Młodość Mickiewicza. Czy wiedziałeś o tych faktach?
Adam Mickiewicz spędził dzieciństwo w okolicach Nowogródka – pięknej, wielokulturowej ziemi dawnej Rzeczpospolitej, która ukształtowała jego poetycką wrażliwość i przywiązanie do tradycji. Młodość spędził w atmosferze domu podtrzymującego narodowe wartości. Co wiemy o tym okresie życia naszego wieszcza narodowego?
Adam Mickiewicz
Lata szkolne Mickiewicza
Przyszły autor "Pana Tadeusza" urodził się w Zaosiu lub w Nowogródku w 1798 roku. Ojciec, Mikołaj, sprawował funkcję adwokata przy miejscowym sądzie powiatowym. Rodzina reprezentowała średniozamożną szlachtę, która po rozbiorach Polski znalazła się w niełatwej sytuacji finansowej, ale nie zapomniała o kultywowaniu tradycji narodowych i religijnych. Spośród pięciu braci najstarszy był Franciszek, dalej byli Aleksander, Jerzy oraz Antoni, który niestety zmarł w dzieciństwie.
Naukę rozpoczął w 1807 roku w szkole powiatowej prowadzonej przez zakon dominikanów. Program obejmował łacinę, język polski, religię, arytmetykę oraz kaligrafię, a uczniowie awansowali zgodnie z własnymi postępami w nauce.
Młody Adam szybko zyskał opinię ucznia zdolnego i pracowitego. W ciągu kilku miesięcy awansował najpierw na stanowisko "audytora", później "inspektora", szczególnie wyróżniając się w nauce łaciny i polszczyzny.
Już wtedy ujawniały się jego poetyckie zdolności i zamiłowanie do sztuki słowa. Tworzył pierwsze wiersze i opowiadania, co nauczyciele przyjmowali z uznaniem. W czwartej klasie przedstawił własną "Odę o pożarze Nowogródka", za co otrzymał zwolnienie z niektórych zajęć szkolnych.
Przełomowy rok 1812 i wyjazd do Wilna
Wydarzenia roku 1812 głęboko odcisnęły się w pamięci młodego Adama. Na początku maja stracił ojca, co było wielkim ciosem dla całej rodziny. Kilka miesięcy później przez Nowogródek przeszły wojska napoleońskie, budzące nadzieję na odzyskanie niepodległości przez Polskę. Te dwa zdarzenia wywarły ogromny wpływ na przyszłego poetę i znalazły później odbicie w jego twórczości literackiej.
Szkołę ukończył w 1815 roku i jesienią wyruszył do Wilna na studia. Na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim początkowo zapisał się na Wydział Nauk Fizycznych i Matematycznych, jednak po roku przeniósł się na Wydział Nauk Moralnych i Politycznych. Uczęszczał także na wykłady z literatury i sztuk wyzwolonych. Życie studenckie było dla niego dość skromne, utrzymywał się ze stypendium, które wiązało się z zobowiązaniem do przyszłej pracy nauczycielskiej.
Decyzja o przyjęciu stypendium zadecydowała o najbliższych latach jego życia. Środowisko uniwersyteckie w Wilnie było jednak niezwykle inspirujące, pełne wybitnych profesorów i ambitnej młodzieży. To tutaj rozwinęły się jego zainteresowania literaturą romantyczną i filozofią. Wielokulturowe miasto pod zaborem rosyjskim oferowało mu możliwości intelektualnego rozwoju, z których skorzystał w pełni.
Filomaci i pierwsze utwory literackie
W 1817 roku wraz z Tomaszem Zanem, Józefem Jeżowskim i kilkoma przyjaciółmi powołał do życia tajne Towarzystwo Filomatów, czyli "miłośników nauki". Organizacja ta szybko ewoluowała w kierunku konspiracyjnej działalności młodzieży polskiej, łącząc samokształcenie z patriotycznymi celami. Regularne spotkania, ożywione debaty, konkursy literackie i korespondencja z innymi ośrodkami akademickimi to wszystko kształtowało przyszłego wieszcza narodowego.
W tym okresie nastąpił jego literacki debiut. W 1818 roku "Tygodnik Wileński" opublikował jego wiersz "Zima miejska". Studia zakończył w 1819 roku, po czym podjął obowiązki nauczycielskie w Kownie.
Nowe zajęcie zawodowe nie przeszkodziło mu w dalszej aktywności literackiej ani w zaangażowaniu w działalność konspiracyjną. Przeciwnie, nauczycielska profesja dała mu stabilność finansową i możliwość rozwijania talentów.
