Krotoszyn: Uroczystości z okazji 105. rocznicy Bitwy Warszawskiej

Uroczystości odbyły się pod iglicą 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (2 Pułku Strzelców Wielkopolskich) w kwaterze wojskowej na krotoszyńskim cmentarzu. Po odegraniu hymnu dyrektor Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie Piotr Mikołajczyk przybliżył zebranym historię sprzed 105 lat. Potem delegacje złożyły wiązanki kwiatów pod iglicą. Na koniec głos zabrała burmistrz Krotoszyna Natalia Robakowska. Wcześniej delegacje złożyły kwiaty przy pomniku 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej przy ul. Mickiewicza.

Pomimo upływu tylu lat, warto pamiętać te historie. Różne losy i wojny sprawiły, że żołnierze różnych narodowości, służących nawet w obcych armiach znaleźli się właśnie w Krotoszynie, gdzie spoczywają. Historie, choć wydają się łatwe, mogą być skomplikowane. Zachęcamy jednak do poznawania historii.

Bitwa warszawska, nazywana również Cudem nad Wisłą, była kulminacyjnym punktem wojny polsko-bolszewickiej. O wojnie tej mówiło się sporo w okresie międzywojennym, z kolei w okresie powojennym mało, o ile nie w ogóle. W ostatnich latach pamięć o bitwie i wojnie polsko-bolszewickiej jest skrzętnie kultywowana, m.in. dzięki kilku ekranizacjom.

Wojna polsko-bolszewicka rozpoczęła się w 1919 roku i toczyła się pomiędzy odradzającą się Rzeczpospolitą Polską a Rosją Sowiecką. Po początkowych sukcesach wojsk polskich, które dotarły do Kijowa w maju 1920 roku, wojska bolszewickie przeprowadziły druzgocące kontrnatarcie, zatrzymując się dopiero na przedpolach Warszawy.

13 sierpnia wojska bolszewickie zdobyły Radzymin i ruszyły na Warszawę. Siły polskie stawiały zacięty opór broniąc linii od Warszawy do Radzymina. 15 sierpnia oddziały polskie ruszyły znad Wieprza, odbijając Radzymin i odzyskując utracone pozycje sprzed dwóch dni. 16 sierpnia sytuacja polska była znacznie lepsza. W tym samym czasie toczyły się zacięte walki nad Wkrą. Dopiero 16 sierpnia ataki wyprowadzone z południowo--wschodnich fortów Modlina i znad Wkry doprowadziły do opanowania miejscowości Nasielsk. W tym czasie rozpoczęło się również kontruderzenie znad Wieprza, gdzie już 17 sierpnia polskie wojska znalazły się na linii Biała Podlaska-Międzyrzec-Siedlce-Kałuszyn-Mińsk Mazowiecki. Część wojsk bolszewickich wycofała się, a część została przyparta do granicy niemieckiej i internowana na terytorium Prus Wschodnich (24 sierpnia).

Nie można tutaj zapomnieć o złamaniu jeszcze we wrześniu 1919 roku rosyjskich szyfrów przez porucznika Jana Kowalewskiego. W walkach wyróżniło się sporo formacji i żołnierzy. W wyniku bitwy warszawskiej 15 października zawarto zawieszenie broni, a już w marcu 1921 roku w Rydze podpisano polsko-sowiecki traktat pokojowy, na podstawie którego wytyczono obowiązującą do 17 września 1939 roku granicę wschodnią. W wojnie polsko-bolszewickiej poległo ok. 4,5 tys. żołnierzy polskich, a 22 tys. zostało rannych. Około 10 tys. żołnierzy uznaje się za zaginionych. Do dzisiaj nie są znane dokładne straty sowieckie, jednak z reguły przyjmuje się, że poległo ok. 25 tys. bolszewickich żołnierzy, a 65 tys. dostało się do niewoli.

56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej powstał w czasie Powstania Wielkopolskiego jako 2 Pułk Strzelców Wielkopolskich. Trzon jednostki stanowili żołnierze, którzy zdobyli doświadczenie w powstańczym zrywie oraz w I wojnie światowej.

Wiedza i doświadczenie przydały się, bowiem pułk ten wykazał się heroizmem, za co otrzymał od marszałka Józefa Piłsudskiego order Virtuti Militari. Nagrodzono również 44 oficerów i żołnierzy orderem Virtuti Militari V kl., a Stanisława Jakubowicza - IV kl., jako jednego z ośmiu w okresie międzywojennym. Żołnierzy pułku odznaczono też Krzyżami Walecznych: 267 - jednokrotnie, 66 - dwukrotnie, 23 - trzykrotnie, a 21 - czterokrotnie. W walkach zginęło lub zmarło od odniesionych ran 8 oficerów i 338 żołnierzy pułku.