Kielce: Spacer po Cmentarzu Starym z Leszkiem Dziedzicem

Leszek Dziedzic z działu edukacji i promocji muzeum oprowadzał zebranych między alejkami pełnymi XIX-wiecznych nagrobków. - Spacer ma przypomnieć historię kieleckiego cmentarza: jego kolejne etapy rozbudowy, momenty chwały oraz ludzi, którzy są tu pochowani. Chodzi nam o pokazanie tego miejsca jako ogrodu pamięci Kielc - wyjaśniał.

Przewodnik zwracał uwagę "wycieczki" na wyjątkowe detale. - Fascynujących grobów jest mnóstwo: znajduje się tu co najmniej siedemdziesiąt żeliwnych nagrobków i około tysiąca nagrobków sprzed II wojny światowej - wyliczał.

Leszek Dziedzic pokazał między innymi nagrobek Róży Majzlowej - duży, figuralny, z kunsztowną rzeźbą. Niedaleko stoi też grobowiec rodziny Smoleńskich, właścicieli znanej niegdyś kieleckiej cukierni, która była czynna do lat siedemdziesiątych XX wieku. Znajdowała się w Kielcach na rogu dzisiejszych ulic Sienkiewicza i Małej. Po drugiej stronie alei spoczywa jeden z przedwojennych prezydentów miasta.

- To tylko przykłady. Jest tu naprawdę mnóstwo postaci, o których można opowiadać bez końca - podkreślał przewodnik spaceru.

Cmentarz Stary w Kielcach to jedna z najstarszych nekropolii w województwie świętokrzyskim. Powstał na początku XIX wieku, prawdopodobnie w latach 1801-1805. Przed jego założeniem mieszkańcy Kielc chowali zmarłych przy katedrze, przy kościele świętego Wojciecha, którego początki sięgają XII wieku, oraz przy nieistniejącej już kaplicy świętego Leonarda na placu Moniuszki.

Nekropolia była kilkukrotnie rozbudowywana. Największy rozwój cmentarz przeżywał w drugiej połowie XIX wieku. W 1926 roku zaprzestano jego rozbudowy wraz z utworzeniem nowej nekropolii na Piaskach.

Dziś na prawie pięciu hektarach zachowało się około tysiąca nagrobków sprzed 1939 roku. Spoczywają tu żołnierze napoleońscy, uczestnicy spisku księdza Ściegiennego, powstańcy listopadowi i styczniowi, żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego oraz zasłużeni dla regionu ludzie kultury i nauki.

W 1980 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków uznał Cmentarz Stary za zabytkowy. Ochroną objęto układ przestrzenny, drzewostan oraz wszystkie nagrobki i kaplice powstałe do 1939 roku.

Wśród pochowanych znajdują się między innymi: architekt Franciszek Ksawery Kowalski, którego grób zdobi kamienna Matka Boska z Dzieciątkiem; aptekarz Bronisław Saski; porucznik Armii Krajowej Zbigniew Kruszelnicki "Wilk"; długoletni poseł Wiktor Jaroński; obrońca Westerplatte Leon Pająk oraz pisarz Jerzy Pilch.