Krępowanie stóp w Chinach. Miliony kobiet okaleczono dla "urody"

Początki okrutnej mody

Legenda o powstaniu tej praktyki sięga dworu cesarskiego z dziesiątego wieku. Konkubina o imieniu Yao Ning, pragnąc zdobyć względy cesarza Li Houzhu, owija swoje stopy jedwabnym materiałem. Miało to sprawić, że wyglądają drobniej i bardziej delikatnie podczas tańca w złotym lotosie, symbolicznej ozdobie cesarskiego ogrodu.

Efekt zachwytu był tak wielki, że inne kobiety na dworze błyskawicznie naśladowały ten zwyczaj. W haremach i wśród najwyższych warstw społecznych ta moda rozprzestrzeniła się jak pożar. To, co początkowo było kaprysem jednej kobiety, stało się wyznacznikiem pozycji społecznej i piękna.

Do dwunastego wieku praktyka zakorzeniła się już mocno w kulturze wyższych klas. Rodziny arystokratyczne traktowały krępowanie stóp jako niezbędny element przygotowania córek do zamążpójścia. Małe stopy gwarantowały lepszą partię i wyższy status społeczny dla całej rodziny.

Z czasem zwyczaj przedostał się również do niższych warstw społeczeństwa. Szczególnie podczas dynastii Qing, która panowała od 1644 do 1912 roku, praktyka stała się powszechna niemal we wszystkich klasach społecznych. Paradoksalnie, nawet biedne rodziny zaczęły deformować stopy córek, mimo że utrudniało to wykonywanie prac fizycznych.

Proces tortur

Procedurę rozpoczynano gdy dziewczynka miała od czterech do dwunastu lat. To kluczowy wiek, kiedy kości są jeszcze stosunkowo miękkie i podatne na kształtowanie. Rodzice wierzyli, że późniejsze rozpoczęcie procesu sprawi, że deformacja będzie trudniejsza i bardziej bolesna.

Pierwszym krokiem było moczenie stóp w specjalnych ziołowych naparach. Miało to zmiękczyć skórę i przygotować kości do gwałtownej zmiany kształtu. Dziewczynkom podawano również specjalną dietę, która dodatkowo osłabiała strukturę kostną, czyniąc ją bardziej podatną na łamanie.

Następnie stopy owijano ciasnym bandażem w bardzo specyficzny sposób. Wszystkie palce oprócz dużego zaginano gwałtownie w kierunku pięty. Ta pozycja powodowała złamanie kości śródstopia i stopniową deformację całej struktury stopy. Ból był nie do zniesienia, a dziewczynki często krzyczały i błagały o przerwanie procedury.

Bandaż zaciskano coraz mocniej co tydzień przez kolejne lata. Proces prowadził do otwartych ran, które stawały się bramą dla zakażeń. Szacuje się, że co najmniej dziesięć procent dziewcząt umierało na skutek powikłań. Infekcje, gangrena i posocznica były częstymi przyczynami śmierci młodych ofiar tej tradycji.

Życie ze skrępowanymi stopami

Idealnie skrępowane stopy, zwane złotymi lotosami, nie mogły przekraczać dwunastu centymetrów długości. To wymuszało całkowite przemodelowanie anatomii stopy. Kobiety z takimi stopami były uważane za szczyt piękna i wytworności w oczach ówczesnego społeczeństwa chińskiego.

Stopy musiały pozostawać owinięte bandażami przez całe życie kobiety. Ich rozwinięcie było niemożliwe bez ryzyka dalszych komplikacji zdrowotnych. Błędnie wykonany zabieg prowadził do przewlekłego bólu, częściowego paraliżu lub całkowitej atrofii mięśni nóg.

Małe stopy miały również wymiar erotyczny w kulturze chińskiej. Uważano je za niezwykle pociągające i pożądane przez mężczyzn. Kobiety z najmniejszymi stopkami były najchętniej wybierane na żony przez bogaczy lub na kochanki przez możnych. Ta erotyzacja deformacji dodatkowo utrwalała praktykę w społeczeństwie.

Krępowanie miało ogromny wpływ na pozycję kobiet w społeczeństwie. Kobiety traciły mobilność i stawały się całkowicie zależne od innych. Nie mogły poruszać się na dłuższe dystanse, co zamykało je w obrębie domów. Ta fizyczna niemoc przekładała się na jeszcze większe podporządkowanie kobiet w patriarchalnym społeczeństwie.

Walka o zakończenie tradycji

Sprzeciw wobec krępowania stóp pojawiał się już od dziesiątego wieku. Pisarze z dynastii Song krytykowali tę praktykę jako okrutną i nieludzką. Ich głosy były jednak głosami wołającymi na pustyni, gdyż większość społeczeństwa była głęboko przekonana o słuszności tradycji.

Mandżurowie, którzy założyli dynastię Qing, również próbowali zwalczać ten zwyczaj. Sami nie praktykowali krępowania stóp i uważali to za barbarzyńskie. Jednak mimo formalnych zakazów wydawanych przez kolejnych cesarzy, praktyka nie tylko się utrzymała, ale nawet rozpowszechniła.

Na początku dwudziestego wieku do walki włączyli się misjonarze chrześcijańscy przybywający do Chin. Razem z lokalnymi feministkami i reformatorami, takimi jak Sun Jat-sen, rozpoczęli kampanię przeciwko krępowaniu. Ich argumenty opierały się zarówno na humanitarnych, jak i zdrowotnych przesłankach.

Oficjalny zakaz został wprowadzony w 1904 roku, ale prawdziwy koniec tradycji nastąpił dopiero po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku. Komunistyczne władze pod groźbą śmierci nakazały uwolnienie stóp wszystkim kobietom. Co zaskakujące, u niektórych kobiet stopy urosły o kilka centymetrów po usunięciu bandaży, co pokazuje jak wielka była deformacja.

Współcześnie w Chinach praktyka całkowicie zanikła. Co więcej, niektóre współczesne Chinki celowo noszą duże buty lub chodząc przydeptują pięty. To symboliczny gest odrzucenia feudalnych zwyczajów i manifestacja wolności, którą ich babcie i prababki mogły jedynie o niej marzyć.

Bibliografia

- "Złote lotosy czyli skrępowane stopy Chinek wyznacznikiem piękna" [https://szpilkiwplecaku.pl/zlote-lotosy-czyli-skrepowane-stopy-chinek-wyznacznikiem-piekna/]

- "Kobiety o stopach jak kwiat lotosu" [https://chiny24.com/historia/kobiety-o-stopach-jak-kwiat-lotosu].