Kraków: Miejski konserwator zabytków interweniuje w sprawie Miastoprojektu przerabianego na hotel. Inwestycję ma skontrolować Nadzór Budowlany

Wokół tej przebudowy na krakowskim Zwierzyńcu jest od pewnego czasu bardzo gorąco. Pełni obaw są okoliczni mieszkańcy, zarówno obserwując postęp prac przy tym obiekcie ujętym w gminnej ewidencji zabytków, jak też analizując, jak cała inwestycja wpłynie na komfort ich życia.

Przypomnijmy: Biurowiec Miejskiego Biura Projektowego "Miastoprojekt" wzniesiony 70 lat temu, to bardzo ciekawy - w skali Krakowa, jak i całej Polski - przykład architektury socrealistycznej. Ponadto to właśnie w tym budynku powstawały projekty, które dzisiaj dobrze znamy i podziwiamy. Tu projektowano Nową Hutę, obiekty uczelniane czy związane z turystyką, ale także przygotowywano plany całych wielkich miast na drugim końcu świata - w tym masterplan Bagdadu. Teraz natomiast gmach ten jest przebudowywany na hotel spod marki związanej z gwiazdą holywoodzkiego kina - Robertem De Niro, co wywołuje spore emocje i kontrowersje.

Budynek Miastoprojektu figuruje w gminnej ewidencji zabytków i jest objęty ochroną konserwatorską na podstawie zapisów obowiązującego na tym terenie planu miejscowego planu "Półwsie Zwierzynieckie". Natomiast - jak zaznacza biuro miejskiego konserwatora - już wyburzony obiekt usytuowany wcześniej równolegle do budynku frontowego i połączony z zabytkowym biurowcem murowaną przewiązką - stanowił późniejszą realizację i nie podlegał ochronie konserwatorskiej.

Końcem maja ubiegłego roku dokumentacja projektowa w fazie koncepcji dotycząca inwestycji obejmującej obiekt Miastoprojektu była opiniowana przez miejskiego konserwatora zabytków. W opinii tej zostały sformułowane zalecenia do uwzględnienia na dalszych etapach projektowych.

Dalej - w ramach prowadzonego przez Wydział Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta postępowania o wydanie pozwolenia na budowę - miejski konserwator uzgodnił postanowieniem z 27 listopada 2024 r. plany inwestora objęte projektem budowlanym. Uzgodniona przez Miejskiego Konserwatora Zabytków inwestycja prócz działalności hotelowej zakłada ulokowanie w budynku funkcji usługowej, gastronomicznej, konferencyjnej, biurowej oraz muzealnej.

- We wspomnianym uzgodnieniu zostały zawarte warunki dodatkowe, wymagające realizacji na etapie wykonawczym, które mają na celu zapewnienie należytej ochrony zarówno bryły budynku, jak i zabytkowych elementów wystroju i wyposażenia wnętrz, a także wyeksponowania oraz częściowego przywrócenia walorów stylowych architektury lat 50. XX wieku - przekazuje biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków.

Projekt zakłada więc m.in. rekonstrukcję historycznej attyki znanej z fotografii z lat 50. i 60. XX wieku. Przewidziano też wymianę istniejących portfenetrów (tzw. balkonów francuskich) z białymi profilami systemowymi na dwie pary drzwi wykonanych na wzór historycznych na podstawie materiałów archiwalnych.

Pytaliśmy krakowski magistrat, czy z gmachu frontowego Miastoprojektu mają pozostać tylko elewacje (co jest obecnie częstą praktyką przy przebudowach historycznych obiektów), a w środku całość substancji - stropy, ściany i schody mają zostać wyburzone? Czy projekt przewiduje obniżenie lub nadbudowę tego budynku?

Uzyskaliśmy następującą odpowiedź:

"W odniesieniu do prowadzonych prac w obrębie budynku, w ramach uzgodnionej przez Miejskiego Konserwatora Zabytków inwestycji przewidziano przebudowę omawianego budynku wraz z częściową zmianą sposobu jego użytkowania. Uzgodniony projekt zakłada pozostawienie ścian zewnętrznych, stropów i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych (z częściowymi ich wyburzeniami na wyższych piętrach, wynikającymi z konieczności dostosowania do nowej funkcji) gmachu Miastoprojekt, przy jednoczesnym zachowaniu istniejących klatek schodowych i elementów dekoracyjnych wystroju wnętrz np. kolumn".

W ramach inwestycji zaplanowano też między innymi:

• powiększenie otworów okiennych na kondygnacji -1,
• wymianę warstw posadzkowych oraz dachowych,
• demontaż niektórych ścian działowych,
• wykonanie nowego biegu schodowego z parteru na kondygnację -1,
• termomodernizację obiektu.

Niespełna dwa tygodnie temu krakowska posłanka Daria Gosek-Popiołek (Lewica) wystosowała do małopolskiej wojewódzkiej konserwator zabytków pismo z wnioskiem o skontrolowanie prac prowadzonych przez inwestora w dawnym biurowcu Miastoprojektu i w jego otoczeniu. Jak wskazywała, mieszkańcy są zaniepokojeni stopniem ingerencji w zabytkową substancję obiektu oraz pojawiają się wątpliwości dotyczące zarówno zakresu prac, jak i sposobu ich prowadzenia przez inwestora.

"Oczekuję pełnej transparentności i natychmiastowego działania służb konserwatorskich, zanim będzie za późno. Nie ma naszej zgody na to, by kolejne ważne dla miasta miejsca znikały w ciszy w imię szybkiego zysku i turystycznej monokultury" - napisała też posłanka w opublikowanym wtedy wpisie na Facebooku.

Jak się dowiadujemy, wojewódzka konserwator nie planuje jednak kontroli tej inwestycji. Jak wyjaśnia Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie (WUOZ), budynek Miastoprojektu znajduje się na terenie, który jest w kompetencjach miejskiego konserwatora zabytków. WUOZ nie wydawał też żadnych uzgodnień w sprawie inwestycji obejmującej ten obiekt.

- Dodatkowo informuje się, że gminna ewidencja zabytków nie jest formą ochrony zabytków, określoną w art. 7 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Kompetencje konserwatora w zakresie uzgadniania inwestycji przy obiektach włączonych do gminnej ewidencji wynikają z art. 39 Prawa budowlanego i odnoszą się do wyglądu zewnętrznego budynku (wystroju, materiału i detalu elewacji), czyli wartości na podstawie których, obiekt został włączony do gminnej ewidencji zabytków - zaznacza rzecznik WUOZ Jan Kozakowski.

Spytaliśmy również w krakowskim magistracie, czy z kolei miejski konserwator sprawuje nadzór nad tą inwestycją przy ul. Kraszewskiego, czy odbywają się tam kontrole. W poniedziałek (3 listopada) otrzymaliśmy następującą odpowiedź:

"Od czasu wprowadzającej komisji konserwatorskiej, która odbyła się przed rozpoczęciem prac budowlanych (28.05.2025 r.), Miejski Konserwator Zabytków nie jest informowany o zakresie i przebiegu aktualnie prowadzonych prac. W związku z dochodzącymi informacjami dotyczącymi sposobu prowadzenia inwestycji, który może odbiegać od rozwiązań projektowych uzgodnionych postanowieniem, Miejski Konserwator Zabytków zwrócił się z prośbą o podjęcie stosownych czynności kontrolnych zgodnie z posiadanymi kompetencjami do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Krakowie".

Umieszczenie danego obiektu w rejestrze zabytków daje mu o silną ochronę. Czy jest rozważany taki wpis? Procedura oraz wpis do rejestru zabytków to kompetencje wojewódzkiego konserwatora.

- Do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie nie wpłynął wniosek o wpis do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego budynku dawnego "Miastoprojektu" przy ul. Kraszewskiego 36 w Krakowie. Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Krakowie nie prowadzi z urzędu postępowania w sprawie wpisu rzeczonego budynku do rejestru. W najbliższym czasie nie jest planowane wszczęcie postępowania w tej sprawie - przekazał nam w odpowiedzi rzecznik WUOZ.