsultacjach szybko i skutecznie wypunktowali największe bolączki "reklamozy".

- Najbardziej przeszkadzającymi cechami reklamy według mieszkańców jest nadmierna ich ilość w jednym miejscu, chaotyczne usytuowanie względem otoczenia i innych reklam oraz niedostosowanie do architektury budynków i otoczenia - czytamy we wnioskach z raportu.

Wielkoformatowe płachty takie jak ta, która dziś zawisła przy Galerii Katowickiej, określono jako, których w mieście jest za dużo.

- W przestrzeni miasta mamy zbyt wiele wielkoformatowych tkanin z nadrukami reklamowymi na ścianach budynków, tablic z plakatami wielkoformatowymi na ścianach budynków oraz szyldów na ścianach budynków. To trzy najczęściej wskazywane przez ankietowanych nośniki reklamy.