Kolejna czy ostatnia szansa? Fundacja Alioth i płk Zięć o perspektywach modernizacji polskiego lotnictwa i szansach krajowego przemysłu

Autorzy raportu, na czele z pułkownikiem rez. Krystianem Zięciem, wskazują na podstawowe zagrożenia z jakimi w perspektywie kolejnych lat czy dekady mogą się zetknąć Siły Zbrojne RP. Jako główne zagrożenie dla naszych SZ oraz szerzej - Polski - co dość oczywiste, wskazują Federację Rosyjską i jej siły zbrojne. W ich ramach, opierając się na przykładach większości współczesnych i historycznych konfliktów, jak też na doświadczeniach z inwazji Rosji na Ukrainę za jedno z kluczowych rosyjskich narzędzi wskazują komponent lotniczy.

Zakładają m.in. właśnie w oparciu o doświadczenia z działań na Ukrainie, że Rosja w ewentualnym starciu z pewnością od samego początku wykorzysta przeciwko Polsce swoje lotnictwo taktyczne i strategiczne. To jest potencjał, który z jednej strony nad ukraińskim niebem nie sprostał wszystkim oczekiwaniom strony rosyjskiej, a z drugiej w trakcie ponad trzyletniego konfliktu uzyskał nowe doświadczenie i wnioski, m.in. w konfrontacji z zachodnimi systemami uzbrojenia i statkami powietrznymi.

Aby być w stanie skutecznie sprostać takimi ewoluującym rosyjskim siłom powietrznym, nasz kraj potrzebuje nowoczesnych sił powietrznych opartych na skuteczne platformy powietrzne 4. i 5. generacji. W tym kontekście autorzy raportu oceniają, że obecne wyposażenie Sił Powietrznych – choć obejmuje nadal nowoczesne myśliwce wielozadaniowe F-16, które w najbliższych latach uzupełnione zostaną maszynami FA-50PL i F-35A - nie wystarczy do zapewnienia skutecznej obrony kraju w początkowej fazie działań, gdy udział sił sojuszniczych może być ograniczony.

W tym kontekście pułkownik Zięć postuluje konieczność uzupełnienia powyższych statków powietrznych nowymi maszynami 4. generacji, posiadającymi większy potencjał do wywalczenia przewagi w powietrzu, jako typ takiej maszyny wskazuje europejskie myśliwce Eurofoghter Typhoon.

Zgodnie z oceną autora raportu Polska znajduje się w historycznym momencie – trwająca modernizacja Sił Zbrojnych, szczególnie Sił Powietrznych, oraz ponoszone w jej ramach potężne, wielomiliardowe wydatki na obronność tworzą unikalną szansę na odbudowę i rozwój krajowego przemysłu lotniczego. Jednak, jak alarmuje pułkownik Zięć, "okienko decyzji" w tym zakresie jest bardzo wąskie i ograniczone czasowo.

Raport krytycznie ocenia dotychczasowe decyzje zakupowe MON. Choć zakup kolejnych nowoczesnych platform taktycznych, to jest maszyn F-35 i FA-50, przyniesie nowe zdolności siłom powietrznym to – zdaniem autorów – zakupy te odbyły się bez odpowiedniego udziału krajowego przemysłu. W decyzjach resortu obrony brakuje długofalowej wizji i strategii, która zakładałaby transfer technologii, częściowy udział polskich firm w produkcji maszyn, czy - co jeszcze ważniejsze - budowę suwerennych zdolności serwisowych przynajmniej do pewnego poziomu oraz niektórych komponentów.

Autorzy wskazując na konieczność stworzenia i realizacji długofalowej wizji rozwoju przemysłu lotniczego, wyliczają liczne przykłady państw, które dzięki wieloletniemu zaangażowaniu osiągnęły w tej dziedzinie sukces, mimo początkowo ograniczonych możliwości. Jako przykłady wskazuje się Koreę Południową, Turcję, czy też Brazylię z jej narodowym czempionem w tej dziedzinie - firmą Embraer. Kluczowe dla osiągnięcia takich rezultatów było długoterminowe i odpolitycznione wsparcie państwa, inwestycje w badania i rozwój oraz strategiczne partnerstwa zagraniczne.

Publikacja wskazuje też pozytywne akcenty dotyczące polskiego przemysłu lotniczego. Jako takie wskazuje się, że branża ta już obecnie zatrudnia ponad 32 tysiące osób, wsród których znaczna część to osoby o specjalistycznej wiedzy i wykształceniu. Znaczna część przedsiębiorstw w tej branży to firmy prywatne, których produkcja w większość przeznaczona jest na eksport. Przemysł ten generuje istotne dochody dla budżetu i tworzy miejsca pracy o wysokiej wartości dodanej jednocześnie jednak, brakuje w kraju jasnej i długofalowej wizji rozwoju i pozyskiwania nowych kompetencji lotniczych m.in. w oparciu o kolejne zakupy sprzętu przeznaczonego dla SZ RP. W raporcie mowa w powyższym kontekście zarówno o potrzebach "krótkoterminowych" takich jak koncepcje pozyskania maszyn 4. lub 5. generacji dla kolejnych eskadr sił powietrznych, jak i potrzebach “długoterminowych” dotyczących wprowadzenia w perspektywie kolejnych 2 dekad załogowych maszyn 6. generacji wraz z towarzyszącymi im bezzałogowcami.

Nie ulega wątpliwości, że budowa choć w części suwerennego potencjału zbrojeniowego, szczególnie w domenie lotniczej, jest olbrzymim, wymagającym dużych nakładów środków finansowych jak i czasu wyzwaniem. Jednak obecna dekada to właśnie czas ogromnych wydatków zbrojeniowych. Jeśli nie zostaną one wykorzystane do budowy własnych kompetencji, Polska może na kolejne dekady pozostać w pełni uzależniona od zagranicznych dostawców.

Raport w dużym skrócie można więc podsumować poniższym cytatem. „Polska stoi przed wyborem: czy chce być jedynie rynkiem zbytu dla zagranicznych koncernów, czy też państwem budującym realny potencjał przemysłowy i militarny”.

Cały raport Fundacji Alioth można pobrać stąd:

https://d-pt.ppstatic.pl/k/r/1/cf/33/687186323a549_z.pdf?1752270386