Oświęcim: Odbiór śmieci znowu w górę. Rozgorzała dyskusja

Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2026 roku stawka za każdego mieszkańca w Oświęcimiu wyniesie 39 zł (przy segregacji odpadów), a ci, którzy tego nie zrobią, zostaną obciążeni kwotą 78 zł. A jeszcze w 2021 roku stawka na każdego mieszkańca wynosiła 22 zł.

- Jak to jest, że w Kętach przez dwa i pół roku nie podnoszono stawek za wywóz śmieci, a po lipcowej podwyżce, mają stawkę 35 zł od osoby, mówimy przy segregowaniu odpadów - zwraca uwagę Jerzy Matałowski, mieszkaniec Oświęcimia.

Miasto tłumaczy, że wzrost wynika m.in. z faktu, że dochody na podstawie istniejących obecnie stawek, są niewystarczające, aby pokryć już tegoroczne koszty funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Z budżetu miasta na ten cel przewidzianych jest ponad 303 tys. zł.

- Ciekawe, że mamy swoje składowisko odpadów, oczywiście jako spółka, swoje spółki odbierające śmieci, a płacimy za to już wysokie stawki, w każdym razie wyższe niż w ościennych miastach - grzmi Jakub Przewoźnik, radny klubu PiS.

Magistrat tłumaczy, że wpływ podwyżkę miał też obowiązek segregowania tekstyliów oraz zwiększająca się ilość odpadów wytwarzanych przez mieszkańców.

- W wielu miastach obowiązek dostarczenia tekstyliów scedowano na mieszkańców. Po prostu muszą je odstawić do PSZOK. W Oświęcimiu zakupiono pojemniki na tekstylia, które są systematycznie opróżniane. Oświęcimskie składowisko ich nie przyjmuje, więc trzeba je wozić do innych miast, gotowych je przyjąć - usłyszeliśmy w oświęcimskim MZUK.

Przeciwnicy corocznych podwyżek stawek śmieciowych w Oświęcimiu wskazują na Andrychów, gdzie radni zablokowali styczniowe wyższe stawki dla mieszkańców, bo podwyżka była w połowie 2025 roku. Tam nie domyka się system gospodarki odpadami. Obecna stawka wynosi 33 zł od mieszkańca, przy segregacji odpadów. W 2025 roku Andrychów z własnego budżetu dopłaca do śmieci 2,5 mln złotych, a w 2026 roku, wobec braku podwyżek, trzeba będzie dopłacić z kasy miasta już 4 mln złotych.

- Być może w Andrychowie są prowadzone jakieś gierki polityczne, ale przynajmniej są różne zdania odnośnie gospodarki odpadami natomiast - jak w Oświęcimiu czytam - że tylko trzech radnych jest przeciwko podwyżkom, to żyjemy chyba w jakiejś komunie, gdzie wszyscy mówią jednym głosem, bo nie wypada powiedzieć "nie" - dziwi się Jerzy Matałowski. - A jeśli na pokrycie gospodarki odpadami idzie kasa z puli miasta, to i tak płacimy za to wszyscy. Nie wierzę, że wszyscy płacą solidnie za swoje odpady.

Pojawia się pytanie, jak uszczelnić system gospodarki odpadami. Jak zweryfikować deklaracje dotyczące liczby lokatorów pod konkretnym adresem do ilości oddawanych śmieci? Jak zwracają uwagę w oświęcimskim MZUK, Oświęcim staje się "sypialnią" turystyczną. Nie tylko w mieście, ale także gminie wiejskiej, wiele lokali służy pod wynajem na wizyty w Muzeum Auschwitz, czy potem pod wypad do Energylandii. "Przemiał" ludzi jest zatem spory, a właściciel lokalu może wykazać w oświadczeniu, że mieszka samotnie.

Wreszcie dochodzi kwestia lokali handlowych, gastronomicznych i innych, prowadzących działalność gospodarczą. Zgodnie z zasadami, każdy podmiot gospodarczy powinien mieć umowę na określony odbiór śmieci, mając swój pojemnik w wydzielonym miejscu albo w najbliższej altanie osiedlowej. A jak to wygląda w praktyce?

Pracownicy wywożący odpady wspominają, jak przez miesiąc odbierali z jednego lokalu gastronomicznego odpady, a było ich dość sporo, a potem przestali. Można się tylko domyślić, że zaczęły lądować w osiedlowej altanie śmietnikowej lub wokół niej. Altany śmietnikowe nie są przypisane do konkretnych rejonów.

- Firma może zapłacić za odpady, deklarując ich ilość i wynosić je do osiedlowej altany - tłumaczą w MZUK.

Firma czy lokal gastronomiczny, mogą zadeklarować do opłaty jeden pojemnik na odpady tygodniowo. Ale czy ktoś wierzy, że nawet zwykły sklepik osiedlowy zmieści się w swojej deklaracji? Jak to potem zweryfikować, ile tak naprawdę oddał odpadów do osiedlowej altany?

- Pytań jest wiele i myślę, że nad gospodarką śmieciową powinna się odbyć dyskusja publiczna, by znaleźć jakieś wspólne, najbardziej korzystne rozwiązanie - uważa Jerzy Matałowski. - Najłatwiej "przysolić" ludziom co roku podwyżkę i niech się dzieje, co chce.

Trzeba przyznać, że w Oświęcimiu obsługa gospodarki odpadami jest na wysokim poziomie. W mieście MZUK zapewnia pojemniki na odpady zmieszane i segregowane. Dwa razy w roku myje pojemniki na odpady zmieszane. Z kolei w gminie wiejskiej Oświęcim mieszkańcy sami kupują sobie pojemniki i nie są one myte.

To jednak przede wszystkim samorządy powinny chcieć w gospodarce odpadami coś zrobić. Najlepsze są kontrole wyrywkowe.

Składowisko śmieci, jako spółka, musi na siebie zarobić i nie może stosować dla Oświęcimia niższych stawek niż dla innych odbiorców, z którymi ma zawarte umowy.