Muriel Gardiner. Lekarka, która uratowała wielu Żydów

Dzieciństwo, edukacja i pasje naukowe

Muriel Gardiner urodziła się w Chicago w 1901 roku jako córka finansisty Edwarda Gardinera i Helen Lansing. Wychowała się w zamożnej rodzinie, zdobyła doskonałe wykształcenie w USA oraz Europie.

Studiowała literaturę we Francji, a następnie medycynę w Wiedniu. Już podczas studiów interesowała się psychoanalizą i teoriami nowatorskimi Freudowskiej szkoły.

W Wiedniu poznała kluczowe kręgi intelektualne środowiska psychoanalitycznego. Spotykała się z Sigmundem Freudem i jego współpracownikami, rozszerzając medyczną wiedzę na temat człowieka, osobowości i leczenia umysłu. Gardiner zaczęła prowadzić własne badania naukowe, skupiając się na psychologii dzieci i młodych dorosłych.

Działalność konspiracyjna w Austrii

Kiedy Austria znalazła się pod presją nazistowskiego reżimu, Gardiner zaangażowała się w działalność antyfaszystowską. Utrzymywała kontakty z ruchem socjalistycznym i używała własnego mieszkania jako kryjówki dla ludzi zagrożonych aresztowaniem. Jako kurierka i medyk przekazywała dokumenty, pieniądze i leki, wspierając strukturę podziemia.

Jej poświęcenie dla sprawy było bezkompromisowe. Wielokrotnie ryzykowała własnym życiem, przechodząc przez granice i łamiąc prawo państwowe. Znana była jako "Amerykanka z paszportem", która mogła poruszać się niemal swobodnie, pomagając ludziom ze wszystkich środowisk. Gardiner uratowała liczne osoby, w tym żydowskie dzieci, działaczy politycznych i rodziny ze środowisk twórczych.

Wywiady z uczestnikami ruchu oporu potwierdziły kluczową rolę Muriel w przekazywaniu informacji i organizowaniu tajnych transportów. Dokumenty z archiwów austriackich i amerykańskich potwierdzają jej udziały w akcjach ratunkowych w latach 1934–1938. Po aneksji Austrii przez III Rzeszę musiała uciekać z kraju, przenosząc się do Szwajcarii.

Emigracja, kariera psychiatry i spuścizna literacka

Po wyjeździe z Europy Muriel Gardiner powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie rozwinęła karierę naukową jako psychiatra. Pracowała w szpitalach i klinikach, prowadząc terapię psychoanalityczną oraz publikując artykuły naukowe dotyczące rozwoju osobowości. Zajmowała się m.in. psychologią dzieci, rodzin oraz problemami powojennych traum.

W 1983 roku opublikowała książkę "Code Name 'Mary’: Memoirs of an American Woman in the Austrian Underground", opisującą osobiste wspomnienia z okresu II wojny światowej. Wcześniej jej doświadczenia posłużyły Lillian Hellman jako inspiracja do stworzenia postaci Julii w bestsellerowych "Pentimento".

Sama Gardiner podkreślała, że nigdy nie spotkała Hellman, choć fakty historyczne sugerowały, że historia literacka mogła powstać na bazie jej działań.

Muriel Gardiner zmarła w 1985 roku w Princeton w stanie New Jersey. Pozostawiła po sobie dziesiątki uratowanych istnień, ważne książki naukowe i opinię kobiety, która potrafiła łączyć medycynę z humanitarnym posłannictwem.