Owca Plus 2025: Wypas owiec i kóz na beskidzkich halach i na Jurze pod Częstochową

W województwie śląskim rusza kolejny sezon wypasu owiec i kóz w ramach programu Owca Plus, który od lat łączy ochronę przyrody z kultywowaniem lokalnych tradycji pasterskich. W tym roku wypas obejmie ponad 833 hektary terenów w Beskidach i na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Cztery organizacje otrzymały wsparcie finansowe na realizację projektów, które wpisują się w ochronę środowiska i dziedzictwa kulturowego regionu.

Program Owca Plus działa nieprzerwanie od 2007 roku i ma na celu ochronę przyrody Beskidów oraz Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Wypas owiec i kóz pomaga w utrzymaniu cennych ekosystemów, takich jak hale górskie, łąki czy unikatowe murawy kserotermiczne, które są siedliskiem rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Jednocześnie program przyczynia się do ożywienia dawnych zwyczajów i obrzędów pasterskich, które stanowią ważny element lokalnej kultury.

- To przedsięwzięcie ożywiło lokalne tradycje, w tym obrzędy pasterskie. Wszyscy zaangażowani wykonali świetną pracę - podkreślił wicemarszałek Grzegorz Boski podczas wręczenia umów.

Pierwsze edycje programu obejmowały około tysiąca owiec na beskidzkich halach. W 2025 roku do wypasu zgłoszono aż około 4220 owiec oraz 147 kóz. Zajmują one 811,11 hektara terenów w Beskidach oraz 22,22 hektara na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.

Program Owca Plus nie tylko pomaga w ochronie środowiska, lecz także wspiera lokalnych producentów serów owczych i jagnięciny, których popularność rośnie wśród mieszkańców i turystów. W ciągu ostatnich lat odrodziło się również wiele wydarzeń kulturalnych nawiązujących do tradycyjnej gospodarki pasterskiej, które przyciągają uwagę i wzbudzają zainteresowanie regionem.

W tym roku na realizację działań w ramach Owca Plus przeznaczono 749 997 złotych. Większość środków - 729 999 zł - przeznaczono na ochronę hal, łąk i polan górskich w Beskidach. Na ochronę muraw kserotermicznych Jury Krakowsko-Częstochowskiej przeznaczono 19 998 zł.

W ramach konkursu dotacje otrzymały cztery fundacje: trzy działające na terenie Beskidów oraz jedna na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Są to:

• Fundacja Dobry Widok, realizująca projekt "Gdzie owca beczy, tam tradycja tętni" (398 403 zł)
• Fundacja Pasterstwo Transhumacyjne, z projektem "Pasterskie Beskidy - Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego poprzez prowadzenie wypasu na wybranych halach, polanach i łąkach górskich w Beskidzie Śląskim i Żywieckim" (207 846 zł)
• Fundacja na rzecz rozwoju owczarstwa, z inicjatywą "Owce to przyszłość" (123 750 zł)
• Fundacja Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego, realizująca projekt "Czynna ochrona przyrody poprzez wypas owiec i kóz" na terenie Jury (19 998 zł)

Program jest częścią Wojewódzkiego Programu Aktywizacji Gospodarczej i Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Beskidów i Jury Krakowsko-Częstochowskiej i będzie realizowany do 2027 roku.