Kiedyś remontowano w niej parowozy. Teraz miałyby być mieszkania
Hala to pozostałość po XIX-wiecznych – zajmujących się naprawą parowozów i wagonów - Zakładach Remontowych Zaplecza Kolei Żelaznych. Powstały one przy ukończonej w 1873 roku linii kolei brzesko-grajewskiej, która pozwoliła de facto połączyć Odesę nad morzem Czarnym z Królewcem nad Bałtykiem. W latach międzywojennych, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości mieściły się tu Drogowe Warsztaty Mostowe. Po II wojnie światowej – Kolejowe Zakłady Konstrukcji Stalowych. Ostatnim użytkownikiem był Mostostal. Później na zakład wszedł syndyk. Obecnie teren to własność prywatna.
Hala w Starosielcach. Obiekt z długą historią
Niestety, przez ostatnie lata hala była szabrowana m.in. przez zbieraczy złomu. Powojenną dobudówkę do niej zburzono. XIX-wieczne mury przetrwały, gdyż w 2017 roku wpisane zostały do rejestru zabytków. Podobnie jest z innym obiektem z tego okresu – niewielkim magazynem tranzytowym stojącym na południe od hali. Zabytkiem ewidencyjnym z kolei jest powojenna wieża ciśnień.
Właściciele próbowali wykreślić halę i magazyn z rejestru zabytków. Wystąpili z takim wnioskiem do ministerstwa kultury i dziedzictwa narodowego. Jeszcze w połowie kwietnia tego roku miasto odpowiadało, że postępowanie nie zakończyło się. Z wyjaśnień wynikało też, że „do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy wpisu dawnego magazynu tranzytowego i hali fabrycznej przy ul. Warsztatowej do rejestru zabytków brak jest możliwości prawnych do podejmowania działań przez Miejskiego Konserwatora Zabytków”.
Zamieszanie z wykreśleniem z rejestru
Ale gdy zapytaliśmy o postępowanie w resorcie kultury, otrzymaliśmy zgoła odmienną odpowiedź.
- Dawny magazyn tranzytowy oraz hala fabryczna w Białymstoku przy ul. Warsztatowej zostały wpisane do rejestru zabytków 21 grudnia 2017 roku, decyzją Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 22 kwietnia 2024 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego odmówił skreślenia tych budynków z tego rejestru. Skarga, wniesiona do tej decyzji, została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 26 września 2024 roku. Wyrok ten jest prawomocny od 29 października 2024 roku – czytamy w odpowiedzi z Warszawy.
Zapytaliśmy więc ponownie miasto jak jest z halą.
- Dokumentacja dotycząca decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odmawiająca skreślenia hali fabrycznej i budynku magazynowego przy ul. Warsztatowej w Białymstoku z rejestru zabytków, została przekazana Miejskiemu Konserwatorowi Zabytków przez Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pismem z 13 czerwca br. Mimo, iż nie zakończyły się wszystkie postępowania administracyjne dotyczące hali fabrycznej i budynku magazynowego - jak wynika z informacji od Podlaskiego WKZ z dnia 18 czerwca 2025 r. - właściciel nieruchomości złożył już do MKZ wniosek o wydanie zaleceń konserwatorskich określających sposób korzystania z zabytków, ich zabezpieczenia i wykonywania prac konserwatorskich oraz zakresu dopuszczalnych w nich zmian – odpowiada nam Magdalena Gajewska z biura prasowego w magistracie.
Były hale zakładowe będą lofty
W jaki sposób miałyby zostać zagospodarowane zabytki?
- Właściciel planuje adaptację obiektu pofabrycznego oraz obiektu magazynowego na cele mieszkalno-usługowe tzn. w parterze budynku lokale usługowe, na kondygnacjach wyższych mieszkania o podwyższonym standardzie – lofty. Opracowanie zaleceń jest w toku. Jest to wstęp do dalszych prac projektowych i oczekiwanego remontu – dodaje przedstawicielka magistratu.
Co na to obrońcy zabytków?
- To dość zaskakujący pomysł, zważywszy że hala stoi w sąsiedztwie torów kolejowych prowadzących do Ełku a dalej Olsztyna i Gdańska. Ale poczekajmy na projekt. Sama jestem ciekawa, co z tego wyjdzie. Wiem jedno. To cenny obiekt, świadczący o kolejowej przeszłości Starosielc i ważne jest, by został zachowany – komentuje Barbara Tomecka z białostockiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.
Dodajmy, że bliżej ulicy Klepackiej – między osiedlem komunalnym, a torami powstaje już jeden blok. Kolejne są w planach. W planach jest też modernizacja linii kolejowej do Ełku, będącej częścią szlaku Rail Baltica.
Nasz zabytek walczy o prestiżowy tytuł
Zabytkowy pustostan w centrum Białegostoku