Kiedyś remontowano w niej parowozy. Teraz miałyby być mieszkania

Hala to pozostałość po XIX-wiecznych – zajmujących się naprawą parowozów i wagonów - Zakładach Remontowych Zaplecza Kolei Żelaznych. Powstały one przy ukończonej w 1873 roku linii kolei brzesko-grajewskiej, która pozwoliła de facto połączyć Odesę nad morzem Czarnym z Królewcem nad Bałtykiem. W latach międzywojennych, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości mieściły się tu Drogowe Warsztaty Mostowe. Po II wojnie światowej – Kolejowe Zakłady Konstrukcji Stalowych. Ostatnim użytkownikiem był Mostostal. Później na zakład wszedł syndyk. Obecnie teren to własność prywatna.

Niestety, przez ostatnie lata hala była szabrowana m.in. przez zbieraczy złomu. Powojenną dobudówkę do niej zburzono. XIX-wieczne mury przetrwały, gdyż w 2017 roku wpisane zostały do rejestru zabytków. Podobnie jest z innym obiektem z tego okresu – niewielkim magazynem tranzytowym stojącym na południe od hali. Zabytkiem ewidencyjnym z kolei jest powojenna wieża ciśnień.

Właściciele próbowali wykreślić halę i magazyn z rejestru zabytków. Wystąpili z takim wnioskiem do ministerstwa kultury i dziedzictwa narodowego. Jeszcze w połowie kwietnia tego roku miasto odpowiadało, że postępowanie nie zakończyło się. Z wyjaśnień wynikało też, że „do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy wpisu dawnego magazynu tranzytowego i hali fabrycznej przy ul. Warsztatowej do rejestru zabytków brak jest możliwości prawnych do podejmowania działań przez Miejskiego Konserwatora Zabytków”.

Ale gdy zapytaliśmy o postępowanie w resorcie kultury, otrzymaliśmy zgoła odmienną odpowiedź.

- Dawny magazyn tranzytowy oraz hala fabryczna w Białymstoku przy ul. Warsztatowej zostały wpisane do rejestru zabytków 21 grudnia 2017 roku, decyzją Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 22 kwietnia 2024 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego odmówił skreślenia tych budynków z tego rejestru. Skarga, wniesiona do tej decyzji, została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 26 września 2024 roku. Wyrok ten jest prawomocny od 29 października 2024 roku – czytamy w odpowiedzi z Warszawy.

Zapytaliśmy więc ponownie miasto jak jest z halą.

- Dokumentacja dotycząca decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odmawiająca skreślenia hali fabrycznej i budynku magazynowego przy ul. Warsztatowej w Białymstoku z rejestru zabytków, została przekazana Miejskiemu Konserwatorowi Zabytków przez Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pismem z 13 czerwca br. Mimo, iż nie zakończyły się wszystkie postępowania administracyjne dotyczące hali fabrycznej i budynku magazynowego - jak wynika z informacji od Podlaskiego WKZ z dnia 18 czerwca 2025 r. - właściciel nieruchomości złożył już do MKZ wniosek o wydanie zaleceń konserwatorskich określających sposób korzystania z zabytków, ich zabezpieczenia i wykonywania prac konserwatorskich oraz zakresu dopuszczalnych w nich zmian – odpowiada nam Magdalena Gajewska z biura prasowego w magistracie.

W jaki sposób miałyby zostać zagospodarowane zabytki?

- Właściciel planuje adaptację obiektu pofabrycznego oraz obiektu magazynowego na cele mieszkalno-usługowe tzn. w parterze budynku lokale usługowe, na kondygnacjach wyższych mieszkania o podwyższonym standardzie – lofty. Opracowanie zaleceń jest w toku. Jest to wstęp do dalszych prac projektowych i oczekiwanego remontu – dodaje przedstawicielka magistratu.

Co na to obrońcy zabytków?

- To dość zaskakujący pomysł, zważywszy że hala stoi w sąsiedztwie torów kolejowych prowadzących do Ełku a dalej Olsztyna i Gdańska. Ale poczekajmy na projekt. Sama jestem ciekawa, co z tego wyjdzie. Wiem jedno. To cenny obiekt, świadczący o kolejowej przeszłości Starosielc i ważne jest, by został zachowany – komentuje Barbara Tomecka z białostockiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.

Dodajmy, że bliżej ulicy Klepackiej – między osiedlem komunalnym, a torami powstaje już jeden blok. Kolejne są w planach. W planach jest też modernizacja linii kolejowej do Ełku, będącej częścią szlaku Rail Baltica.

Nasz zabytek walczy o prestiżowy tytuł

Zabytkowy pustostan w centrum Białegostoku