Król, który słuchał chłopów. W Polsce panował krótko

Stanisław Leszczyński w Lotaryngii

Stanisław Leszczyński nie zdążył nacieszyć się władzą w Lotaryngii, ponieważ bardzo szybko się jej zrzekł. W Meudon podpisał tajną deklarację (1736), przekazując całą władzę nad księstwem Francji. Tak naprawdę był tylko marionetką w rękach Francuzów. Podpisywał ustawy, a w zamian za to otrzymał od nich stałą pensję.

Nie miał żadnego realnego wpływu na policję, sprawy finansowe czy wymiar sprawiedliwości. Wojsko francuskie mogło przebywać na terenie księstwa bez żadnych ograniczeń.

To wszystko sprawiło, że Lotaryńczycy początkowo podchodzili do Stanisława z wielkim dystansem. Ekskról zdawał się tym natomiast nie przejmować. Był pewny, że lud w końcu doceni jego poświęcenie.

Stanisław Leszczyński okazał się bardzo wrażliwym i sprawiedliwym władcą. Był zaangażowany w sprawy społeczne Lotaryngii i chciał, aby mieszkańcom żyło się jak najlepiej. Lubił podróżować po kraju w swoim pojeździe.

Często zatrzymywał się obok wieśniaków. Z zaciekawieniem słuchał opowieści i wdawał się w rozmowy. Pozostawił po sobie obszerną dokumentację, która potwierdza jego działalność na rzecz poddanych.

Pasjonat architektury

Dzięki stałym dochodom Stanisław Leszczyński mógł zadbać o architekturę Lotaryngii. Ozdabiał pałace, dodawał dużo roślinności, budował pawilony i wodne labirynty. Wyremontował pałac Luneville, czyli swoją główną rezydencję. Właśnie tam powstała egzotyczna koncepcja parkowa, która jest uważana za jedną z najbardziej wyjątkowych.

Stanisław Leszczyński dbał nie tylko o własne posiadłości i wygodę. Podczas jego panowania powstało wiele architektonicznych perełek. Stworzył palarnię Tabagie i wybudował zamek w Chanteheux. Do realizacji tych wszystkich pomysłów zatrudniał miejscowych artystów i architektów. Dzięki niemu wiele osób znalazło zatrudnienie.

Leszczyński znany jest też z budowania kościołów, w których chętnie łączył motywy orientalne z typowo polskimi. Największym barokowym arcydziełem tego władcy jest kościół Notre-Dame-de-Bon-Secours. To właśnie w tej świątyni pochowany został Leszczyński, jego żona Katarzyna oraz serce córki, Marii Leszczyńskiej.

Najbardziej docenianym i podziwianym wyczynem architektonicznym króla jest rozbudowa stolicy Lotaryngii. Leszczyńskiemu udało się w wyjątkowy sposób połączyć Nowe i Stare Miasto przy pomocy Placu Królewskiego. Całość tej inwestycji kosztowała prawie dwie roczne pensje króla.

Dobry i wrażliwy Stanisław Leszczyński

Dla Stanisława niezwykle ważny był dobrobyt i szczęście innych. Chętnie pomagał najuboższym dzieciom, w tym osobom z wrodzonymi wadami i ofiarami pożarów. Otrzymały one od niego jedzenie, drewno i ubrania.

Stanisławowi zależało na poprawie jakości życia wszystkich mieszkańców. Obawiając się klęski głodu, stworzył magazyny zbożowe w wielu miastach. Była to największa sieć magazynów żywnościowych w całej ówczesnej Europie.

Mieszkańcy Lotaryngii zawdzięczają Leszczyńskiemu również teatr i ogród botaniczny. W 1750 roku założył nawet bibliotekę publiczną, która dawała możliwość wypożyczania książek oraz korzystania z nich na miejscu.

Leszczyński wiedział, jak ważna jest edukacja społeczeństwa. Dzięki niemu w latach 1749-1751 w Nancy powstały aż trzy szkoły. Mogły z nich korzystać dzieci z biednych rodzin. W późniejszych latach powstały też podobne placówki w innych dużych miastach.

Wybrana bibliografia

• Cieślak E., Stanisław Leszczyński, Wrocław 1994.
• Feldman J., Stanisław Leszczyński, Warszawa 1984.
• Forycki M., Stanisław Leszczyński - sarmata i Europejczyk 1677-1766, Poznań 2006.
• Grempka P., Jak dobrze znasz Stanisława Leszczyńskiego? – 12 ciekawostek o polskim królu [https://historia.org.pl/2016/09/14/jak-dobrze-znasz-stanislawa-leszczynskiego-12-ciekawostek-o-polskim-krolu/].