Malowanie zrębów zupełnych na zielono. Nowa kampania Lasów Państwowych

Lesistość w Polsce stopniowo rośnie, ale dzieje się to bardzo powoli. Od czasów II wojny światowej, a więc na przestrzeni 80 lat lesistość wzrosła z 20,8% do 29,6% powierzchni naszego kraju. W 2024 r. powierzchnia lasów w zarządzie Lasów Państwowych w stosunku do 2023 r. uległa zwiększeniu jedynie o ok. 7,5 tys. ha. Na tle innych państw europejskich nasza lesistość jest przeciętna. Więcej lasów w przeliczeniu na powierzchnię kraju ma np. Hiszpania (37%) czy Niemcy (32%), ale także między innymi Włochy, Francja, Finlandia czy Szwecja.

Należy pamiętać, że lesistość nie jest wskaźnikiem kondycji lasów Polsce. Po pierwsze dlatego, że do lesistości wliczane są zręby zupełne (obszar z usuniętym drzewostanem, nawet o powierzchni 6 ha), które traktowane są jako las. Powierzchnia zrębów zupełnych od lat utrzymuje się na wysokim poziomie. W 2023 r. wyniosła 32,3 tys. ha i była wyższa niż w 2022 r. o 2,6 tys. ha. W 2023 r. w ramach cięć zupełnych pozyskano w Lasach Państwowych 7,9 mln m3 grubizny, co stanowiło 18,1% pozyskania ogółem. Patrząc na masę pozyskanego surowca w 2024 r. już co piąte drzewo wycięto w ramach rębni zupełnej.

Zręby zupełne są plagą polskiego leśnictwa. Przez kilka dekad nie ma w tym miejscu ekosystemu leśnego tylko plantacja drzew posadzonych w rządkach na zaoranej glebie. Młodniki zazwyczaj otaczane są ogrodzeniem, nie ma więc na nich również zwierząt.

W ciągu ostatnich 30 lat pozyskanie drewna w Polsce w lasach zarządzanych przez Lasy Państwowe wzrosło ponad dwukrotnie – od 20 mln m3 w 1990 r . do ok. 40 mln m3 w 2024 r. Oznacza to wzrost intensywności pozyskania tego surowca z polskich lasów.

Kondycja lasów w Polsce nie zależy od lesistości. To nie ilość, ale jakość lasów jest najważniejsza. Ta jest zła i się pogarsza. Ponad 50% siedlisk leśnych Natura 2000 oceniono jako będących w niewłaściwym stanie ochrony, stan ochrony prawie 30% siedlisk leśnych Natura 2000 w Polsce uległ pogorszeniu.

Jakie oczekiwania wobec lasów ma społeczeństwo? Polki i Polacy chcą, by lasy służyły przede wszystkim lepszej ochronie przyrody i klimatu. Jak wynika z badań opinii IPSOS dla Pracowni na rzecz Wszystkich Istot aż 74,5% respondentów uważa że w Polsce należy zwiększyć powierzchnię lasów, na której nie prowadzi się wycinek. 78% uważa, że to ochrona przyrody powinna być priorytetem Lasów Państwowych. Wśród respondentów pozyskanie drewna znalazło się dopiero na 6 miejscu. Jak widać dla społeczeństwa las to pojęcie dużo szersze niż surowiec drzewny czy statystyka w ewidencji gruntów.

Bibliografia:

• Badania IPSOS dla Pracowni na rzecz Wszystkich Istot z października 2022 r.
• Raport o stanie lasów w Polsce 2023 — Lasy Państwowe
• Raport o stanie lasów w Polsce 2022 — Lasy Państwowe
• Sprawozdanie finansowo-gospodarcze PGL LP 2024 — Lasy Państwowe